زندگی و خدمات آیت‌الله صدوقی، امام جمعه شهید یزد

در سال‌های میانی قرن بیستم، بعد از پایان جنگ بین‌الملل دوم و ظهور دو ابرقدرت غرب و شرق، تفکر حاکم بر جهان در انحصار لیبرالیسم غربی و کمونیسم و سوسیالیسم شرقی بود. این مکاتب با وجود آن که ظاهرا با هم تضاد داشتند، ولی هر دو پایه خود را بر ماتریالیسم گذاشته بودند و دین را بی‌ارزش یا حداکثر دارای ارزشی فردی و غیراجتماعی می‌پنداشتند. در این فضا بود که در اواخر دهه 1970 میلادی،انقلاب اسلامی ایران  ناگهان با شعارهای دینی ظهور کرد و پیشِ روی جهانیان افقی نو گشود. این انقلاب بر خلاف صدای حاکم بر جهان، مبتنی بر دین و باورهای دینی بود و روحانیان و چهره‌های سرشناس دینی اصلی‌ترین نقش را در آن ایفا می‌کردند. این چهره‌ها از ابتدای شکل‌گیری قیام علیه حکومت شاهنشاهی، در کنار مردم حضور داشتند و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در هر گوشه ایران عهده‌دار مسئولیت‌هایی شدند که عمدتا دنباله نقش‌های پیشین روحانیت شیعی در جامعه بود. در استان یزد که یکی از استان‌های تاریخی ایران محسوب می‌شود و در پیش‌برد جریان انقلاب نقشی مهم ایفا کرده است، «آیت‌الله محمد صدوقی» به عنوان یکی از چهره‌های سرشناس انقلابی شناخته می‌شود؛ کسی که هنوز پس از گذشت بیش از چهار دهه از شهادتش، در میان مردم یزد مورد احترام است و از وی به نیکی یاد می‌شود.

زندگی آیت‌الله صدوقی

محمد صدوقی در سال 1909 میلادی (1288 خورشیدی) در یزد به دنیا آمد. پدرش یک روحانی مورد احترام به نام «آقا میرزا ابوطالب» بود. وی را از نسل «شیخ صدوق»، از بزرگ‌ترین علمای شیعه و صاحب «من لایحضره الفقیه»، یکی از چهار کتاب حدیثی معتبر شیعه می‌دانند. جد او «ملا محمدمهدی کرمانشاهی» نام داشت که به دلیل مخالفت با فتحعلی شاه قاجار  (سلطنت از 1797 تا 1834 میلادی) به یزد تبعید و در آن جا ساکن شده بود. محمد پدر خود را در هفت سالگی و مادرش را در 9 سالگی از دست داد. بدین ترتیب سرپرستی او به  «ملامحمد کرمانشاهی»، پسرعمویش رسید. آیت‌الله صدوقی بعدها با دختر ملامحمد ازدواج کرد.

محمد دروس اولیه خود را در یزد فراگرفت. مدتی بعد برای تکمیل دروس خود به قم مهاجرت کرد و از اساتید به‌نام آن دوره بهره برد و توانست به درجه اجتهاد، بالاترین درجه در فقه شیعی، دست یابد. در سال 1951 میلادی (1330 خورشیدی) پس از آن که غلامرضا فقیه خراسانی، عالم بزرگ شهر یزد وفات یافت، آیت‌الله صدوقی به زادگاه خود بازگشت تا مرجعی برای مسائل دینی و اجتماعی مردم باشد.

آیت‌الله صدوقی با جوانان ارتباط نزدیکی داشت

او در زمان حضور در قم با امام خمینی  آشنا شده بود. همین موضوع دلیلی شد تا آیت‌الله صدوقی در سال 1962 میلادی (1341 خورشیدی)، با آغاز مبارزات امام خمینی به حمایت از ایشان برخیزد و در تمام مراحل انقلاب در کنار وی حاضر باشد. حتی زمانی که امام خمینی در پاریس، در تبعید به سر می‌برد (1978 میلادی)، آیت‌الله صدوقی برای دیدن ایشان به این شهر رفت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در 1979 میلادی، آیت‌الله صدوقی که در مسائل دینی و اجتماعی محل رجوع مردم یزد بود، به عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی  درآمد تا در تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نقش‌آفرینی کند. او همچنین به عنوان امام جمعه یزد برگزیده شد. صدوقی با وجود این مشغله‌ها، ارتباط خوب و مثبت خود با جوانان را که از پیش از انقلاب به آن شهره بود، حفظ کرد.

آیت‌الله صدوقی در طول عمر در شهرهای مختلفی حضور پیدا کرد. وی در هر کدام از این شهرها منشا اثراتی بود و یادگارهایی از خود بر جای گذاشت. تاسیس حوزه علوم دینی در شهرهای بم (استان کرمان)، تاکستان (قزوین) و شهرکرد و ساخت کتابخانه در  «مسجد حظیره» یزد از جمله خدمات اوست. تاسیس دفتر تبلیغات اسلامی، راه‌اندازی چند صندوق قرض‌الحسنه و خیریه و ساخت چند مسجد و مرکز درمانی همچون بیمارستان‌های امام رضا و سیدالشهدا، بخشی از اقدامات او در زمان حضور در یزد است.

شهادت آیت‌الله صدوقی و مدفن وی

دوم جولای 1982 (یازدهم تیرماه 1361) یک تروریست که عضو «سازمان مجاهدین خلق» بود، پس از اقامه نماز جمعه به آیت‌الله صدوقی نزدیک شد و نارنجک‌های همراه خود را منفجر کرد. این اتفاق در «مسجد ملااسماعیل» یزد رخ داد و مردم شهر را در ماتم فرو برد. مردم یزد در تشییع باشکوهی که برای این عالم بزرگوار برگزار کردند، وداع باشکوهی با وی به عمل آوردند. شهید صدوقی در گلزار شهدای مسجد حظیره (روضه محمدیه) یزد مدفون است؛ همان مسجدی که سال‌ها محلی برای فعالیت‌های تبلیغی و اجتماعی او بود.