علامه مجلسی، بحارالانوار و احیای جایگاه حدیث

مشاهیر

محمد باقر مجلسی مشهور به علامه مجلسی و مجلسی دوم در 1006 هجری خورشیدی (1627 میلادی) در اصفهان متولد شد. پدر او، محمد تقی مجلسی از شاگردان بزرگ شیخ بهایی بود. علامه مجلسی از چهار سالگی نزد پدر شاگردی کرد. او در علوم معقول و منقول محضر استادان برجسته‌ای چون ملاحسنعلی شوشتری، آقا حسین محقق خوانساری، ملا محمدصالح مازندرانی، شیخ حر عاملی و ملا محسن فیض کاشانی را درک کرد و جامع علوم معقول و منقول شد و سرانجام به درجه اجتهاد رسید. از آنجا که در فقه، کلام، تفسیر، حدیث، درایه، رجال و دیگر علوم دینی تبحر داشت، به تدریس روی آورد و شاگردان متعددی پرورش داد که از آن جمله می‌توان از میرزا عبدالله اصفهانی صاحب ریاض‌العلماء، سید نعمت‌الله جزایری، سید ابوالقاسم خوانساری و میر ابوطالب فندرسکی نام برد.

بحارالانوار، کتاب سترگ علامه مجلسی

علامه مجلسی از میان شاخه‌های علوم اسلامی بیش از همه به حدیث‌نگاری علاقه داشت و به اخباریان نزدیک بود. مشهورترین کتاب او، مجموعه پرحجم حدیثی به نام «بحارالانوار» است که نقش بارزی در احیای جایگاه حدیث در منظومه معرفت دینی دارد. بحارالانوار، حدود 700 هزار سطر دارد و یکی از چاپ‌های آن، 110 جلد است. علامه مجلسی به مانند علمای دوران خود با این نگرش که همه علوم منشأ الهی دارد و ردپای همه آن‌ها را در سخن امامان(ع) می‌توان یافت، به تألیف بحارالانوار پرداخت. نگارش کتاب بحارالانوار بخشی از توجه عمومی علمای آن دوران به حدیث و حدیث‌نگاری بود. عملکرد علامه مجلسی در تألیف مجموعه‌های حدیث شیعه همچون عملی در تقویت مذهب تشیع بسیار موثر ارزیابی شده است و از او به عنوان احیاکننده مذهب تشیع یاد می‌شود.

دیگر آثار علامه مجلسی

علامه مجلسی در ۷۳ سال عمر خود، بیش از یکصد کتاب به زبان فارسی و عربی نوشت. در کنار «بحارالانوار» 110 جلدی، می‌‎توان به کتاب‌های «مرآة‌العقول»، «حلیة المتّقین» (درباره آداب و شئون مختلف زندگی بر اساس تعالیم اسلام و اخلاق اسلامی)، «تحفة الزّائر» (در زیارت معصومان(ع))، «ترجمه توحید مفضّل»، «آداب الصّلاة»، «عین الحیات» (ترجمه و شرح سفارش‌ها و توصیه‌های اخلاقی حضرت پیغامبر اکرم(ص) به جناب ابوذر غفاری) و «حیاة القلوب» (در سرگذشت درباره پیامبران و اوصیا) اشاره کرد. تعداد 49 کتاب و رساله از علامه مجلسی به زبان فارسی منتشر شده است. این آثار با هدف ترویج علوم دینی میان مردم عادی به فارسی نوشته شده است. اهمیت کتاب‌های فارسی علامه مجلسی در سادگی و گستردگی موضوعی آنهاست.

وفات علامه مجلسی

تاریخ وفات علامه مجلسی را برخی سال ۱۱۱۱ هجری قمری (1699 میلادی) ثبت کرده‌اند و گروهی دیگر، سال ۱۱۱۰ قمری. پیکر علامه مجلسی در اصفهان، در کنار مسجد جامع عتیق، در بقعه پدرش، ملا محمدتقی مجلسی به خاک سپرده شد.

روز 21 آگوست مصادف با 30 مردادماه، در تقویم ملی ایران، «روز بزرگداشت علامه مجلسی» نام‌گذاری شده است.

اطلاعات

نام	علامه مجلسی، بحارالانوار و احیای جایگاه حدیث
کشور	ایران
نام مستعار	علامه مجلسی، مجلسی ثانی
زمان تولید	قرن یازدهم هجری قمری
آثار	بحارالانوار، مرآة‌العقول، حلیة المتّقین، تحفة الزّائر، ترجمه توحید مفضّل، آداب الصّلاة، عین الحیات
دوره حیات	گذشته
نوع	دینی