سبزی‌پلو سمنانی، برای آنان که دنبال غذایی سالم و خوشمزه می‌گردند!
سبزی‌پلو سمنانی، برای آنان که دنبال غذایی سالم و خوشمزه می‌گردند!
سبزی‌پلو یکی از غذاهای پرطرفدار و فراگیر در ایران است که در مناسبت‌های خاص، همچون عید نوروز، به همراه ماهی یا گوشت طبخ می‌شود، اما سبزی‌پلو سمنانی از جهاتی با غذایی که در میان ایرانیان مرسوم است، تفاوت دارد.
ویژگی‌های سبزی‌پلو سمنانی
در سبزی‌پلو سمنانی سرخ‌کردنی وجود ندارد. سبزی‌پلو سمنانی یک غذای کامل است که تمام نیازهای بدن به مواد معدنی، فیبر و پروتئین را تامین می‌کند. قدمت این غذا به حدود دو قرن پیش باز می‌گردد. مردم سمنان در سبزی‌پلوی خود علاوه بر آن چه در ایران مرسوم است، از برخی صیفی‌جات و مواد غذایی خاص استفاده می‌کنند. بادمجان، آلو، اسفناج، سیب‌زمینی و گوجه فرنگی، از جمله مواد مورد استفاده در سبزی‌پلو سمنانی است. در سمنان حتی گاهی از لبو (یا چغندر) هم در سبزی‌پلو استفاده می‌کنند. ممکن است لبو (یا چغندر) در این غذا به عنوان ته‌دیگ به کار رود. ته‌دیگ لبو یکی از لذیذترین بخش‌های سبزی‌پلو سمنانی است. استفاده از مواد اولیه متفاوت در سبزی‌پلو سمنانی، غذایی رنگارنگ به وجود می‌آورد که در هنگام سرو، ترکیبی چشم‌نواز و دیدنی ایجاد می‌کند. این منظره خوشمزه، هر بیننده‌ای را به خوردن غذا جذب می‌کند!
شاید به کار بردن بادمجان در سبزی‌پلو چندان مرسوم به نظر نیاید، ولی رد پای این ماده گیاهی، در بیشتر غذاهای سمنانی دیده می‌شود. بادمجان در مناطق کویری رشد بهتری دارد و طعم خوبی پیدا می‌کند. در سمنان هم بادمجان‌هایی بسیار لذیذ به دست می‌آید. بادمجان در سبزی‌پلو سمنانی جای گوشت را گرفته است. نقل است که همزمان با جنگ جهانی دوم که دسترسی به گوشت و تهیه غذاهای گوشتی دشوار بود، مردم سمنان به جای استفاده از گوشت، در غذاهای خود به استفاده از بادمجان روی آوردند. در همین دوره بادمجان به سبزی‌پلو هم راه یافت و جای گوشتی را گرفت که در گذشته هم‌نشین سبزی‌پلو بود. در حال حاضر هم گاهی سبزی‌پلو سمنانی را بدون گوشت تهیه می‌کنند، ولی طبخ آن به همراه گوشت نیز صورت می‌گیرد. سبزی‌پلو سمنانی در مراسم‌های خانوادگی و عید نوروز سرو می‌شود. مردم هر منطقه سمنان ممکن است در پخت سبزی‌پلو فن و مواد خاصی را به کار گیرند ولی در مجموع می‌توان دستور پختی را که در ادامه می‌آید، جزء مشترک آن‌ها دانست.
دستور پخت سبزی‌پلو سمنانی
برای پخت غذا برای چهار نفر به این مواد نیاز دارید:
• برنج: چهار پیمانه
• سبزی پلویی: سه پیمانه
• گوشت ماهیچه گوسفندی: 250 تا 300 گرم
• سماق و گرد غوره: هر کدام یک قاشق چای‌خوری
• زردچوبه و گل محمدی: نصف قاشق چای‌خوری
• رشته پلویی: یک پیمانه
• لوبیا چشم بلبلی: یک پیمانه (100 گرم)
همچنین این مواد برای دورچین غذا به کار می‌رود:
• سیب‌زمینی: چهار عدد (کوچک)
• گوجه فرنگی، بادمجان و چغندر: دو عدد
به جای چغندر می‌توانید از لبو هم استفاده کنید، ولی لبو رنگ غذا را قرمزرنگ خواهد کرد. اگر دوست داشته باشید می‌توانید از سیب‌زمینی یا لبو به عنوان ته‌دیگ استفاده کنید. گاهی به غذا سیر تازه نیز اضافه می‌شود ولی استفاده از آن تابع طبع آشپز است!
برنج را حداقل دو ساعت پیش از شروع فرایند پخت، در آب سرد خیس کنید. لوبیا را هم از شب قبل در آب بخیسانید و پیش از آن که برای غذا استفاده کنید، یک ساعت در آب بجوشانید تا بپزد.
دستور پخت سبزی‌پلو سمنانی
نصف یک قابلمه را از آب پر کنید و روی حرارت بگذارید تا به جوش آید. آب برنج خیس‌خورده را خالی کنید و برنج را درون آب جوش بریزید. از آن جا که بقیه مواد مورد استفاده، در حین پخت آب می‌اندازند نباید مثل سایر پلوهای ایرانی، برنج را زیاد بجوشانید. پس از یک دقیقه، به نوبت و به فاصله چند دقیقه از هم سبزی پلویی، رشته پلویی، لوبیا چشم بلبلی و ادویه را اضافه کنید. بعد از این که این مخلوط چند دقیقه روی حرارت جوشید، آن را آبکش کنید. در مرحله آبکش کردن آب برنج را خوب بگیرید.
حالا نوبت گذاشتن ته‌دیگ است. برای ته‌دیگ می‌توانید از لبو یا سیب‌زمینی و حتی نان (یا ترکیبی از این‌ها) استفاده کنید. این مواد را طوری بچینید که کل کف ظرف را فرا بگیرد. می‌توانید در این مرحله اندکی روغن کف ظرف بریزید. پس از گذاشتن ته‌دیگ، یک لایه برنج بریزید، طوری که روی ته‌دیگ را بپوشاند. سپس گوشت را روی آن قرار دهید. گوشت به صورت خام به غذا وارد می‌شود، به همین خاطر بهتر است قبل از افزودن، آن را برای یک ساعت به نمک و ادویه آغشته کنید. افزودن گوشت به این غذا اختیاری است، ولی اگر دوست دارید طعم اصیل سبزی‌پلو سمنانی را بچشید، گوشت را فراموش نکنید! گاهی چند دانه آلو روی گوشت می‌گذارند تا غذا طعم بهتری به خود بگیرد، ولی استفاده از آلو به ذائقه خودتان بستگی دارد. مابقی برنج را روی گوشت بریزید و دورچین‌ها (بادمجان، لبو، گوجه، سیب‌زمینی و اسفناج) را روی برنج قرار دهید. بهتر است گوجه را روی همه مواد قرار دهید تا زیاد از حد له نشود و آب آن در حین پخت به بقیه غذا برسد.
همه مواد این غذا، به جز لوبیا، به صورت خام به آن اضافه می‌شود، به همین دلیل باید غذا حداقل سه ساعت روی شعله ملایم دم بکشد.
ثبت ملی سبزی‌پلو سمنانی
شیوه سنتی پخت سبزی پلوی سمنانی در سال 2021 میلادی (1400 خورشیدی) در فهرست میراث معنوی و ناملموس ایران ثبت شد.
| نام | سبزی‌پلو سمنانی، برای آنان که دنبال غذایی سالم و خوشمزه می‌گردند! |
| کشور | ایران |
| ناحیه | سمنان |
| نوع | وعده غذایی |
| ثبت | ملی |
| گستره پخت | محلی |
غذای ایرانی
نوع کور رنگی را انتخاب کنید
کوری سرخ کوری سبز کوری آبی قرمز به سختی دیده می شود سبز به سختی دیده می شود آبی به سختی دیده می شود تک رنگ تک رنگ خاصتغییر اندازه فونت:
تغییر فاصله کلمات:
تغییر ارتفاع خط:
نوع ماوس را تغییر دهید: