دره آدرشک و تونل‌های یخی اعجاب‌انگیز آن در نزدیکی کویر سوزان

اگر به طبیعت‌گردی علاقمندید، انتخاب استان یزد می‌تواند خاطره‌ای به یادماندنی برای شما به جا بگذارد. این استان دارای تنوع اقلیمی بسیار زیادی است، در حدی که نمی‌توان در کل دنیا نظیری برای آن پیدا کرد. در استان یزد انواع جاذبه‌های طبیعی وجود دارد: از کویر سوزان و تپه‌های ماسه‌های روان گرفته تا دشت‌های سرسبز، مناطق کوهستانی و قله‌های برف‌گیر... با وجود آن که جاذبه‌های کویری یزد شهرت جهانی دارند، بخش‌هایی از استان از نظر اقلیمی بسیار متفاوت هستند، از جمله شهرستان مهریز که در جنوب شهر یزد واقع شده است. این شهرستان دو منطقه خشک و نیمه‌خشک دارد که از نظر بافت جغرافیایی از هم متمایز هستند. قله شیرکوه در شمال غربی مهریز و در شهرستان تفت قرار دارد. دامنه‌های این کوه 4075 متری در محدوده شهرستان مهریز بسیار دیدنی است و جاذبه‌های طبیعی خاصی را در خود جای داده است. «آدرشک» یکی از این مناطق خاص است.

آدرشک مهریز، یخچالی طبیعی در دل کویر
وجود منطقه دیدنی آدرشک در شمال غرب منطقه کالمند بهادران مهریز که به فاصله‌ای بسیار کم از مناطق خشک و کویری قرار دارد، از عجایب طبیعی منطقه است. دره آدرشک را یکی از زیباترین مناطق کوهستانی استان یزد توصیف می‌کنند. این منطقه از شهر یزد نزدیک 45 کیلومتر و از شهر مهریز حدود 13 کیلومتر فاصله دارد. رسیدن به آدرشک از جاده‌ای کوهستانی موسوم به «کنج کوه» میسر است.
قله «میل فرنگی» در منطقه آدرشک قرار دارد. این قله با ارتفاع 3912 متر، ساختاری صخره‌ای و شیب‌هایی خشن دارد و یکی از فنی‌ترین قله‌های مناطق مرکزی ایران محسوب می‌شود. صعود به قله در زمستان بسیار دشوار است و تا سال 2024 میلادی تنها دو صعود زمستانی موفق به آن ثبت شده است. صعود به این قله باید به صورت گروهی و با استفاده از تجهیزات کامل صورت گیرد، ولی رسیدن به نوک آن و دیدن منظره دشتی وسیع که در چهار طرف گسترده شده، تمام دشواری‌های صعود را از بین می‌برد.


 نوک قله «میل فرنگی» در ارتفاع 3912 متری
در دامنه قله میل فرنگی یک پهنه‌چال (سیرک یخچال) وجود دارد که یخ‌رود حاصل از بارش برف در زمستان آن را شکل می‌دهد. در اوایل فصل بهار درون این پهنه‌چال غارهایی یخی شکل می‌گیرد که برخی گروه‌های کوهنوردی با حضور در آن، از این پدیده طبیعی منحصر به فرد دیدن می‌کنند. البته با توجه به افزایش دمای ناگهانی منطقه و تغییر سریع فصل، سرعت ذوب یخ بسیار زیاد است و حضور در این پهنه‌چال ممکن است با خطراتی مواجه باشد. در مسیر قله بیش از 15 آبشار جاری است که خصوصا در فصل بهار، مناظر اطراف را بسیار زیبا می‌کند. در نزدیکی قله چند دهانه غار کشف شده که هنوز کسی به اکتشاف آن اقدام نکرده است.


 یک تونل یخی در منطقه آدرشک
دره «کل کوه» نیز در منطقه آدرشک واقع شده است. این دره پدیده‌ای کارستی است و پیمایش آن به حدود سه ساعت زمان نیاز دارد. در طول دره 11 فرود کوتاه و بلند وجود دارد که بلندترین آن‌ها از ارتفاعی 20 متری برخوردار است. در کف دره حوضچه‌هایی وجود دارد که به دلیل دیواره‌های بلند اطراف، آفتاب به آن نمی‌تابد و در طول سال، حتی در زمان‌های خشکسالی، به صورت گنداب باقی می‌ماند. این دره به عنوان یکی از سایت‌های تمرینی صخره‌نوردی و دره‌نوردی شمرده می‌شود و دوچرخه‌سواران کوهستان توجه ویژه‌ای به آن دارند.
در آدرشک گیاهانی همچون کنگر، رازیانه و زیره سیاه می‌روید. همچنین کل و بز، پلنگ، گرگ و کفتار، کبک، تیهو، عقاب طلایی، لاک‌پشت، مارمولک و چند گونه مار (در مجموع 24 گونه پستاندار، 13 گونه دوزیست و خزنده و 48 گونه پرنده) در این منطقه مشاهده شده است. بکر ماندن طبیعت منطقه، ارزش اکوسیستمی آن را بسیار بالا برده است.

معنای نام آدرشک
نام این منطقه از دو کلمه «آدر» (شکلی از کلمه «آذر») به معنای آتش و «کوشک» به معنای باغ و قلعه ترکیب شده است. چنین نامی از اعتقاد مردم محلی ناشی می‌شود: آنان اعتقاد دارند پس از طلوع خورشید، این منطقه نخستین جایی است که انوار آفتاب بر آن فرو می‌ریزد و همچون یک قلعه آتشین می‌شود. البته به عقیده برخی کارشناسان این نام به خاطر زرشک مرغوبی بود که از این منطقه به دست می‌آمد و مردم محلی با افزون حرف «آ» که نشانی از مرغوبیت محصول بود، آن را «آزرشک» می‌نامیدند. این نام به مرور تغییر یافته و به «آدرشک» تبدیل شده است.

ثبت ملی آدرشک مهریز
منظر طبیعی آدرشک در سال 2017 میلادی (1398 خورشیدی) در فهرست آثار طبیعی ملی ایران به ثبت رسید.