کاچی، غذایی با رسومی خاص برای همدلی و صمیمیت خانواده‌ها

غذا و خوراک تنها عنصری برای رفع حاجات انسانی نیست، بلکه با شناخت آن می‌توان به وجوه پنهان زندگی اقوام و ملت‌ها پی برد. خوراک از گذشته‌ای دور یا نزدیک هم‌نشین روز و شب یک ملت بوده است و امروز، به عنوان ابزاری توانمند برای انتقال آداب و رسوم و عقاید اهالی فرهنگ‌های مختلف به شمار می‌رود، به گونه‌ای که در سراسر جهان غذاهای زیادی را به نام شهرها و کشورهای مختلف می‌شناسند و آن را به عنوان نماینده آن فرهنگ معرفی می‌کنند. از اوایل قرن جدید میلادی، تلاش‌هایی برای ثبت خوراک‌های فرهنگ‌های مختلف آغاز شده است. در ایران نیز این تلاش‌ها به تشکیل فهرستی از خوراک‌های موجود در میان اقوام و فرهنگ‌ها انجامیده است تا اقدامی برای حفظ و پایداری آن‌ها باشد. از میان این خوراک‌ها، کاچی یکی از آش‌های خوشمزه و مقوی است که در شهر ابوزیدآباد بسیار پرطرفدار است.

ابوزیدآباد در کجا قرار دارد؟
ابوزیدآباد مرکز بخش کویرات‌ شهرستان آران و بیدگل در شمال استان اصفهان است. ابوزیدآباد با شهر آران و بیدگل (مرکز شهرستان) نزدیک 30 کیلومتر فاصله دارد و به عنوان یکی از شهرهای کویری ایران شناخته می‌شود. مردم خون‌گرم ابوزیدآباد هر سال میزبان گردشگران بسیاری هستند که بیشتر آن‌ها برای بازدید از کویر سیازگه و استفاده از طبیعت بکر و آرام آن به این شهر سفر می‌کنند.

کاچی و پیشینه آن
کاچی از جمله غذاهای قدیمی و بومی ابوزیدآباد است که در هیچ جای دیگر، حتی آبادی‌های شهرستان‌های کاشان و آران و بیدگل هم طبخ نمی‌شود. این خوراک یک میان‌وعده است که بیشتر در پاییز و زمستان مصرف می‌شود. پخت کاچی مواد اولیه و روشی خاص دارد و خوردن آن نیز با آداب و رسومی ویژه انجام می‌گیرد. مردم ابوزیدآباد کاچی را به صورت خانوادگی و گروهی میل می‌کنند و معتقدند خوردن این غذا در جمع دوستان و بستگان، موجب بهتر و لذت‌بخش‌تر شدن طعم آن می‌شود. کاچی معمولا در روزهای تعطیل پخته می‌شود تا امکان گرد آمدن اعضای خانواده یا دوستان فراهم باشد. کاچی بیشتر اوقات در چاشت (زمانی بین صبح و ظهر/ حدود دو ساعت مانده به ظهر) صرف می‌شود.

دستور پخت کاچی
ذرت، گندم، کشک، گوشت (قلیه)، پیاز و نعناع داغ مواد اولیه کاچی هستند. برای پخت این غذا ابتدا گندم را با آسیاب‌های دستی بلغور می‌کنند. بلغور کردن گندم به معنای خرد کردن آن است، به شکلی که به آرد تبدیل نشود و دانه‌های آن قابل تشخیص باشد. کاچی را با یک دیگ یا قابلمه مسی می‌پزند. با وجود آن که اجاق‌های گازی در دسترس همه مردم ابوزیدآباد قرار دارد، آنان غذا را با هیزم می‌پزند و معتقدند استفاده از چوب برای پخت این غذا آن را خوشمزه‌تر می‌کند...
برای پخت غذا دیگ را تا نیمه از آب پر می‌کنند و به محض جوش آمدن، بلغور را به آن می‌افزایند. از آن جا که ذرت به زمان کمتری برای پخت نیاز دارد، پس از پخته شدن گندم، ذرت را به آن می‌افزایند. در نهایت نیز مقداری آرد گندم و آرد ذرت درون آب می‌ریزند تا غلظت مخلوط، متعادل شود. پخت کاچی و جا افتادن آن بین دو تا سه ساعت زمان می‌برد که بیشتر این زمان به جوشیدن مواد اختصاص دارد. در این مدت دیگر مواد لازم برای کاچی (نعناع، کشک و قلیه) آماده می‌شود.
برای کاچی از کشک بومی گوسفندی استفاده می‌کنند. ساییدن کشک با وسیله‌ای به نام کشک‌ساب انجام می‌شود: کشک را با کمی آب داخل این وسیله می‌ریزند و آن را هم می‌زنند تا کشک به خوبی در آب حل شود... قلیه گوشتی است که با چربی خود گوشت سرخ می‌شود و هیچ روغن دیگری به آن اضافه نمی‌شود. در گذشته مردم ابوزیدآباد در ابتدای پاییز گوشت را قلیه می‌کردند و در ظرف‌های سفالی مخصوصی می‌ریختند. این کار به آنان اجازه می‌داد گوشت را تا مدتی طولانی‌تر نگه دارند و تا آخر زمستان برای خورشت یا کاچی به کار گیرند. از آن جا که قلیه کردن گوشت پرزحمت و زمان‌بر است، گاهی گوشت را سرخ می‌کنند و در کاچی مورد استفاده قرار می‌دهند. نعناع‌داغ دیگر ماده مورد استفاده در کاچی است که با سرخ کردن نعناع در روغن حاصل می‌شود.
پس از آماده شدن کاچی آن را در ظرفی دایره‌ای‌شکل می‌ریزند و میانه آن را با کشک رقیق‌شده، قلیه و نعناع‌داغ پر می‌کنند. سپس در میان سفره قرار می‌دهند و هر کس مقداری از آن را در ظرف خود می‌ریزد.

ثبت ملی کاچی
«روش پخت غذای سنتی کاچی» در سال 2021 میلادی (1389 خورشیدی) در فهرست میراث ناملموس ملی به ثبت رسید. کاچی تنها یک خوراک نیست بلکه پخت و سرو آن با رسومی همراه می‌شود که به همدلی بیشتر خانواده‌ها کمک می‌کند.