موزه استاد شهریار، هم‌زیستی با شاعر پرآوازه معاصر ایرانی

همه ملت‌ها شاعران و ادیبان خود را به عنوان افرادی که در حفظ و اعتلای فرهنگ‌شان کوشیده‌اند، گرامی می‌دارند. در ایران نیز از دیرباز، شاعران و ادیبان جایگاهی والا داشته‌اند و همواره مورد احترام بوده‌اند. شاعران بزرگ ایرانی، همگی در تقویم ایران روزهای مخصوصی به عنوان یادبود دارند. مردم معمولا در این روزها بر سر مزار آنان گرد می‌آیند و به مرور آثار و خدمات آنان می‌پردازند.

در بین شاعران معاصر نیز چهره‌های فراوانی در ایران به شهرت و احترام دست یافته‌اند. استاد شهریار یکی از این چهره‌هاست که علاوه بر بنای یادبودی که در مقبرۀالشعرای تبریز به احترام وی و چند تن از شاعران تبریزی ساخته شده، موزه‌ای نیز دارد.

شهریار که بود؟

سید محمد حسین بهجت تبریزی در سال 1906 میلادی (1285 خورشیدی) در تبریز متولد شد. وی فرزند یک وکیل بود و در اشعارش، «شهریار» تخلص می‌کرد. پدر شهریار خوش‌نویس متبحری بود و در مبارزات مشروطه‌خواهان علیه استبداد، شرکت داشت. در سال 1921 میلادی (1300 خورشیدی)، شهریار تحصیلات مدرسه‌ای خود را به پایان برد و برای ادامه تحصیل به تهران رفت. وی تا سه سال بعد در دارالفنون به تحصیل پرداخت و بعد از آن، به مدرسه طب رفت. نقل شده که شهریار در حالی که تنها هفت ماه به پایان تحصیلات پزشکی‌اش باقی بود، دلباخته دختری شد و از وی پاسخ منفی شنید. این اتفاق به قدری در روحیات شهریار اثر گذاشت که موجب شد تحصیل را ترک کند و به صورت جدی به شعر روی آورد.

شهریار تا پایان عمرش از عشق سرود و به یکی از برجسته‌ترین شاعران معاصر ایران تبدیل شد. منظومه «حیدر بابایه سلام» که از شاهکارهای ادبیات ترکی آذربایجانی به شمار می‌آید و به عنوان میراث ناملموس ملی ایران به ثبت رسیده، یکی از بزرگ‌ترین آثار اوست. شهریار در بیشتر گونه‌های شعر کلاسیک فارسی آثاری را خلق کرده است.

شهریار در 18 سپتامبر 1988 (27 شهریور 1367) در خانه خود در تبریز وفات یافت و طبق وصیتش در مقبرۀالشعرای این شهر، در کنار مزار چندین تن از شاعران تبریزی، به خاک سپرده شد.

درباره موزه استاد شهریار

محلی که امروزه به عنوان موزه استاد شهریار شناخته می‌شود، سومین منزل اوست. شهریار این خانه را در سال 1968 میلادی (1347 خورشیدی) خرید و 20 سال پایانی عمر خود را در آن گذراند. وی در این خانه بسیاری از اشعار خود را سرود و بارها میزبان چهره‌های هنری و ادبی ایران‌زمین بود. پس از درگذشت شهریار، این خانه از سوی شهرداری تبریز خریداری و به موزه تبدیل شد. بیشتر اشیایی که در این موزه به نمایش گذاشته شده، وسایل و دست‌نوشته‌های استاد شهریار است که از طرف خانواده وی اهدا شده است. علاوه بر این در سال 1991 میلادی (1370 خورشیدی) فراخوانی برای دریافت اسناد به جا مانده از استاد شهریار منتشر شد و پس از آن، اسناد و وسایل بسیاری به موزه اهدا شد.

در مجموع بیش از 500 قطعه لوازم شخصی و وسایل مورد استفاده استاد شهریار در این موزه قابل مشاهده است. کتاب‌ها، کیف، عصا، آثار چاپ‌شده، دفاتر شعر، اوراق دست‌نویس، قرآنی که خود شهریار آن را با خط نسخ نوشته است، نوشت‌افزار، آلبوم‌های عکس و هدایایی که به وی اهدا شده، در این موزه نگهداری می‌شود.

در زیرزمین این خانه کوچک، عکس‌هایی از دوره‌های مختلف زندگی استاد به نمایش درآمده است. در این زیرزمین حوض کوچکی قرار دارد که احساسی شاعرانه به فضا می‌بخشد. استاد شهریار در زمان حیات خود سه‌تار می‌نواخت. سه‌تار معروف استاد شهریار که با آن انس فراوان داشت، در زیرزمین موزه در معرض دید عموم قرار دارد.

خانه استاد شهریار در دهه 1950 میلادی (1330 خورشیدی) ساخته شده است. زیربنای آن حدود 250 متر مربع است و دو طبقه دارد. این خانه در سال 2007 میلادی (1386 خورشیدی) در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

موزه استاد شهریار در کجا قرار دارد؟

این موزه در محله مقصودیه، یکی از محلات قدیمی شهر تبریز واقع شده است. در نزدیکی این منزل، بناهای تاریخی متعددی از جمله خانه بهنام، موزه سنجش، عمارت ساعت و خانه قدکی قرار دارد. از این رو گردشگران ضمن بازدید از این منزل می‌توانند از چندین اثر تاریخی دیگر نیز دیدن کنند.