مراسم پایانی جشنواره فیلم کوتاه داستانی و مستند دید نو روز پنجشنبه 10 سنبله/ شهریور 1401 با اشتراک مقامات بلندپایه امارت اسلامی، آقای جوادی معاون رایزنی فرهنگسی سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل، مقامات شهرداری کابل، افغان‌فیلم، ریاست و اعضای انجمن سینماگران جوان افغانستان، هنرمندان، سینماگران و هنردوستان در سینما آریانای شهر کابل  برگزار شد.

این جشنواره به ابتکار و تلاش رادیو تلویزیون ملی افغانستان و همکاری «مؤسسه صوتی تصویری موج» جمهوری اسلامی‌ایران، ریاست خدمات کلتوری شاروالی کابل، ریاست‌افغان فیلم و ریاست انجمن سینماگران در حمل 1401 راه‌اندازی گردید.

هدف از راه‌اندازی این جشنواره، اتحاد اقوام افغانستان، تبیین ارزش‌‌های اسلامی‌ و ترویج فرهنگ و شریعت اسلامی ‌عنوان شده است.

همچنین ایجاد روحیه نشاط اجتماعی و فرهنگی مردم و امید به آینده عدالتخواهی، مبارزه با فساد، انسجام ملی بین اقوام، استفاده از فرصت‌های به دست آمده، توجه به سرمایه‌‌های ملی و اجتماعی، از دیگر اهداف این جشنواره، خوانده شده است.

«عبدالباسط لبیب» رئیس اجرایی جشنواره فیلم‌های کوتاه داستانی و مستند دیدنو در صحبت‌‌های خود در مراسم اختتامیه این جشنواره گفت: «سینما ابزار خوبی برای تبیین مبانی و ارزش‌های اسلامی ‌است و همچنین سینما می‌تواند زمینه تقویت وحدت و اخوت اسلامی ‌را فراهم کند».

او سینمای افغانستان در طول سال‌‌های گذشته را سینمای وابسته به سیاست‌‌های  غرب خواند و افزود: اکنون سینمای افغانستان می‌تواند در راستای احیای فرهنگ اسلامی ‌و افغانی گام‌های مؤثر بردارد.»

«ولی گل جواد» رئیس بخش فرهنگی شهرداری کابل نیز با تأکید بر ساخت فیلم‌‌های آموزشی و تربیتی با محتوای اسلامی، گفت: ترویج فرهنگ و ارزش‌‌های اسلامی ‌از طریق فیلم و سینما امر ضروری است.

عبداللطیف نظری معاون وزارت اقتصاد طالبان نیز سینما را بهترین راه برای مقابله با تهاجم فرهنگی غرب خواند و احیای آن را ضروری دانست.

سید حبیب سادات عضو هیئت پذیرش این جشنواره ضمن توضیح اهداف این جشنواره، گفت:  در مجموع صد و پنجاه طرح برای تولید فیلم‌های مستند و داستانی به این جشنواره ارسال شد و مورد بررسی قرار گرفت. از میان آن‌ها چهل اثر شامل ده فیلم مستند و سی فیلم داستانی کوتاه، تولید و در روز‌های اخیر به نمایش گذاشته شد.

اهدای جوایز از دیگر برنامه‌‌های این جشنواره بود. در این بخش از برنامه، فیلم «باغچه چوبی»، «لیلا» و «خدیجه» مقام اول تا سوم بخش کارگردانی را از آن خود نمودند. در بخش مستند، فیلم‌‌های «فرشته‌‌های سلامتی»، «توخار بهشت رودهای خروشان» و «قوماندان مستقیم»، به ترتیب مقام‌‌های اول تا سوم را به دست آوردند. در بخش نویسندگی فیلم‌نامه، فیلم‌‌های «مرداب لاله»، «ملا آپه» و «عذاب وجدان» به مقام‌‌های اول تا سوم رسیدند.

