سفر به دور دنیا در موزه برادران امیدوار

شوقِ یافتن افق‌های جدید، انسان را در طول تاریخ به دوردست‌ها کشانده و رنج هر سفری را بر وی آسان کرده است. بسیارند کسانی که برای رسیدن به آرزوهای خود یا کشف سرزمین‌هایی جدید، پا به مسیری ناشناخته گذاشته‌اند تا به مقصدی ناشناخته برسند.برادران امیدوار، دو جوان جسور ایرانی که در میانه قرن بیستم به پنج قاره جهان سفر کردند، از جمله این افراد هستند. این دو برادر به کاری دست زدند که برای بسیاری، فقط یک آرزو بود! آن‌ها با موتورسیکلت و اتومبیل، قاره‌ها را پیمودند، فرهنگ‌ها را لمس کردند و با مردمانی از دل بکرترین زیست‌بوم‌ها زندگی کردند. «موزه برادران امیدوار» بازتابی است از این سفر شگفت‌انگیز؛ جایی که می‌توان با دیدن اشیا و عکس‌هایی که برادران امیدوار جمع‌آوری کرده‌اند، روایتی از ماجراجویی‌های آنان را به نظاره نشست.

برادران امیدوار که بودند؟

عیسی امیدوار (متولد 1929 میلادی/ 1308 خورشیدی) و عبدالله امیدوار (1931 تا 2022 میلادی/ 1310 تا 1401 خورشیدی) دو برادر بودند که اکنون به عنوان مشهورترین جهانگردان ایرانی شناخته می‌شوند. آنان در نخستین سفر ماجراجویانه خود با دو دستگاه موتورسیکلت از تهران به سوی مرزهای شرقی ایران و کشور افغانستان حرکت کردند. این سفر در 1954 میلادی (1333 خورشیدی) شروع شد و هفت سال طول کشید. در این مدت آنان از افغانستان، پاکستان و هند عبور کردند، به تبت رفتند، کشورهای جنوب شرق آسیا را دیدند و رهسپار استرالیا شدند. این سفر با گذر از اقیانوس آرام ادامه یافت. آنان از آلاسکا و سرزمین‌های آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی نیز دیدن کردند. برادران امیدوار پس از عبور از اقیانوس اطلس، به اروپا رسیدند و در آن جا اقامت کوتاهی داشتند. در این مدت با انتشار یافته‌های سفر خود توانستند منابع مالی بخش دوم سفر خود را فراهم آورند. پس از بازگشت به ایران و سه ماه اقامت در آن، در سال 1961 میلادی (1340 خورشیدی) با خودرویی که در سفر اروپا تهیه کرده بودند، از جنوب ایران به کویت و عربستان سعودی رفتند و پس از آن، مسیر آفریقا را در پیش گرفتند. این سفر نیز سه سال به طول انجامید.

برادران امیدوار در یکی از سفرهای خود

سفر برادران امیدوار برای بسیاری از جهانگرادان و مستندسازانِ پس از آن‌ها الهام‌بخش بود. آنان در دوره‌ای که امکانات سفر بسیار ابتدایی و خطرات آن بسیار بالا بود مسیرهایی طولانی را طی کردند و به مستندسازی زندگی اقوامی پرداختند که با سبک زندگی سنتی خود، کمتر تحت تأثیر تمدن مدرن قرار گرفته بودند. آن چه کار این دو جهانگرد ایرانی را باارزش‌تر می‌کند، این است که آنان تنها به «تجربه» محدود نشدند و دست به «روایت» زدند؛ کاری که تا آن دوران کم‌سابقه بود. برادران امیدوار در سفرهای خود با شعار «همه متفاوت، همه خویشاوند»، اشیای متعددی را از ملل و اقوام مختلف جمع‌آوری کردند. این اشیا امروز در موزه‌ای به نام خودِ آنان نگهداری می‌شود و امکان بازدید عموم از آن فراهم است. علاوه بر این سفرنامه‌ای نیز از این سفرها تدوین شده است. این دو جهانگرد ایرانی در سفرهای خود فیلم‌های زیادی به ثبت رسانده‌اند که به صورت آثاری مستند در دسترس است. این فیلم‌ها از جنبه انسان‌شناختی و فرهنگی نیز دارای اهمیت هستند و در پژوهش‌های دانشگاهی مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

ویژگی‌ها و تاریخچه موزه برادران امیدوار

موزه برادران امیدوار بخشی از مجموعه «کاخ‌موزه سعدآباد» در شمال تهران محسوب می‌شود. این مجموعه را نخستین موزه انسان‌شناسی و مردم‌شناسی ایران می‌دانند که بر اساس یافته‌های مستقیمی که در سفر حاصل شده، گشایش یافته است. غنای محتوایی این مجموعه جذابیت آن را برای پژوهشگران حوزه فرهنگ‌شناسی اقوام و مردم‌شناسی بالا برده است. موزه از سال 2003 میلادی (1382 خورشیدی) کار خود را آغاز کرد. قدمت ساختمانی که این موزه در آن قرار دارد، به دوره قاجاریه (قرن نوزدهم میلادی) باز می‌گردد. این بنا در گذشته محل استراحت خدمه کاخ و نگهداری کالسکه‌های دربار بود...

اتومبیل و موتورسیکلتی که برادران امیدوار سوار بر آن به دور دنیا سفر کردند

آن چه این موزه را دیدنی و جذاب کرده، تنوع اشیای موجود در آن است. در این موزه می‌توانید از سر بریده انسان، جمجمه میمون و عاج و پای فیل تا ابزار شکار، لباس‌های قبیله‌ای، صورتک‌های آیینی و صنایع دستی بومی را ببینید. اشیای اهدایی برادران امیدوار در دو نگارخانه قابل مشاهده است. این اشیا از استرالیا و قاره‌های آفریقا، آسیا و آمریکا گرد آمده است. در این مجموعه یک نگارخانه نیز به نمایش فیلم‌ها و اسلایدهای سفر برادران امیدوار اختصاص دارد. نقشه سفرهای دو برادر و تصاویری که از 99 کشور مختلف جهان ثبت شده، دیوارهای این موزه را تزئین کرده‌اند. در حیاط موزه اتومبیل و موتورسیکلتی که برادران امیدوار سوار بر آن‌ها به دور دنیا سفر کرده‌اند درون محفظه‌ای شیشه‌ای قابل مشاهده است.