موزه زمان تهران؛ بازدید از موزه و باغ و خانه‌ای تاریخی با یک بلیت!

موزه‌ها را می‌توان یکی از جذاب‌ترین دیدنی‌های هر شهر به شمار آورد. معمولا موزه‌ها مجموعه‌ای از اشیای خاص را گرد هم جمع می‌کنند تا بازدیدکنندگان بتوانند در فرصتی کوتاه، بیشترین اطلاعات را به دست آورند. موزه‌ها امروزه در سبک‌ها و انواع مختلفی وجود دارند و هر ساله میزبان میلیون‌ها بازدیدکننده هستند. با این حال شاید بسیاری از گردشگران به بازدید از آثار تاریخی و طبیعی اهتمام بیشتری داشته باشند و حضور در موزه‌ها را در برنامه سفر خود نگنجانند؛ اتفاقی که ممکن است به خاطر ناآشنا بودن با موزه‌های مقصد باشد! از این رو بهتر است قبل از حضور در یک شهر یا یک کشور، همزمان با کسب اطلاع از جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی آن، درباره موزه‌های آن جا هم تحقیق کنیم. در تهران، پایتخت ایران، موزه‌های زیادی فعالیت می‌کنند. قطعا اگر مسافر تهران باشید، با جستجو در میان موزه‌های آن، حداقل یکی دو مورد را خواهید یافت که با علاقمندی‌های شما هم‌خوانی داشته باشد... یکی از موزه‌های جذاب تهران که علاوه بر اشیای موجود در آن، ساختمان و محوطه‌ای دیدنی و باصفا دارد، «موزه زمان» است که با نام «تماشاگه زمان» یا «موزه ساعت» نیز شناخته می‌شود. این موزه همان طور که از نامش پیداست، به نمایش ابزارها و روش‌های سنجش زمان اختصاص دارد.

موزه زمان در کجا قرار دارد؟
برای بازدید از موزه زمان باید به خیابان زعفرانیه در یکی از محلات شمالی تهران بروید. این موزه نبش خیابان پرزین بغدادی قرار دارد. موزه در بخشی از اراضی باغ فردوس، در باغی که به «معیرالممالک»، داماد ناصرالدین شاه (سلطنت از 1831 تا 1896 میلادی) تعلق داشت واقع شده است. پس از مرگ معیرالممالک، پسرش به قطع درختان باغ مشغول شد تا از چوب آن به عنوان سوخت کوره استفاده کند! در سال 1925 میلادی (1304 خورشیدی) فردی به نام «عبدالله خان منصور» با خرید ملک، باغ را نجات داد! این باغ در سال 1967 میلادی (1346 خورشیدی) به فردی به نام «حسین خداداد» رسید. او با مرمت ساختمان خشتی باغ، آن را به یک اثر هنری دیدنی و چشم‌نواز تبدیل کرد. گچ‌بری‌های بسیار زیبای بنا، نقش اصلی را در زیبایی آن ایفا می‌کنند. این گچ‌بری‌ها حاصل تلاش گروهی 40 نفره از استادان است و نزدیک 11 سال برای خلق آن زمان صرف شده است. خداداد تاجر فرش بود و یکی از دلایلی که وی را تا این حد به استفاده از تزئینات گچ‌بری علاقمند کرد، ایجاد نقوش اصیل فرش ایرانی در سقف و پیکره بنا بود. اگر در موزه زمان تهران حضور پیدا کنید، یکی از زیباترین نمونه‌های گچ‌بری‌های ایرانی را در عمارت موزه خواهید دید. البته زیبایی‌های این عمارت منحصر به این گچ‌بری‌ها نیست، بلکه در دیگر اجزای آن، از جمله گره‌چینی‌هایی که روی در‌ها و پنجره‌ها کار شده، اوج هنر هنرمندان ایرانی نمایان است.
یکی از برجسته‌ترین بخش‌های بنا، «اتاق اصفهانی‌ها» در طبقه اول آن است. ساخت این اتاق سه سال زمان برده است. سه برادر، معماری این اتاق را بر عهده داشته‌اند. آنان نهایت تلاش خود را به کار گرفته‌اند تا در این اتاق محیطی شبیه کاخ عالی‌قاپوی اصفهان به وجود آورند. تزئینات سقف این اتاق از مس و طلا حاصل شده است. در این اتاق یک تابلوی گچ‌کاری معروف مشاهده می‌شود که به «تابلوی آفرینش» شهرت دارد و کار «استاد عیسی خان بهادری» از اساتید به‌نام هنرهای سنتی ایران است.

موضوع و ویژگی‌های موزه زمان
زمان یکی از کلیدی‌ترین عناصر حیات بشری است و در طول تاریخ بسیاری از دانشمندان برای سنجش آن راهکارهایی ابداع کرده‌اند. امروزه با وجود ساعت‌های به‌روزی که همه جا در دسترس هستند، فراموش کرده‌ایم که در گذشته‌ها چه زحماتی برای اطلاع از زمان و ایجاد هماهنگی بین وسایل مختلف سنجش زمان به خرج داده می‌شد. اگر در موزه زمان تهران حضور پیدا کنید، با برخی از جسورانه‌ترین ایده‌های اندازه‌گیری زمان آشنا خواهید شد، مانند ساعت‌های شمعی و طنابی که با فرایندی خاص تولید می‌شدند و سوختن آن‌ها امکانی را برای سنجش گذر زمان فراهم می‌کرد. نمونه‌ای از ساعت‌های روغنی، آبی، شنی و آفتابی نیز در محوطه موزه زمان قابل مشاهده است. طبیعت بی‌نظیر این باغ مصفا و کافه‌رستورانی که در گوشه‌ای از آن دایر است، می‌تواند بازدید شما را رنگ و طعمی متفاوت ببخشد!
موزه زمان پنج هزار متر مربع مساحت و 700 متر مربع زیربنا دارد. در طبقه اول موزه، ساعت‌های قدیمی اروپایی از قرن هفدهم تا قرن بیستم به نمایش گذاشته شده است. ساعت‌های مکانیکی و کوکی، ساعت‌های شاهین‌دار، آونگی، رومیزی، دیواری و ایستاده، انواع اشیای موجود در این بخش موزه است. آن چه ساعت‌های موزه را بسیار خاص کرده، تزئینات موجود بر بدنه ساعت‌هاست، تزئیناتی که هنرهایی نظیر مجسمه‌سازی، میناکاری و معرق‌کاری را به یاد می‌آورد. برخی از ساعت‌های موجود در این بخش به برخی چهره‌های علمی و هنری ایران اختصاص دارد.
در طبقه دوم آثاری هنری که با استفاده از قطعات ساعت به وجود آمده، قابل مشاهده است. این آثار نوعی کلاژ است که هنرمندی به نام «هوشنگ فروتن» ساخت آن‌ها را از سال 1988 میلادی (1367 خورشیدی) آغاز کرده است. ابزار تعمیر ساعت شامل اشیایی همچون چاقوی ساعت‌سازی، عقربه‌کش، سوزن روغن‌زنی و سمبه نیز در بخشی از این طبقه ساختمان مشاهده می‌شود. ساعت‌های مچی، جیبی و سفارشی و برخی اسناد مربوط به گاه‌شماری‌ها و فعالیت‌های نجومی، در بخشی دیگر از این طبقه به نمایش درآمده است.