جشنواره فیلم‌‌های کوتاه داستانی و مستند دیدنو، نخستین جشنوارۀ سینمایی است که بعد از به قدرت رسیدن طالبان راه‌اندازی شده است. برگزاری این جشنواره از یکسو نشان می‌دهد که امارت اسلامی‌ با هنر سینما مشکل ندارد و آن را نه‌تنها قدر می‌نهد بلکه برای توسعه و تقویت آن نیز برنامه دارد. از جانب دیگر می‌رساند که علی‌رغم جو سیاسی حاکم بر نظام فرهنگی افغانستان، هنر و فرهنگ به‌ویژه سینما هنوز نفس می‌کشد و در تلاش است تا راه تازه‌ای را برای خود دست و پا نماید و فصل جدیدی را برای سینمای افغانستان رقم بزند.

آنچه این فصل را از فصل‌‌های گذشته جدا می‌سازد، نگاه ارزش‌گرایانه، اسلامی ‌و افغانی آن است. در این فصل محتوای اصلی سینمای افغانستان را ارزش‌‌های دینی و اسلامی، فرهنگ و عنعنات افغانی تشکیل می‌دهد. در گذشته سینمای افغانستان ضمن این که با ریشه‌‌های فرهنگی مردم افغانستان بیگانگی داشت، از لحاظ تکنیک و ساختار درونی نیز، از سینمای بیرون متأثر بود. اما در سینمای جدید، بیشتر عناصر دین و فرهنگ ا فغانی سازندۀ ساختار بیرونی و درونی می‌باشد.

جوان بودن هنرمندان، پویایی و سرزندگی سوژه‌‌ها و انطباق آن با زندگی عینی جامعه از دیگر خصلت‌‌های فصل نوین سینمای افغانستان می‌باشد. این عناصر سینمای افغانستان را مأثرتر از گذشته ساخته و نقش آن را به عنوان عامل اصلی تغییر مثبت اجتماعی نمایان‌تر‌ گردانیده است.

ازجمله موارد قابل توجه در فصل نوین سینمای افغانستان حضور خانم‌‌هاست. برخلاف دیدگاهی که خانم‌‌ها را عنصر محذوف در سینما و هنر پس از به قدرت رسیدن طالبان می‌دانند، جشنواره دیدنو نشان داد که چنین نیست. خانم‌‌ها در سینمای جدید افغانستان نقش اثرگذار و تعیین‌کننده دارند. خانم عاطفه محمدی یکی از زنانی است که با ساختن «مرداب لاله» روشن ساخت که زنان هنوز حضور خود را در صحنه اجتماع و هنر حفظ کرده‌اند و با ابتکارات خود قادرند تا علیه نگاه زن‌ستیزانه مبارزه کنند. با این تفاوت که زنان هنرمند امروز، به فرهنگ ملی و اسلامی‌خود پایبندند و برای پاسداری و حراست از آن پای می‌فشارند.

داشتن مخاطب مسلمان از دیگر شاخص‌‌های فیلم‌‌های ساخته‌شده در جشنواره فیلم دیدنو بود. این جشنواره با ساخت ده‌‌ها فیلم اسلامی‌ و افغانی این نکته را واضح ساخت که سینمای افغانستان در فصل جدید، مخاطبان اصلی خود را یافته است. افغانستان کشور اسلامی ‌است و مردم آن به دین و ارزش‌های اسلامی‌ سخت معتقد و باورمند می‌باشند. از این‌رو ضروری است تا فیلمی‌که تولید و نشر می‌شود با ارزش‌‌های اسلامی ‌و ملی مطابقت داشته باشد و در تضاد  با باورهای مردم نباشد.

بنابراین جشنواره فیلم دیدنو، فصل جدید در سینمای افغانستان است. این جشنواره سنگ تهداب این فصل نو را بنیاد نهاد و مسیر اصلی سینمای افغانی را برای همه روشن کرد.