سنندج، شهری به زیبایی بهشت

سنندج به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شهرهای کردنشین ایران، یکی از شهرهای خوش‌ آب و هوای ایران محسوب می‌شود و از نظر آثار تاریخی و شهری، بناهای ارزشمندی از دوران صفوی (1501 تا 1736 م.) و قاجار (1796 تا 1925 م.) را در خود جا داده است. فرهنگ نیکوکاری در بین مردمان سنندج به شکلی است که امروزه بناهای متعددی به شکل مسجد، حمام و بازار در کنار ساختمان‌های مسکونی به عنوان بناهای عام‌المنفعه وجود دارد.

در یک نگاه گذرا مهم‌ترین صنایع دستی این شهر را می‌توان قالی، گلیم، منبت‌کاری و نازک‌کاری چوب دانست. جاذبه‌های طبیعی و تاریخی سنندج و استان کردستان، هر ساله گردشگران بسیاری را به این منطقه جذب می‌کند.

جغرافیای سنندج

سنندج یکی از شهرهای جنوبی استان کردستان است و به عنوان مرکز آن به شمار می‌آید. این شهرستان از شمال به تکاب، از شرق به بیجار و قروه، از جنوب به کامیاران و از غرب به مریوان و سقز محدود می‌شود. سنندج یکی از شهرهای نسبتا مرتفع ایران به شمار می‌رود و بین 1450 تا 1538 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.

آب و هوای این شهر به دلیل قرار گرفتن در مناطق کوهستانی، سرد و نیمه‌خشک است ولی بارندگی‌های خوبی در آن مشاهده می‌شود. هوای سنندج در بهار و تابستان مطبوع و معتدل است. متوسط دمای سالانه این شهر 12 درجه سانتی‌گراد و میانگین بارش آن 500 میلی‌متر در سال است.

سنندج 512 کیلومتر با تهران فاصله دارد و با طی 140 کیلومتر از این شهر، پس از گذر از شهر مریوان، می‌توان به مرز ایران و عراق دسترسی پیدا کرد. اگر قصد مسافرت زمینی به سنندج دارید و مبدا حرکت شما تهران است، باید از تهران به ساوه و همدان بروید و پس از گذشتن از قروه به سنندج برسید. این فاصله با اتوبوس یا خودروی شخصی حدود هفت ساعت طول خواهد کشید. البته راحت‌ترین راه برای سفر از تهران به سنندج، استفاده از پروازهای داخلی ایران است که این مسافت را در یک ساعت طی می‌کنند.

جمعیت و اقتصاد سنندج

سنندج با بیش از نیم میلیون نفر جمعیت، از معادن مرغوبی برخوردار است. معدن کوه روشه، سنگ لاشه، مرمریت، آهک، تراورتن، کوییک و آجگره از جمله معادن این شهر هستند که به رونق اقتصادی آن کمک می‌کنند.

گلیم و گلیمچه، عسل، محصولات دام‌پروری، کتیرا، گیاهان دارویی، گردو، سیب، تره‌بار، محصولات چوبی، قند، بادام، زردآلو و کانه‌های معدنی مهم‌ترین محصولات صادراتی سنندج به شمار می‌روند. در این شهر کارخانه‌های مختلفی در زمینه‌های نساجی، تولید شیر و محصولات لبنی، ساخت کاغذ، کفاشی، چرم‌سازی، تولید مواد شیمیایی، فرآورده‌های غذایی، تولید برق و داروسازی فعال هستند.

تاریخ سنندج

در اکتشافات باستان‌شناسی آثاری متعلق به چهار هزار سال پیش در سنندج پیدا شده است. به نظر می‌رسد هسته اولیه سنندج در سال 1636 میلادی روی یک تپه بنا شده باشد. کشف چند گور که بیش از 900 سال قدمت دارد، از قدمت تاریخی این شهر حکایت دارد. این تاریخ کهن موجب شده سنندج آثار تاریخی فراوانی داشته باشد و به دلیل وجود این آثار تاریخی، مشهور شود.

منطقه سنندج نزدیک چهار قرن زیر نظر خاندان اردلان که نسب خود را به ساسانیان (224 تا 651 م.) می‌رساندند اداره می‌شد. این خاندان به جز وقفه‌ای کوتاه، در سراسر دوره صفویه قدرت را در دست داشتند. در مجموع از 1168 تا 1867 م. به صورت متناوب حکمرانی سنندج در دست این خاندان بود.

پیش از سال 1906 که آغاز حکومت آخرین وارث اردلان‌ها در سنندج بود، هرج و مرج و جنگ این شهر را فرا گرفت و به تخریب بخش‌های قابل توجهی از آن منجر شد. پس از سال 1922 سنندج اهمیت خود را به عنوان حاکم‌نشین منطقه از دست داد، ولی به تدریج با حاکم شدن امنیت و ثبات در این منطقه، اقتصاد و اجتماع شهر به روال عادی زندگی بازگشت.

جاذبه‌های تاریخی سنندج

عمارت وکیل‌الملک سنندج

این ساختمان از دوره زندیه به جا مانده و در طول حیات خود، چند بار تعمیر شده و مورد بازسازی قرار گرفته است. چند حیاط، بازارچه، حمام و چند ساختمان دیگر که به عنوان بناهای مسکونی و تجاری مورد استفاده قرار می‌گرفت، در این عمارت وجود دارد.

عمارت وکیل سنندج

عمارت مشیر دیوان

این ساختمان یکی از خانه‌های قدیمی سنندج به شمار می‌آید که قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد و در محله قدیمی سرتپوله قرار دارد. معماری به کار رفته در این بنا که هفت حیاط دارد، بسیار زیباست. چند سالی استانداری کردستان در این عمارت واقع بود.

