اسلام معتقد است که غذا نه‌تنها بر جسم، بلکه بر روح و اخلاق انسان نیز تأثیر می‌گذارد. خوردن غذاهای حلال و سالم به انسان کمک می‌کند تا از نظر روحی پاک و سالم بماند و اعمال نیکو انجام دهد. در مقابل، خوردن غذاهای حرام و ناسالم می‌تواند بر روح و اخلاق انسان تأثیر منفی بگذارد و او را از مسیر درست دور کند. بنابراین، اسلام به انتخاب غذاهای سالم و حلال نه‌تنها به‌عنوان یک مسئله جسمی، بلکه به‌عنوان یک مسئله اخلاقی و معنوی نگاه می‌کند. در روایات اسلامی آمده است که شکمی که با غذای حرام پر شود، حرف حق را نمی‌شنود. 

اسلام به اشتراک‌گذاشتن غذا و مهمان‌نوازی نیز اهمیت زیادی می‌دهد. در داستان حضرت ابراهیم (ع)، خداوند به مهمان‌نوازی او اشاره می‌کند. در سوره هود، آیه ۶۹، آمده است: «پس طولی نکشید که گوساله‌ای بریان‌شده (کباب) برای آن‌ها آورد.» این داستان نشان می‌دهد که غذا دادن به مهمان، از سنت‌های انبیا بوده است؛ تا آنجا که در روایات آمده است که آن جناب هیچ‌گاه بدون مهمان غذا نمی‌خورد. 

پیامبر اسلام (ص) فرموده‌اند: «غذا دادن به دیگران از بهترین اعمال است.» و نیز آن حضرت دعوت دیگران را می‌پذیرفت و با بردگان روی خاک می‌نشست و غذا می‌خورد. همه این‌ها نشان می‌دهد که غذا نه‌تنها برای رفع گرسنگی، بلکه برای ایجاد ارتباط و همدلی و تقویت روابط اجتماعی نیز اهمیت دارد. اسلام به مسلمانان توصیه می‌کند که با دیگران غذا بخورند و به نیازمندان کمک کنند. این رویکرد نه‌تنها به تقویت روحیه همکاری و همدلی کمک می‌کند، بلکه باعث ایجاد جامعه‌ای متحد و هماهنگ می‌شود.

در نظام خانوادگی مسلمانان، سفره از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و اعضای خانواده هنگام غذا خوردن باید در سر سفره حضور داشته باشند و با هم غذا بخورند. و حتی خوردن غذا هم آدابی چون شستن دست‌ها و آغاز کردن خوردن غذا با نام و یاد خداوند و ستودن او در پایان، لقمه‌های کوچک برداشتن، آهسته غذاخوردن جویدن کامل غذا، پرخوری نکردن و بسیاری آداب دیگر همراه است.

مسئله غذا خوردن و غذا دادن به دیگران از نظر اسلام آن‌قدر مهم است که کفاره برخی از گناهان، مانند شکستن روزه یا قسم دروغ را غذا دادن به مساکین قرار داده‌است. 

نکته دیگر در باب غذا خوردن این است که قرآن توصیه می‌کند که از نعمات الهی بخورید و بیاشامید، اما اسراف، زیاده‌روی و تبذیر نکنید. قرآن کریم می‌فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از چیزهای پاکیزه‌ای که به شما روزی داده‌ایم بخورید و شکر خدا را به جا آورید، اگر او را می‌پرستید.» 

این آیه و سایر آیات قرآن به ما نشان می‌دهد که: 

۱. غذا باید از طیبات باشد و از خبائث، یعنی آن‌چه که طبیعت انسان از آن منزجر است، دوری کند. 

۲. خوردن برخی غذاها مانند خون، مردار، گوشت سگ و خوک و ذبیحه‌ای که با نام خدا تذکیه نشده باشد، از نظر دین اسلام ممنوع است. 

۳. انسان هنگام خوردن غذا توجه داشته باشد که این نعمات را خداوند به او عطا فرموده است؛ پس لازم است شکرگزار نعمات الهی باشد. 

4. انسان موقع خوردن غذا به خود غذا هم توجه داشته باشد و به آن نگاه بیاندازید که دریابد خداوند چگونه چرخه آب و رویش دانه‌ها از دل خاک را به هم پیوسته است که اکنون این‌ها گاه به شکل غذا برای انسان و گاه به شکل غذا برای حیوانات تحت پرورش انسان آماده استفاده شده است.

5. خوردن طیبات، اجتناب از خبائث و شکرگزاری، شرط پرستش پروردگار یاد شده است. 

هرچند که همه آن‌چه انسان می‌خورد، نعمت الهی و از جانب اوست، اما خداوند برخی بندگان خاص خود را به‌صورت ویژه مورد پذیرایی قرار داده و از بهشت برای آن‌ها غذا فرستاده است: مانند مریم مادر عیسی ع که در قرآن می‌فرماید: «هر زمان که زکریا در محراب [عبادت] بر او[مریم] وارد می‌شد، رزق ویژه‌ای نزدش می‌یافت. [روزی در کمال شگفتی زکریا] گفت: ای مریم! این رزق ویژه برای تو از کجاست؟! گفت: از سوی خداست، یقیناً خدا هر کس را بخواهد، رزق بی‌حساب می‌دهد.» و یا خداوند از بهشت برای مسیح و حواریون او روزی فرستاد. 

مورد آخر اینکه وقتی داماد و وصی پیامبر اسلام، حضرت علی و دخترشان حضرت فاطمه و دو نوه پیامبر -که درود خداوند بر ایشان باد- به‌خاطر نذر، سه روز روزه گرفتند و افطار خود را به فقیر، مسکین و یتیم عطا کردند و خود با آب افطار کردند، خداوند از ایشان تجلیل کرد و سورۀ انسان را درباره این واقعه نازل کرد.