رازلیق و آثار باستانی پر رمز و راز آن

مناطق کوهپایه‌ای به خاطر برخورداری از آب و هوای مناسب و خاک حاصلخیز، محیطی مناسب برای سکونت انسان به شمار می‌روند، از این رو نخستین سکونت‌گاه‌های بشری را می‌توان در چنین مناطقی جستجو کرد. در استان آذربایجان شرقی که یکی از استان‌های تاریخی ایران است، سکونت‌گاه‌هایی باستانی وجود دارد که هنوز هم چندان شناخته‌شده نیستند و به صورتی بکر و دست‌نخورده باقی مانده‌اند. رازلیق یکی از هم همین مناطق است که شاید بیشتر گردشگران، آن را به خاطر طبیعت بسیار زیبا و جذابش بشناسند و از تاریخ پر رمز و راز آن آگاهی نداشته باشند.

رازلیق در کجا قرار دارد؟

دهستان رازلیق از توابع شهرستان سراب است که در گویش محلی «رازلخ» هم گفته می‌شود. این دهستان از شهر سراب شش کیلومتر فاصله دارد و از شمال به کوه‌های سبلان محدود است. در روستای رازلیق، مرکز دهستان، حدود 2500 نفر ساکن هستند. بیشتر مردم روستا به کشاورزی مشغولند، هر چند پرورش گاو و گوسفند نیز در آن جریان دارد. در این روستا نژاد خاصی از گاو وجود دارد که «سرابی» نامیده می‌شود. مردم روستا به زبان ترکی صحبت می‌کنند و به مهمان‌نوازی شهره‌اند.

کوه‌های اطراف رازلیق از پوشش گیاهی انبوه بی‌نصیبند، با این حال هم‌نشینی طبیعت زیبای روستا در دره‌ای که چند کیلومتر کشیده شده، در کنار آثار باستانی روستا، رازلیق را به یکی از مناطق جذاب برای گردشگران تبدیل کرده است. وجود آثار طبیعی و تاریخی در کنار هم، شرایطی را فراهم آورده که هیچ گردشگری از سفر به رازلیق پشیمان نخواهد شد!

کتیبه و قلعه رازلیق

روستای رازلیق، کتیبه‌ای قدیمی به خط میخی اورارتویی در خود دارد که در سال 1968 میلادی (1347 خورشیدی) به عنوان اثر ملی ایران به ثبت رسیده است. اورارتو‌ها اقوامی از کوهستان‌های جنوب قفقاز بودند که در قرن نهم پیش از میلاد حکومتی را تشکیل دادند. اورارتوها در کشورگشایی‌های خود به مناطق آذربایجان نیز وارد شدند و محلی را که امروز شهرستان سراب در آن قرار دارد، به اشغال درآوردند. حکومت اورارتو که به آن پادشاهی آرارات نیز گفته می‌شود، در حدود سال 600 پیش از میلاد نابود شده است. بیشتر اطلاعاتی که درباره این حکومت وجود دارد، به نوشته‌های آشوری مربوط است. معماری اورارتوها خاص و مجلل بوده و بر مادها و هخامنشیان که پس از آنان به حکومت رسیده‌اند، تاثیرات زیادی بر جای گذاشته است. این حکومت در زمان خود تجارت اطراف دریای خزر را گسترش داد و در برهه‌ای از عمرش، اقتداری پایدار به دست آورد.

برای دیدن کتیبه باید از روستای رازلیق به سمت روستای دیزج حرکت کرد. کتیبه رازلیق در ابعاد 110 در 82 سانتی‌متر، در 16 سطر به فرمان شاه اورارتویی آرگیشتی دوم پسر روسای اول (سلطنت از 730 تا 685 پیش از میلاد) نوشته شده است. یک باستان‌شناس آلمانی این کتیبه را در سال 1971 میلادی (1350 خورشیدی) ترجمه کرد. متن کتیبه به تشریح پیروزی‌های آرگیشتی دوم در جنگ و تسخیر برخی سرزمین‌های دنیای آن روز اختصاص دارد.

در غرب روستای دیزج سفید، قلعه‌ای در کنار رودخانه رازلیق قرار دارد که فاصله‌اش از شهر سراب، به 11 کیلومتر می‌رسد. این قلعه در نزدیکی کتیبه رازلیق واقع است و بر اساس گمان‌ها، قدمت آن به هزاره نخست پیش از میلاد و دوره حکومت اورارتوها بر می‌گردد. بقایای باقیمانده از این قلعه نشان می‌دهد، ساختار قلعه از بنایی عظیم تشکیل شده بود. قلعه بر بالای یک کوه قرار دارد و در سال 2008 میلادی (1386 خورشیدی) در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

هنوز کاوش گسترده‌ای در این منطقه انجام نشده، ولی در کاوش‌های صورت‌گرفته، دو قطعه شیشه، یک قطعه ابزار سنگی، دو قطعه اکسید آهن و دو استخوان یافت شده است. یک قطعه سکه متعلق به قرن پنجم هجری نیز در این منطقه یافت شده که در کنار سفالینه‌های لعابدار و بدون لعاب کشف‌شده مربوط به دوره اسلامی (قرون چهارم و پنجم هجری قمری یا قرون یازدهم و دوازدهم میلادی) نشان می‌دهد سکونت در این منطقه دیرپا و مداوم بوده است.

اطلاعات

نام	رازلیق و آثار باستانی پر رمز و راز آن
کشور	ایران
ناحیه	آذربایجان شرقی
شهر	سراب
نوع	تاریخی,طبیعی
ثبت	ملی