دنیا نام جهانی است که اکنون در آن زندگی می‌کنیم. جهانی که از اشیاء و امور مادی مانند سنگ و چوب تشکیل شده است و البته جاندارانی مانند گیاهان و حیوانات و انسان‌ها هم در آن حضور و زندگی دارند. با مرگ، ما از این دنیا به جهانی دیگر منتقل می‌شویم. کلمه دنیا حدود 115 بار کتاب آسمانی مسلمانان آمده است اما بحث درباره دنیا به همین تعداد محدود نمی‌شود بلکه بسیاری از آیات دیگر نیز درباره این دنیا ولو بدون نام بردن از آن سخن گفته‌اند زیرا هدف این کتاب آسمانی هدایت انسان در همین جهان مادی است بنابراین طبیعی است که به مسائلی بپردازد که مرتبط با کسب موفقیت و به دست آوردن رشد و هدایت در همین دنیا و غلبه بر موانع و مشکلات و نارسایی‌های آن باشد.

دنیا را دنیا نامیده‌اند زیرا یا به ما نزدیک است و در مقابل حیات جاودان بعدی، جهان دور از ما نامیده شده است. یا آن‌که کیفیت زندگی در آن پست‌تر از کیفیت زندگی در جهان دیگر است. ازاین‌رو گفت‌وگو درباره دنیا در بیان دینی همواره در تقابلش با جهان دیگر(آخرت) ملاحظه می‌شود.

در نگاه یک مسلمان، دنیا محل عبور و گذشتن است و مدتی موقت دارد و پس از آن انسان وارد دنیای جاودانه آخرت می‌شود. تفاوت اصلی بین دنیا و آخرت در آن است که دنیا محل اقدام و عمل و آخرت محل دیدن نتیجه اقدامات و اعمال است. ازهمین‌رو در بیانی از پیامبر اسلام، دنیا مزرعۀ آخرت نامیده شده است. بدین‌ترتیب بین دنیا و آخرت یک رابطه قراردادی برقرار نیست بدین معنا که اگر انسان موافق نظر دین و خدای خود عمل کند در جهان باقی همانند یک دانش‌آموز به او جوایزی پس از توفیقات در امتحانات پایان سال دهند که معلوم نیست چه ارتباطی بین جوایز و تلاش و موفقیتش وجود دارد. برعکس رابطه بین دنیا و آخرت یک رابطه واقعی است به‌گونه‌ای که می‌توان گفت در دنیای دیگر واقعیت رفتارها و اعمال و انگیزه‌ها و افکار در دنیا، بر ما آشکار می‌شود. ما در جهان دیگر همان چیزی را به لحاظ کیفیت دریافت می‌کنیم که در این جهان انجام داده‌ایم. به دیگر سخن، کارهای ما یک صورت ظاهری در این جهان دارد که در فردای جهان دیگر درون‌مایه و باطن خویش را آشکار می‌کند. به‌عنوان مثال اگر کسی اموال بچه‌های یتیم(بدون پدر و سرپرست) را به نفع خویش و بدون این‌که حقی در آن اموال داشته باشد، مورد سوءاستفاده قرار دهد از نظر قرآن در حال خوردن آتش خواهد بود. آتشی که عمق و سوزندگی و دردآوری دهشتناک آن در جهان دیگر آشکار خواهد شد. نکته مهم این است که او هم‌اکنون مشغول خوردن چنین آتشی است اما چون خدا حقایق و باطن امور را از ما پنهان کرده است ما عملاً نمی‌توانیم چنین آتش خوردنی را اکنون مشاهده کنیم اما در فردا و در جهان دیگر خواهیم دید که دقیقاً او مشغول خوردن آتش بوده است.

در بیانات اسلامی روابط جالبی بین کارها و نیت‌های دنیایی و نتایج اخروی برقرار شده است مانند آن‌که اگر کسی دارای تکبر و غرور باشد به شکل مورچه وارد جهان دیگر می‌شود یا کسی که با زبانش گناهان خاصی را انجام می‌دهد ممکن است زبانش در آن جهان و در روز جدا شدن نیکوکاران از بدکاران چنان دراز شود که لگدمال پای همگان گردد. حتی ممکن است برخی در آن جهان با صورت‌های حیوانی و نه انسانی حاضر شوند؛ برخی به شکل میمون، برخی به شکل خوک و مانند آن. و البته این همه به خاطر گناهانی است که باعث تنزل رتبه انسانی ایشان می‌گردد.

قرآن به مسلمانان دستور می‌دهد که در این دنیا هم برای دنیایشان و هم بر جهان آخرتشان امور نیکو را مطالبه کنند و درعین‌حال یادآوری می‌کند کسانی که جهان دیگر را فراموش کرده‌اند تنها آرزویشان آبادانی این دنیا است و همین را هم مطالبه می‌کنند.