ادبیات/گلستان

گلستان، نمونه‌ای از نثر ادبی آهنگين زبان فارسی اثر سعدی در 636 ش./ 1258م.

سعدی، گلستان را كه شامل مطالب اخلاقی، اجتماعی، ‌دينی و در قالب حكايات شيرين است با يك مقدمه و هشت باب در سيرت پادشاهان، اخلاق درويشان، فضيلت قناعت، فوائد خاموشی، عشق و جوانی، ضعف و پيری،  تأثير تربيت و آداب صحبت نوشت و آن را به شاهزاده سعد بن ابوبكر بن سعد زنگی (شاخص‌ترین حاکم سلسله اتابکان فارس) تقديم كرد.

نثر گلستان به شیوه‌ای مختلط نگاشته شده و حاوی قسمت‌های مصنوع و ساده است. بدين معنی كه سعدی ضمن نثر ساده و استادانه خود، هرجا كه لازم دانسته، عبارات مسجّع لطيف هم آورده است. اما به حق بايد گلستان را نوعی از نثر موزون شمرد. با اين حال سعدی در اين كتاب از آميختگی شديد با زبان عربی پرهيز كرده و گلستان او با ذوق فارسی زبانان، سازگاری و انطباق كامل يافته که همین در قرن هفتم نوآوری بزرگ سعدی بوده است.

 گلستان در مقام مقايسه با ديگر آثار نثر مصنوع در اين دوره از لحاظ كيفيت درج اشعار نيز روشی ممتاز و مشخص دارد. بعدها چند تن از نويسندگان از جمله معین الدین جوينی در نگارستان، ‌جامی در بهارستان، قاآنی در پريشان و قائم مقام فراهانی در آثارش، در مقام تقليد از آن برآمده‌اند.  بسياری از نويسندگان نیز شروحی به عربی، تركی و فارسی بر آن شرح نوشته‌اند.

قديمی‌ترين ترجمه گلستان سعدی به ترجمه آندره دوریه André du Ryer  برمی‌گردد  كه در  سال 1634 میلادی در پاريس چاپ و منتشر شده است. هانری ماسه Henri Massé، خاورشناس فرانسوی، ‌55 ترجمه از  گلستان به زبان‌های لاتين، فرانسوی، انگليسی، آلمانی، روسی، عربی، تركی و جز آنها را در كتابش معرفی کرده است.