دانشگاه زابل، سکان‌دار آموزش عالی در سرزمینی کهن

سرزمین سیستان، محل زندگی پهلوانان اسطوره‌ای ایران بوده است. این سرزمین، امروز به دلیل خشکسالی‌های فراوان رنج‌های بسیار به خود دیده، ولی هنوز شادابی و اصالت تاریخی خود را حفظ کرده و به سوی آینده‌ای روشن‌تر به پیش می‌رود. وجود دانشگاه‌های پویا در این سرزمین، نویدبخش این آینده روشن است. دانشگاه زابل، به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز آموزش عالی استان سیستان و بلوچستان، در شهر بزرگ زابل قرار دارد و با میزبانی از حدود 15 هزار دانشجو، نقش مهمی در تربیت نیروهای متخصص منطقه ایفا می‌کند.

تاریخچه دانشگاه زابل

در سال 1980 میلادی (1359 خورشیدی) با تاسیس آموزشکده کشاورزی، سنگ بنای دانشگاه زابل گذارده شد. به تدریج با گسترش دانشگاه زابل، هشت دانشکده در این واحد آموزشی به وجود آمد:

• کشاورزی: پس از گسترش فعالیت‌های آموزشکده کشاورزی، این آموزشکده در سال 1989 میلادی (برابر با 1368 خورشیدی) به دانشکده ارتقا یافت. دو گروه آموزشی «تولیدات گیاهی» (1984 میلادی برابر با 1363 خورشیدی) و «تولیدات دامی» (1988 میلادی برابر با 1367 خورشیدی) به عنوان نخستین رشته‌های آموزشی دانشکده شناخته می‌شود.

در حال حاضر 65 عضو هیات علمی در هشت گروه آموزشی در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در این دانشکده مشغول فعالیت هستند.
• علوم: در سال 2001 میلادی (1380 خورشیدی) با ادغام رشته‌های زیست‌شناسی (سه گرایش جانوری، گیاهی و عمومی) و ریاضی، دانشکده علوم شکل گرفت. بعدها رشته شیمی در دو گرایش محض و کاربردی نیز به رشته‌های این دانشکده افزوده شد. در حال حاضر علاوه بر این رشته‌ها، رشته‌های آمار و فیزیک نیز در دانشکده علوم تدریس می‌شود و 66 استاد در هیات علمی آن عضو هستند.

• دامپزشکی: چهار گروه «علوم پایه»، «پاتوبیولوژی»، «بهداشت مواد غذایی» و «علوم درمانگاهی» در این دانشکده فعال هستند. همچنین 10 آزمایشگاه در کنار یک پلی‌کلینیک تخصصی دامپزشکی در این دانشکده در اختیار دانشجویان قرار دارد.

• منابع طبیعی: تاسیس این دانشکده به فوریه 2000 (اسفند 1378) باز می‌گردد. سه گروه آموزشی و 23 عضو هیات علمی در این دانشکده به فعالیت مشغولند.

• هنر و معماری: این دانشکده از لحاظ قدمت، مشابه دانشکده علوم است. «باستان‌شناسی و معماری» نخستین رشته‌ای بود که پذیرش دانشجو در آن انجام شد. در ابتدا این دانشکده تنها در مقطع کاردانی دانشجو می‌پذیرفت، ولی در حال حاضر در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد به پذیرش دانشجو می‌پردازد.

• فنی و مهندسی: یکی از دانشکده‌های قدیمی دانشگاه زابل که از ترم زمستان 2001 به پذیرش دانشجو اقدام کرده، دانشکده فنی و مهندسی است. هم‌اکنون پنج گروه «عمران»، «مکانیک»، «برق»، «کامپیوتر» و «نقشه‌برداری» در این دانشکده فعالیت دارند و بیش از پنجاه استاد در هیات علمی آن عضو هستند.

• ادبیات و علوم انسانی: رشته زبان و ادبیات عربی، یکی از قدیمی‌ترین رشته‌های دانشگاه زابل به شمار می‌رود. اضافه شدن رشته زبان و ادبیات فارسی در سال‌های اولیه فعالیت دانشگاه، در نهایت به تاسیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی ختم شد. در حال حاضر تعداد گروه‌های این دانشکده به 9 افزایش یافته و 61 عضو هیات علمی به آموزش دانشجویان آن اهتمام دارند.

• آب و خاک: این دانشکده در سال 2010 کار خود را آغاز کرده و هم‌اکنون در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا، میزبان بیش از 500 دانشجو است.

فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی دانشگاه زابل

دانشگاه زابل با هدف پشتیبانی تحقیقات پژوهشگران خود و حمایت از ایده‌های خلاق، مرکزی را با عنوان «رشد واحد‌های فناور» تاسیس کرده است. در این مرکز کارآفرینان و واحدهای کوچک و متوسط که قابلیت تجاری‌سازی دارند، با پژوهشگران دانشگاه مرتبط می‌شوند تا هم‌افزایی و رشدی متقابل به وجود آید.
علاوه بر این مرکز، مرکزی دیگر با عنوان «نوآوری و توسعه فناوری» نیز در این دانشگاه دایر شده است. در این مرکز ایده‌های نوآورانه به کسب و کارهایی که به دنبال رشد بیشتر هستند، ارائه می‌شود. ترویج فرهنگ نوآوری، شناسایی و توانمندسازی متخصصان و ارتقای نقش ایده‌پردازان و پژوهشگران در فناوری‌های دانش‌بنیان، از جمله اهداف این مرکز است.
انتشار 9 عنوان مجله (پنج عنوان به زبان انگلیسی)، از جمله دیگر فعالیت‌های پژوهشی این دانشگاه است. میکروب‌شناسی، پژوهش‌های سیستان و بلوجستان، مهندسی آب، علوم کاربردی، کشاورزی، محیط زیست، علوم زراعی و توسعه شهری، از جمله موضوعات این مجلات به شمار می‌آید.

اطلاعات

نام	دانشگاه زابل، سکان‌دار آموزش عالی در سرزمینی کهن
کشور	ایران
نوع	دولتی
تعداد کل دانشجویان	15000
وب سایت	https://old.uoz.ac.ir/en-US/UOZ/1/page/Home