شیشه‌گری

کاوش‌های باستان شناسی رواج شیشه‌گری در ایران باستان (عهد هخامنشی) را به اثبات می‌رساند. بطری های شیشه‌ای زیادی از حفاری های معبد چغازنبیل به دست آمده ‌است. با کشف اشیای شیشه‌ای زمان پارتها و ساسانیان می‌توان گفت صنعت شیشه سازی در ایران رواج کامل داشته و از دو روش ساخت «دمیدن در قالب» و «دمیدن آزاد» استفاده می‌شده ‌است. قدیمی ترین شیشه در ایران متعلق به دوهزار سال قبل از میلاد مسیح است و نمونه هایی از این شیشه ها مربوط به 2000تا 1000 سال ق.م شامل عطردان، النگو، کاسه و تنگ است.

از دوره سلجوقیان تا دوره مغول ظرفهای شیشه‌ای بسیار زیبا با تزئینات مختلف به صورت مینایی، تراشیده یا با نقوش افزوده از کوره شیشه‌گران شهرهای مختلف ایران بیرون می‌آمد.

با ظهور اسلام اکثر شیشه و بلورسازان ایرانی به دمشق و حلب در سوریه کوچ کردند. در این مقطع از تاریخ شیشه‌گری علاوه بر تغییر کلی فرم شیشه، نقاشی و خطاطی بر روی شیشه با رنگ‌های کوره‌ای و لعاب‌های رنگی متداول شد و نوعی شیشه که اصطلاحاً مینایی نامیده می‌شود پا به عرصه وجود گذاشت. دوره سلجوقی (قرن ۵ و ۶هـ) نخستین دوره شکوفایی شیشه‌گری در ایران محسوب می‌شود.

بعدها با روی کار آمدن سلسله صفوی کارگاه‌های شیشه‌گری در اصفهان و شیراز ساخته شد و هنرمندان، تحت تعلیم تعدادی از بلورسازان و نیزی  قرار گرفتند.

امروزه نمونه هایی از آثار شیشه ای متعلق به ایران باستان در موزه آبگینه تهران موجود است و در حال حاضر کارگاه های شیشه‌گری متعددی در تهران و بعضی شهرهای دیگر مانند اصفهان، میمند فارس، قمصر کاشان و… دایر است.

‌یكی از صنایع دستی اصفهان، معرق شیشه است. از دوران صفوی به بعد در ایران برای تزئین كاخ‌ها و بناهای مهم، نوعی معرق شیشه به كار می‌بردند كه نقوش آن كاملاً هندسی شده بود و به جای میله‌های فلزی، از چهـارچـوب‌هـایـی بـا جنـس چـوب استفاده می‌كردند. امـروز نیـز از ایـن هنـر بـرای تـزئیـن بنـاهـای سنتی استفاده می شود.

حاشیه‌های رنگی، گل، گل و مرغ، صورت‌كشی یا شبیه‌كشی، وقایع مذهبی و داستانهای رزمی نقوش انسانی، حیوانی، هندسی، تصاویر منظره‌ها و نوشته‌ها و خطوط قرآنی از موضوعات نقاشی روی شیشیه در ایران محسوب می شود.