عمارت سالار سعید (حبیبی)

یکی دیگر از ساختمان‌هایی که با قدمتی نزدیک به 140 سال، از اواخر دوره قاجاریه به جا مانده، عمارت سالار سعید است که گچ‌بری‌ها و آیینه‌کاری‌های زیبایی دارد. در سال 1976 این ساختمان به موزه سنندج تبدیل شده است. این موزه بخش‌های مختلفی دارد، از جمله بخش باستان‌شناسی که در آن مجموعه‌ای از اشیای قدیمی از دوران ماقبل تاریخ تا دوران قاجار، نگهداری می‌شود.

عمارت سالار سعید سنندج

خانه معمارباشی

این خانه در جنوب سنندج واقع است و تاسیس آن به اواخر دوران قاجار بر می‌گردد. خانه معمارباشی سنندج در سه طبقه بنا شده و نقوش و تهذیب مورد استفاده در آن در دوران پهلوی ایجاد شده است.

عمارت آصف‌وزیری (خانه کرد)

سازه اصلی این بنا در دوره صفویه بنا نهاده شده و در دوره قاجار و پهلوی بخش‌هایی به آن اضافه شده است. چندی پیش این خانه به موزه مردم‌شناسی تغییر کاربری داده و به نمایش زندگی مردم کرد اختصاص یافته است. از این رو آن را با نام «خانه کرد» نیز یاد می‌کنند.

عمارت آصف‌وزیری سنندج

پل قشلاق

پل قشلاق، روی رودخانه‌ای به همین نام، در شرق سنندج واقع شده است. تاریخ ساخت این پل به صفویه و زندیه بر می‌گردد. در دوره قاجاریه تعمیراتی روی پل صورت گرفته است، ولی از نظر سازه و مصالح به کار رفته، می‌توان آن را یکی از نمونه‌های خوب پل‌سازی در دوره صفوی معرفی کرد.

پل تاریخی قشلاق سنندج

آرامگاه امامزاده پیر عمر

در نزدیکی «سنه‌دژ» یا قلعه حکومتی سنندج، مجموعه‌ای از مقبره بزرگان و مشاهیر سنندج، مسجد و چند فضای دیگر وجود دارد که به طور کلی با نام آرامگاه امامزاده پیر عمر شناخته می‌شود. ساختمان اولیه این بنا در سال 1636 م. به وجود آمده است.

امامزاده پیرمحمد

این بقعه در قبرستان قدیمی پیرمحمد، بالای تپه‌ای در میدان نبوت سنندج قرار گرفته است و مدفن امامزاده‌ای به نام «پیر محمد» است.

مسجد و زیارتگاه هاجر خاتون

این مسجد یکی از مهم‌ترین مساجد سنندج به شمار می‌رود که عارفی مشهور، آن را ساخته است. گچ‌بری‌ها، آینه‌کاری‌ها و نقوش گل و گیاه، اهمیت تاریخی این بنا را افزایش داده است. شکلی از معماری که معماری کردستانی به شمار می‌رود، در ایوان ستون‌دار جنوبی مسجد دیده می‌شود.

بازار سرپوشیده سنندج

این بازار سنتی در سال 1636 م.، در دوره صفویه و زمانی که سنندج مرکز حکومت اردلان‌ها بود، ساخته شده است. ساخت این بازار به شکل مستطیل، یادآور میدان نقش جهان اصفهان است. در ضلع شمالی این بازار یک حمام خان وجود دارد که به دوران قاجار بر می‌گردد.

بازار سرپوشیده سنندج

بازار تخته‌نرد سنندج

در این بازار هنرمندان حرفه‌ای صنایع دستی کردستان در زمینه نازک‌کاری چوب حضور دارند و آثار خود را عرضه می‌کنند.

حمام خان سنندج

عمارت خسروآباد

در سال 1808 میلادی (1186 خورشیدی) ساخته شده است. مجموعه عمارت و باغ آن افزون بر دو بخش اصلی یعنی قصر سلطنتی با ورودی ستون‌دار در بخش غربی و ساختمان شرقی با غلام‌گردش‌ها و ایوان ستون‌دار مشرف بر صحن عمارت و فضای بیرونی بنا، دارای فضاهای دیگری چون حمام، اتاق قاپچیان (یا قاپوچی یعنی حاجب و دربان) و خدمتکاران است.

عمارت خسروآباد سنندج

مسجد جامع سنندج

ساخت این مسجد به 1813 م. (1192 خورشیدی) بر می‌گردد. این بنا شامل دو ایوان شرقی و جنوبی، گلدسته‌های بالای ایوان شرقی، صحن مرکزی، ۱۲ حجره در اطراف و شبستانی ستون‌دار با ۲۴ ستون سنگی مارپیچ است.

مسجد جامع سنندج

به جز این موارد، عمارت ملک التجار (قاجاریه)، عمارت امجدالاشرف (ساخته شده در 1802 م. و دارای قسمت‌های مسکونی در کنار تالار تشریفات)، مقبره شرف‌الملک (مقبره‌ای به شکل مکعب ساده با گنبدی روی آن)، حمام شیشه (حمامی 200 ساله که در آن از شیشه‌های رنگی استفاده شده است) و پارک تفریحی آبیدر (دارای بزرگ‌ترین سینمای روباز کشور و چندین باغ و چشمه طبیعی) نیز در شهر سنندج وجود دارد.

مجموعه تفریحی آبیدر

اطلاعات

نام	سنندج، شهری به زیبایی بهشت
کشور	ایران
ناحیه	کردستان
شهر	سنندج
نوع	تاریخی,طبیعی
ثبت	بدون ثبت