قالی بافی

قديمی ترين قالی ايرانی شناخته شده به حدود ٢٥٠٠ سال پيش برمی گردد که به قالی پازيريک شهرت دارد. اين قالی از نواحی جنوبی سيبری به دست آمده است. بنا به نظر هنرشناسان و نوع طرح‌ها و نقش‌های به کار رفته در اين قالی، اين بافته متعلق به دوره هخامنشی است و توسط شاهزادگان «سکايی» به فرمانروای پازيريک هديه شده است. قالی پازيريک تا به امروز قديمی ترين قالی شناخته شده در جهان است. قالی در ايران در دوره پس از هخامنشيان نيز همچنان از ارزش و اعتبار خاصی برخوردار بوده است. از جمله فرش معروف به بهارستان که دارای پود ابريشمين بوده و به زر و سيم و انواع گوهرها نيز آراسته بوده و مربوط به دوران خسرو پرويز در دوره ساسانيان می باشد. پس از ظهور دين مبين اسلام، درکتابها و سفرنامه‌ها اشاره‌های بسياری به قالی‌های گسترده در خانه ها شده است و در متون تاريخی از جمله تاريخ بيهقی مربوط به سده پنجم هجری نيز به صراحت از قالی نام برده شده است. در دوران صفويه طی سده‌های دهم و يازدهم هجری رونق و شکوفايی قالی ايرانی به اوج خود رسيد و شاهکارهای بسياری از اين دوران از جمله قالی معروف به «اردبيلی» و «قالی شکارگاه» بر جای مانده است. قالی  معمولاً از روی نقشه بافته می‌شود. با بررسی آثار نگارگری سده‌های هفتم و هشتم تصاويری از قالی ديده می‌شود که دارای نقش و رنگ بسيار فاخری هستند. طرح‌های قالی ايران به دليل تنوع بسيار بالايی که دارند تقسيم بندی‌های گوناگونی نيز برای آنها ارائه شده است. گاهی طرح‌های قالب‌های ايرانی را بر اساس ساختار کلی، گاهی براساس ويژگی‌های طرح يا نقش (شکسته و گردان) و گاهی نيز براساس موضوع نقش يا طرح تقسيم بندی می‌کنند. طرح لچک و ترنج، افشان، شکارگاه، محرمات، قابی، ماهی (ماهی درهم)، محرابی، هندسی، تابلويی (طرح بناهای مذهبی و تاريخی، شخصيتها و ...)، تلفيقی و ... از مشهورترين آنها هستند.

هنر قالی بافی برخی شهرهای ایران نظیر کاشان جزء میراث معنوی سازمان یونسکو به ثبت جهانی رسیده است.