آرامگاه شیخ روزبهان، مقبره عارفی دانشمند

آرامگاه شیخ روزبهان یکی از آثار دیدنی شیراز است که در دوره جدید ساخته شده است. با این وجود استفاده از کاشی‌کاری، نزئینات آجری و کتیبه‌های متعدد آن را دیدنی کرده است. این آرامگاه روی بنایی با قدمت بیش از 800 سال ساخته شده است. این بنا را خود شیخ روزبهان ساخته بود. وی پس از مرگش طبق وصیت خود، در این محل به خاک سپرده شد.

شیخ روزبهان که بود؟

شیخ روزبهان از دانشمندان ایرانی بود که در سال 1128 میلادی در فسا به دنیا آمد. خانواده او به فروش سبزی و میوه اشتغال داشت، از این رو وی را «بقلی» لقب داده‌اند. شیخ روزبهان در مدارس قدیمی که به «مکتب» معروف بود، به آموختن قرآن مشغول شد و سپس علوم متداول را فرا گرفت. سپس از 25 سالگی از مردم کناره گرفت و در کوه‌های اطراف شیراز به عبادت و ریاضت پرداخت. در این زمان وی قرآن را از بر کرد. وی در برهه‌ای از زندگی خود به سفر حج رفت و مصر و شام (سوریه امروزی) را از نزدیک دید. بعد از آن به شیراز بازگشت و باقی عمرش را به تدریس و تربیت شاگرد مشغول شد و در 21 مه 1209 میلادی، وفات یافت. شیخ پیش از مرگ خود، به مدت 50 سال در مسجد جامع عتیق به وعظ و خطابه مشغول بود و شاگردانی بسیار داشت. از او نزدیک 30 جلد کتاب به جا مانده است.

شیخ روزبهان در میان ادیبان نامدار فارسی که بعد از وی زیستند، مورد توجه بود. سعدی و مولانا از جمله شاعران بزرگ ایران هستند که در آثار خود به او توجه داشته‌اند.

در مورد زندگی وی کتابی از یکی از نوادگان او بر جا مانده است. این کتاب در سال 695 هجری قمری (1294 میلادی)، 95 سال بعد از مرگ شیخ روزبهان نوشته شده است.

آرامگاه شیخ روزبهان

شیخ روزبهان پس از مرگ در محلی که خود آن را در سال 560 هجری قمری (1164 میلادی) بنا کرده بود، دفن شد. در شیراز امروز، این آرامگاه در محلی قرار دارد که به محله «درب شیخ» معروف است.

معماری آرمگاه شیخ روزبهان

سه پله سنگی، محوطه آرامگاه را به ایوانی بدون سقف متصل می‌کند. این ایوان در اطراف ساختمان کشیده شده است. بعد از عبور از این ایوان، یک ایوان مسقف به چشم می‌آید که به ایوانی دیگر با عرض کمتر ارتباط دارد. قبر شیخ و دو تن از فرزندان وی در این ایوان کم‌عرض واقع شده است. روی قبر شیخ سنگی بزرگ قرار دارد که با خط ثلث، نام پیشوایان شیعه روی آن نوشته شده است. طول این سنگ قبر 170، عرض آن 56 و ارتفاعش 46 سانتی‌متر است.

بالای ایوان یک لوح برنجی به چشم می‌آید که عبارتی از قرآن کریم روی آن نوشته شده است. در جنوب مجموعه، کتیبه‌ای دیگر به چشم می‌خورد که نسب و زندگی‌نامه‌ای کوتاه از شیخ روزبهان روی آن نوشته شده است. همچنین در یک کتیبه دیگر اسامی کتاب‌های شیخ قابل مشاهده است. اشعاری دیگر از شیخ نیز در قسمت‌های مختلف این بنا مشاهده می‌شود.

حیاط این آرامگاه از سنگ چکشی و کف اتاق‌ها از موزاییک پوشیده شده است. در محوطه این آرامگاه گل‌ها و گیاهان بسیار دیده می‌شود. سنگ‌هایی تاریخی در این محوطه قرار دارد که هیچ حفاظی از آن محافظت نمی‌کند.

آرامگاه شیخ روزبهان در کجا قرار دارد؟

این بنای دیدنی در نزدیکی حرم شاهچراغ در انتهای خیابانی که به نام «شیخ روزبهان» نامگذاری شده است قرار دارد. برای رسیدن به این مکان باید از خیابان لطفعلی‌خان زند عبور کنید و به خیابان شیخ روزبهان وارد شوید.

ثبت ملی آرامگاه شیخ روزبهان

این اثر در سال 1975 میلادی (1353 خورشیدی) با شماره 1043 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

اطلاعات

نام	آرامگاه شیخ روزبهان، مقبره عارفی دانشمند
کشور	ایران
ناحیه	فارس
شهر	شیراز
نوع	تاریخی
ثبت	ملی