دانشگاه ادیان و مذاهب، فرصتی برای پژوهش درباره ادیان جهانی

ادیان مختلف در طول تاریخ، پیام‌آوران صلح و منادیان دوری از خشونت و تبعیض بوده‌اند. از این رو همواره تلاش‌هایی برای همراهی این ادیان با یکدیگر وجود داشته تا در جهت دستیابی به صلحی فراگیر، یک هم‌افزایی جهانی شکل گیرد. این موضوع، یکی از اهداف مهم دانشگاه ادیان و مذاهب محسوب می‌شود که نزدیک سه دهه پیش در شهر قم تاسیس شده است.

تاریخچه و ساختار دانشگاه ادیان و مذاهب

در سال 1994 شماری از دانشوران حوزه علمیه قم گرد هم آمدند تا دانسته‌های خود در زمینه ادیان و مذاهب جهان را ارتقا دهند. این جمع در سه رشته ادیان ابراهیمی (مسیحیت و یهودیت)، ادیان شرقی (بودیسم، هندوئیسم و ادیان خاور دور و ایران باستان) و مذاهب اسلامی (مذاهب کلامی) به مطالعه و تحقیق پرداختند. این گروه در یک دوره چهار ساله، علاوه بر پژوهش در این سه موضوع، به فراگیری زبان‌های انگلیسی، عربی، سانسکریت و عبری نیز مشغول شدند. هسته اولیه دانشگاه ادیان و مذاهب با فعالیت همین جمع، شکل گرفت.

تا سال 2004 میلادی (1383 خورشیدی) فعالیت‌های تحقیقاتی و پژوهشی در همان قالب اولیه دنبال شد، ولی در این سال، سرفصل‌های برای ایجاد سه رشته دانشگاهی تدوین شد که با تصویب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جمهوری اسلامی ایران، رسمیت پیدا کرد. بدین ترتیب «مرکز آموزش عالی مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب» تشکیل شد و به جذب دانشجو در مقطع تحصیلات تکمیلی پرداخت. در سال‌های بعد با تبدیل این سه رشته به شش رشته، فعالیت‌های این مرکز گسترش پیدا کرد. در نهایت در سال 2008 مرکز آموزش عالی به دانشگاه ارتقا پیدا کرد و «دانشگاه ادیان و مذاهب» به صورت رسمی بنیان نهاده شد.

زیرمجموعه‌ها و دانشکده‌ها

پس از سال 2008 میلادی (1387 خورشیدی) به تدریج رشته‌ها و زیرمجموعه‌های دانشگاه گسترش پیدا کردند و صدها داوطلب به تحصیل در مقاطع تکمیلی این دانشگاه مشغول شدند. تا سال 2016 میلادی (1395 خورشیدی) پنج دانشکده در این دانشگاه ایجاد شده بود:

• ادیان

• مذاهب اسلامی

• شیعه‌شناسی

• فلسفه

• زن و خانواده

در حال حاضر 9 دانشکده جدید به این ترکیب اضافه شده تا شمار دانشکده‌های این دانشگاه به 14 برسد:

• عرفان

• زبان و فرهنگ ملل

• علوم اجتماعی، رسانه و ارتباطات

• حقوق

• علوم و معارف قرآنی

• تاریخ

• دین و هنر

• مطالعات ملل اسلامی

• تعلیم و تربیت

هم‌اکنون رشته‌های دانشگاه به 82 رشته در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا رسیده است و آموزش‌های آن به صورت حضوری و غیر حضوری ارائه می‌شود. مرکز آموزش‌های غیر حضوری این دانشگاه از سال 2012 تاسیس شده و در سال‌های اخیر به صورت پیوسته به تقویت زیرساخت‌های خود مشغول بوده است.

در مجموع، 10 ساختمان آموزشی و اداری، در این دانشگاه به ارائه خدمات به دانشجویان اختصاص دارد.

پژوهشکده‌ها و نشریات پژوهشی دانشگاه ادیان و مذاهب

پژوهشکده ادیان و مذاهب از سال 2011 در این دانشگاه مشغول فعالیت است و در سه گروه پژوهشی، در زمینه‌های مذاهب اسلامی، شیعه‌شناسی و ادیان به تحقیق می‌پردازد. این پژوهشکده در طول حیات خود، موفق شده کتاب‌ها و مقالات متعددی را به چاپ برساند. برگزاری ده‌ها نشست با حضور اساتید و علمای برجسته ادیان مختلف، از جمله دیگر فعالیت‌های این پژوهشکده است. همچنین پژوهشکده زن و خانواده نیز در این دانشگاه فعال است.

دفتر مطالعات ادیان و حقوق بشر دیگر مرکز پژوهشی این دانشگاه است که با هدف تهیه و انتشار محتواهای مکتوب در زمینه دین و حقوق، فعالیت می‌کند.

از سال 2018 با انعقاد تفاهم‌نامه‌ای با حوزه علمیه خراسان، واحد دانشگاه ادیان و مذاهب در شهر مشهد مشغول به کار شده است.

تنها نشریه علمی‌پژوهشی ایران در زمینه ادیان به زبان انگلیسی، با عنوان «Religious Inquiries» در این دانشگاه منتشر می‌شود. نشریات دیگری نیز به زبان فارسی در این دانشگاه منتشر می‌شود، از جمله نشریه «هفت آسمان» که نخستین مجله تخصصی ادیان و مذاهب ایران به شمار می‌رود.

فعالیت‌های بین‌المللی دانشگاه ادیان و مذاهب

حوزه فعالیت دانشگاه ادیان و مذاهب بر اساس گفتگو میان مذاهب استوار شده است. از این رو این دانشگاه در زمینه تعاملات بین‌المللی بسیار فعال است. در مدت فعالیت دانشگاه، بیش از 500 هیات خارجی از این دانشگاه دیدن کرده‌اند و تفاهم‌نامه‌های متعددی برای همکاری با مراکز علمی و فرهنگی کشورهای مختلف به امضا رسیده است.

مرکز آموزش‌های آزاد دانشگاه ادیان و مذاهب که فعالیت‌های بین‌المللی را به عنوان بخشی از رسالت خود تعریف کرده، دوره‌های مختلفی را برای علاقمندان غیر ایرانی برگزار می‌کند.

اطلاعات

نام	دانشگاه ادیان و مذاهب، فرصتی برای پژوهش درباره ادیان جهانی
کشور	ایران
نوع	غیر انتفاعی
تماس	۰۲۵۳-۲۸۰۲۶۱۰
وب سایت	https://urd.ac.ir/en/