خدمات شیخ کلینی به جهان اسلام

مشاهیر

شیخ کلینی، نویسنده کتاب «اصول کافی» است. اصول کافی یکی از کتب اربعه شیعه است. شیعیان چهار کتاب کافی، تهذیب، استبصار و من لایحضر را معتبرترین منابع حدیثی خود می‌دانند و از آنها با عنوان «کتب اربعه» (کتاب‌های چهارگانه) یاد می‌کنند. نام کامل شیخ کلینی، ابوجعفر محمد بن اسحاق رازی است که حدود سال 255 هجری قمری (868 میلادی) و در عهد امامت امام یازدهم شیعیان امام حسن عسکری(ع) در روستای كلین از توابع ری متولد شد.

اصول کافی، میراث کلینی

شیخ کلینی علوم اسلامی را نزد پدر و دایی خود آموخت. «علان کلینی رازی»، دایی کلینی از محدثین بزرگ و از شیفتگان مکتب اهل بیت(ع) به شمار می‌رفت. کلینی بعد از مدت کوتاهی که نزد پدر و دایی‌اش با منابع رجالی و حدیثی آشنا شد، برای ادامه تحصیل به ری رفت. در شهر ری شاگرد استاد ابوالحسن محمد بن اسدی کوفی بود و از او علم حدیث آموخت. او به قم، بغداد، کوفه و دیگر نقاط ممالک اسلامی سفر کرد و با دانشمندان بنام، فقها و محدثان برجسته‌ای چون احمد بن مهران، احمد بن ادریس قمی و عبدالله بن جعفر حمیری ملاقات کرد و از آنان اجازه روایت گرفت. منابع تاریخی، عصر شیخ کلینی را عصر حدیث نامیدند. چراکه آن زمان نهضتی فراگیر برای نوشتن احادیث آغاز شده و سراسر ممالک اسلامی را فراگرفته بود. کلینی که به قدر و منزلت کلام معصوم(ع) پی برده بود، شهر به شهر می‌گشت و گوهرهای کلام خاندان عصمت و طهارت(ع) را می‌نوشت. این احادیث امروز در قالب کتاب «اصول کافی» در اختیار مسلمانان قرار دارد. کتاب کافی سه بخش دارد: اصول، فروع و روضه.

ثقه‌الاسلام، رازی و بغدادی از القابی است که در منابع تاریخی به شیخ کلینی نسبت داده شده است. به سبب تقوا، علم و فضیلتی که شیخ کلینی داشت، مسلمانان از مذاهب مختلف در مشکلات دینی به او مراجعه می‌کردند و به همین سبب، شیخ کلینی نخستین کسی است که به لقب «ثقه‌الاسلام» شهرت یافت و اکثر مذاهب مسلمان در فتوا به او روی آوردند. فتوا نظر مجتهد یا مرجع تقلید درباره وظایف شرعی مکلفان است. انجام به این تکالیف برای مقلدان واجب است.

کتاب «الرجال»، «الرد علی القرامطه»، «رسائل الائمة (علیهم السلام)»، «تعبیر الرؤیا»، «ما قیل فی‌الائمة من‌ الشعر»، «فضائل قرآن»، «العقل»، «العلم»، «التوحید»، «الاشربه»، «الدواجن و الرواجن» از دیگر آثار شیخ کلینی است. او در زمان حیات خود شاگردان نامی چون ابوعبدالله احمد بن ابراهیم معروف به ابن ابی رافع صیمری، ابوالقاسم جعفر ابن قولویه صاحب کتاب «کامل الزیارات» و... را تربیت کرد.

شیخ کلینی در بغداد درگذشت و ابوقیراط محمد بن جعفر حسنی، از بزرگان بغداد، بر پیکرش نماز خواند. آرامگاه او در «باب‌الکوفه» در بغداد، امروز در ناحیه شرقی رود دجله کنار پل قدیم بغداد، زیارتگاه مسلمانان است. روز 19 می مصادف با 29 اردیبهشت، در تقویم رسمی ایران، «روز بزرگداشت شیخ کلینی» نام‌گذاری شده است.

اطلاعات

نام	خدمات شیخ کلینی به جهان اسلام
کشور	ایران
نام مستعار	ثقه‌‎الاسلام
زمان تولید	قرن سوم هجری قمری
آثار	اصول کافی، الرجال، الرد علی القرامطه، رسائل الائمة (علیهم السلام)، تعبیر الرؤیا
دوره حیات	گذشته
نوع	دینی