کوه‌های سهند، قطعه‌ای از بهشت در شمال شرقی ایران

جاذبه‌های تاریخی استان آذربایجان شرقی، هر ساله گردشگران زیادی را از کشورهای مختلف جهان به خود جذب می‌کند، با این حال این استان، جاذبه‌های طبیعی فراوانی نیز در خود دارد و می‌تواند به عنوان یکی از جذاب‌ترین مقاصد طبیعت‌گردان مطرح شود. از میان این جاذبه‌های طبیعی، کوه‌های سهند که پس از کوه‌های سبلان، مرتفع‌ترین کوه‌های آذربایجان به شمار می‌آیند، به خاطر برخورداری از مناظر دل‌انگیز و تفرج‌گاه‌های دیدنی، زبانزد هستند.

منظره‌ای از کوه‌های سهند

ویژگی‌های کوه‌های سهند

کوه‌های سهند شامل 17 قله بالای سه هزار متر است. از بین این قله‌ها، «قوچ گوئلی» یا «کمال» با ارتفاع 3707 متر، از همه بلندتر است. این کوه زیبا در 50 کیلومتری جنوب شهر تبریز و جنوب شرقی اوجان (بستان‌آباد) و شمال مراغه قرار دارد. کوه سهند، به عنوان قله شاخص این کوه‌ها، یک آتش‌فشان خاموش است. در شمال کوه‌های سهند، جلگه تبریز و در جنوب آن، جلگه مراغه قرار دارد. قله‌های بخش شمالی، مرتفع‌تر از دیگر قله‌ها هستند. در بخش میانی کوه‌ها، قله مرتفعی وجود ندارد ولی سه دره زیبا که رودخانه‌هایی پر آب در آن جریان دارند، زیبایی این بخش را مضاعف کرده‌اند. این سه دره در بین مردم محلی «شاهیوردی»، «بایندر دره‌سی» و «تورپاغلی» نامیده می‌شود. در این سه دره رودخانه‌های مهم «قرانقوچای»، «مردوی چای» و «صوفی‌چای» جریان دارد. این سه رود به همراه رودخانه‌های دیگری که در این منطقه جریان دارند، به دریاچه ارومیه و رودخانه قزل اوزن، دو آبگیر اصلی آذربایجان منتهی می‌شوند. در مجموع 19 رودخانه دائمی و چهار رودخانه فصلی در منطقه کوه‌های سهند جریان دارند.

رودخانه صوفی‌چای

چشمه‌های متعددی نیز در منطقه کوه‌های سهند وجود دارد که «قرخ بلاغ»، «گوموش بلاغی»، «پری» و «گوران بلاغی» معروف‌ترین آن‌ها محسوب می‌شوند. آب این چشمه‌ها قابل شرب است و از آن برای آبیاری مزارع استفاده می‌شود.

آب و هوای منطقه کوه‌های سهند

عرض جغرافیایی، ارتفاع، پستی و بلندی‌های زمین، وزش باد، فشار و جریان هوا، سبب شده آب و هوای این منطقه سرد و نیمه‌خشک باشد. در قله‌های این منطقه، سالانه 600 تا 700 میلی‌متر و در نواحی حاشیه‌ای آن، سالانه 300 تا 500 میلی‌متر باران می‌بارد. تابستان‌های این منطقه هوای معتدلی دارد ولی زمستان‌های آن خشن و طولانی است.

پوشش گیاهی کوه‌های سهند

پوشش گیاهی انبوه، چمنزارهای بی‌انتها، مراتع و گل‌های لاله واژگون، شقایق وحشی و گیاهانی همچون بابونه، چشم‌انداز سهند را به اندازه‌ای دلپذیر کرده که به آن لقب «عروس کوه‌های ایران» را داده‌اند. در منطقه حفاظت‌شده سهند، 156 گونه گیاهی وجود دارد که 26 گونه آن به صورت انحصاری در این منطقه قرار دارند. گل‌های فراوانی که در منطقه می‌روید، امکان پرورش زنبور عسل در آن را فراهم آورده است.

پرورش زنبور عسل در کوه‌های سهند

در ارتفاعات این منطقه، معمولا گون، سیاه‌گون و کلاه میرحسین می‌روید و پوشش گیاهی غالب در تپه‌ها، گون، قانقال و فرفیون است. پراکندگی این گیاهان در دامنه‌های شمال‌شرقی کوه‌های سهند، آن را به زیستگاه زمستانی مناسبی برای گونه‌های جانوری، مانند قوچ و میش تبدیل کرده است.

سرمای شدید و یخبندان‌های طولانی‌مدت، رشد درخت در برخی قسمت‌های منطقه را ناممکن کرده است. با این حال 130 هکتار مراتع ییلاقی اطراف این منطقه، چراگاه‌های مناسبی برای دامداران به وجود آورده و دامداری را رونق بخشیده است. به دلیل وجود همین مراتع، عشایر زیادی همه‌ساله این مناطق را به عنوان ییلاق انتخاب می‌کنند.

پوشش گیاهی کوه‌های سهند

گونه‌های جانوری کوه‌های سهند

در مناطق اطراف کوه‌های سهند، پستاندارانی همچون قوچ، میش ارمنی، سیاه‌گوش، خرس قهوه‌ای، پلنگ، گربه وحشی، راسو، گرگ، روباه، گونه‌هایی از خفاش و جوندگان و پرندگانی چون عقاب طلایی، کورکور، کرکس، سارگپه، دلیچه، سنقر گندمزار، لیل، بالابان، کبک، چیل، تیهو و بلدرچين به چشم می‌خورند. وجود این گونه‌ها سبب شد از سال 2000 میلادی (1379 خورشیدی)، 135 هزار هکتار از زمین‌های اطراف کوه‌های سهند به عنوان منطقه شکارممنوع معرفی شود.

سیاه‌گوش، از جانوران موجود در کوه‌های سهند

پیست اسکی سهند

فاصله پیست اسکی سهند با شهر تبریز، 39 کیلومتر است. این پیست، به عنوان یکی از پیست‌های اسکی بین‌المللی ایران و بزرگ‌ترین پیست اسکی شمال غرب آن شناخته می‌شود. طول مسیر اسکی در پیست اسکی سهند، به 1200 متر می‌رسد. در این پیست اسکی امکانات رفاهی برای پذیرایی از اسکی‌بازان در زمستان و طبیعت‌گردان و کوهنوردان در تابستان، دایر است.

اطلاعات

نام	کوه‌های سهند، قطعه‌ای از بهشت در شمال شرقی ایران
کشور	ایران
ناحیه	آذربایجان شرقی
شهر	تبریز
نوع	طبیعی
ثبت	بدون ثبت