دربند، شمالی‌ترین محله تهران

پایتخت‌ها معمولا شهرهایی شلوغ و پر رفت و آمد هستند، موضوعی که تهران هم از آن مستثنا نیست. این شهر با بیش از 12 میلیون نفر جمعیت، از ابتدای طلوع آفتاب تا انتهای روز، جایی برای تکاپوهایی است که شاید خیلی از گردشگران به دنبال کناره گرفتن از آن باشند تا دمی در آسایش و آرامش بگذرانند. البته حیات در تهران هم فقط در هیاهو و ترافیک خلاصه نیست و مکان‌ها و مناطق تفریحی و دیدنی بسیاری در آن واقع است، از جمله «دربند» که یکی از محلات شمالی شهر محسوب می‌شود. دربند بسیار مورد توجه گردشگران خارجی است و در آن همه نیازهای یک گردش به‌یادماندنی فراهم است!

دربند، تاریخچه و ویژگی‌ها
پیش از آن که دربند به عنوان بخشی از تهران شناخته شود، دهکده‌ای کوچک محسوب می‌شد. گفته می‌شود نخستین کسانی که در این منطقه ساکن شدند، اهالی منطقه‌ای در اطراف تهران به نام طالقان بودند که حدود دو قرن پیش به آن کوچ کردند. به تدریج موقعیت بسیار مناسب و آب و هوای دربند باعث شد توجه ثروتمندان و دولتمردان به آن جلب شود. در دوره قاجاریه (قرن نوزدهم) برخی شاهزادگان قاجاری دربند را به عنوان سکونت‌گاه خود انتخاب کرده بودند. در سال‌های بعد، خصوصا دوره پهلوی (قرن بیستم) در این منطقه مهمان‌خانه و ویلاهایی تاسیس شد. در این دوره دربند یکی از مراکز اصلی اقامت مهمانان خارجی دولت ایران بود.
امروزه دربند از نظر مختصات جغرافیایی، شمالی‌ترین نقطه شهر تهران به شمار می‌آید. بخش جنوبی دربند با کاخ‌موزه سعدآباد مجاور است. مرغ‌محله (مغ‌محله)، کلاغ‌پر، کنارمحله و سربند اصلی‌ترین محلات دربند به شمار می‌روند. این منطقه ساختاری پر شیب دارد، به طوری که بخش جنوبی آن حدود 1600 متر و بخش شمالی آن نزدیک 1800 متر از دریا ارتفاع دارند. دربند محل اصلی صعود کوهنوردان به البرز مرکزی است. مسیر دربند پرطرفدارترین مسیر صعود به کوه توچال است. در این مسیر روستای پس‌قلعه، آبشار دوقلو و پناهگاه شیرپلا به عنوان ایستگاه‌های اصلی شمرده می‌شوند. از این میان آبشار دوقلو که در ارتفاع 2700 متری سطح دریا واقع است، از جمله زیباترین مناظر طبیعی نزدیک دربند است. آب آبشار از ذوب‌شدن برف‌های ارتفاعات البرز به دست می‌آید. پناهگاه شیرپلا در نزدیکی آبشار دوقلو واقع است. در ابتدای مسیر کوهنوردی، یک تله‌سیژ تعبیه شده که گردشگران و کوهنوردان را در مسیری به طول 600 متر به ارتفاعات بالاتر می‌رساند.
به خاطر جایگاه دربند در میان کوهنوردان، تندیسی با عنوان کوهنورد در میدان سربند این منطقه نصب شده است. این تندیس از سال 1962 میلادی (1341 خورشیدی) در این محل قرار دارد. در ابتدا یک تندیس گچی با همین شمایل در این مکان نصب شده بود، ولی خیلی زود این مجسمه به دلیل شرایط آب و هوایی دربند و بارندگی‌های زیاد آن، دچار آسیب شد و یک مجسمه سه متری از جنس سیمان جایگزین آن شد. این مجسمه سیمانی تا امروز در همان مکان باقی مانده است.
دربند به خاطر حضور پرشمار گردشگران، منطقه‌ای توریستی به شمار می‌رود و ساختار محلی آن هم بر این اساس شکل گرفته است. وجود رستوران‌ها و مراکز پذیرایی متعدد جلوه‌ای از کاربری توریستی این منطقه است. همچنین در دربند مسیری با حدود 250 متر طول وجود دارد که در آن انواع مغازه‌ها برپاست و همه نوع خوراکی محلی در آن عرضه می‌شود. چه بسا حضور در این بخش از دربند با ظاهر رنگارنگ و متفاوتش، سوژه خوبی برای علاقمندان به عکاسی باشد! البته اگر به عکاسی علاقه دارید، مناظر دربند در هر کدام از فصل‌های سال می‌تواند برای شما جذاب باشد؛ بهار با سرسبزی طبیعت، تابستان با هیاهو و شلوغی هر روزه دربند، پاییز با تنوع رنگ بی‌مثال برگ‌های درختان و زمستان با بارش برف که تمام زمین را یکدست سفید می‌کند. در روزهای سرد سال بارش برف گاهی به حدی شدید است که ممکن است رفت و آمد به این منطقه با دشواری همراه شود.