«اسلام و تکثرگرایی دینی» و کثرت‌گرایی دینی از منظر یک فرد مسلمان

«اسلام و تکثرگرایی دینی» و کثرت‌گرایی دینی از منظر یک فرد مسلمان

«اسلام و تکثرگرایی دینی» و کثرت‌گرایی دینی از منظر یک فرد مسلمان
کتاب اسلام و تکثرگرایی دینی (Islam and Religious Pluralism) نوشته «محمد گری‌لگنهاوزن» فیلسوف آمریکایی است. پروفسور محمد لگنهاوزن، عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی- پژوهشی امام خمینی(ره) است. او با دانشگاه قم، دانشگاه ادیان و مذاهب و موسسه بین‌المللی مطالعات اسلامی نیز همکاری دارد. لگنهاوزن یک درهه (سال‎های 1979 تا 1989) در دانشگاه تگزاس جنوبی تدریس می‏کرد. پروفسور لگنهاوزن بعد از یک دهه از دانشگاه تگزارش جنوبی استعفا داد. گفته می‏شود سران دانشگاه از خود خواسته بودند که در حوزه مدیریت دانشگاه فعالیت کند و از تدریس دست بکشد. لگنهاوزن استعفا داد و تحقیقات خود را در حوزه اسلام شروع کرد. منتشر فرصت برای آمدن به ایران بود که با دعوت‏ «انجمن حکمت و فلسفه» به ایران سفر کرد. در ایران تحقیقات خود در حوزه اسلام را آغاز کرد و کتاب اسلام و کثرت‌گرایی دینی را نوشت. به سبب نگارش این کتاب، لگنهاوزن برگزیده نخستین دوره جشنواره بین المللی فارابی در سال 2007 شد. کتاب اسلام و تکثرگرایی دینی را «نرجس جواندل» به درخواست انتشارات طه در سال 2000 به فارسی ترجمه کرد. ترجمه عربی و اندونزیایی آن نیز به ترتیب در سال 2000 و 2002 انجام شد. پروفسور محمد لگنهاوزن در سال 1394 پژوهشگر برتر سی و سومین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و در سال 2010 «چهرۀ ماندگار» ایران شد.

تکثرگرایی دینی
مباحث کتاب اسلام و تکثرگرایی دینی در دو بخش با عنوان «لیبرالیسم و کثرت‌گرایی» و «کثرت‌گرایی دینی غیرفروکاهشی اسلام» سامان یافته است. نویسنده در بخش اول، کثرت‌گرایی دینی به منزله یک نظریه را درباره کثرت ادیان مطرح می‌کند؛ سپس براساس این نظریه تفاوت‌های بین ادیان و مذاهب، مانند تفاوت‌های فرهنگی یا نژادی که نسبت به ذات مشترک انسانیت از اهمیت کمتری دارند، به شکل جامع بررسی می‎کند. نگاره پروفسور لگنهاوزن در این کتاب، کثرت‌گرایی دینی را از منظر یک فرد مسلمان، بررسی می‌کند و در ادامه وجوه اشتراک و افتراق آن را با کثرت‌گرایی دینی مسیحیت لیبرالیسم یک‏به‏یک بیان می‏کند تا مخاطب نگاهی جامع از وجوه اشتراک و افتراق این دو به دست آورد. بخش دوم کتاب با عنوان «کثرت‌گرایی دینی غیرفروکاهشی»، مباحثی در باب اندیشه کثرت‌گرایی دینی است. او در این بخش توضیح می‎دهد که حقیقت دینی بیرون از قلمرو اسلام هم وجود دارد تا غیرمسلمانان هم بتوانند به بهشت راه یابند و برای همین، رفتار با غیرمسلمانان باید توام با ادب و احترام باشد. ولی گونه‎ای از کثرت‎گرایی دینی غیرفروکاهشی که در این بحث از آن دفاع کرده است، این تفکر را مردود می‎داند که کثرت یا تفاوت‎های دینی مانند تفاوت‎های فرهنگی و قومی است. از نظر لگنهاوزن، این اندیشه هم مردود شمرده شده که خداوند نسبت به اختلاف بین ادیان بی‎تفاوت است و هیچ دلیلی برای انتخاب یک دین نسبت به دین دیگر وجود ندارد. لگنهاوزن تاکید دارد تنوع دینی یکی از مهم‌ترین مسائل جوامع امروز است و تاریخ ادیان شاهد وقایع و تحولات هولناکی بوده که منشأ‌ آن تسامح نداشتن و تحمل نکردن دیگران است. در این کتاب یکی از اندیشمندان مسلمان مسئله پلورالیسم دینی را که طرفدار اصلی آن «جان هیک» اندیشمند غربی است، مورد بررسی و تحلیل انتقادی قرار می‌دهد و در پایان براساس منابع اسلامی، دیدگاه اسلام را در این خصوص بیان می‌کند. کتاب اسلام و تکثرگرایی دینی، می‎خواهد به دین اسلام وفادار بماند. مخاطب مسلمان این را می‎داند که کثرت‏گرایی دینی ابتدا در متون الهیات مسیحی مطرح شد و بعد متفکران مسلمان هم به آن توجه کردند.

تدریس «فلسفه دین»

اسلام و تکثرگرایی دینی  این‏طور استدلال می‎کند که برخی از وجوه کثرت‌گرایی دینی مسیحیت لیبرال با تعالیم اسلام سازگار نیست هرچند وجوهی را نیز در آن می‎توان یافت که قابل قبول باشد. درواقع، کثرت‎گرایی دینی نسبت به مفاهیم حقیقیت دینی، معرفت، نجات، وظیفه و تکلیف نسبت به خدا و نسبت به کسانی که دینی غیر از دین ما اختیار کردند، نزدیک است. پروفسور لگنهاوزن در شرایطی این بحث‎ها را با پژوهش و  اعتقاد مطرح می‎کند که خود در سال 1953 میلادی در نیویورک متولد شد و در یک خانواده‌ای مسیحی کاتولیک پرورش یافت. او تحصیلات خود را در مدرسه کاتولیک‌ها آغاز کرد و به محیط‏های دینی کاتولیک رفت و آمد داشت. در دوره دبیرستان به این نتیجه رسید که حضرت مسیح، خدا نیست و نمی‏توان تثلیث را (آنگونه که در محیط‏های دینی مسیحیت تعلیم می‌دادند) پذیرفت. هنوز پای‏بندی او به خدا و مسیحیت باقی بود، تا اینکه در دانشگاه ایالتی نیویورک در آلبنی مشغول تحصیل شد و در آنجا بود که اعتقاد خود را به آیین مسیحیت از دست داد و بی‌دین شد. در دانشگاه تگزاس جنوبی با شماری از دانشجویان مسلمان، از کشورهای مختلف اسلامی از جمله ایران، لبنان، پاکستان، فلسطین، عربستان، اردن و نیجریه آشنا شد. این آشنایی ذهنیت او را تغییر داد. ابتدا تدریس «فلسفه دین» را انتخاب کرد و بعد از سه سال تحقیق، دین اسلام را پذیرفت. با آمدن به ایران مسیری را طی کرد که در ابتدای همین بحث به آن پرداخته شد.
نام «اسلام و تکثرگرایی دینی» و کثرت‌گرایی دینی از منظر یک فرد مسلمان
کشور ایران
نویسندهمحمد گری‌لگنهاوزن

سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی یکی از سازمان‌های وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که در سال 1374 ه.ش (1995 میلادی) تأسیس شده است.[بیشتر]

متن خود را وارد کرده و Enter را فشار دهید

تغییر اندازه فونت:

تغییر فاصله کلمات:

تغییر ارتفاع خط:

نوع ماوس را تغییر دهید: