تذهیب

تذهیب به معنای زرگرفتن و طلااندازی است و از این هنر بدیع و زیبا برای آرایش و زیباترکردن کتب مذهبی و تاریخی، دیوان شعر و قطعات خطی استفاده می‌شود.

هنر تذهیب یکی از شاخه های هنر نگارگری ایرانی و اسلامی است. این هنر قدمتی چند صد ساله دارد. تذهیب را می توان هنر آراستن صفحات کتاب به وسیله طرح ها و نقش های رنگارنگ، اسلیمی، ختایی بویژه با رنگ طلا نامید. در عمل هنر تذهیب را تزئین نسخه های خطی با رنگ و طلا و نقوش ظریف گل و گیاهی یا هندسی در هم تنیده می گویند.

مذهب یا نگارگر تذهیب از نمادهای گوناگون هوشمندانه بهره می برد تا مظاهر مادی و معنوی، ظاهری و باطنی را به بیننده کار تذهیب نشان دهد. در این هنر قدسی خطوط عمودی بیانگر سمبل و نماد زندگی مادی و جنبه طبیعی عالم و خطوط منحنی بیانگر معنویات و وجوه مابعد الطبیعه است. جدول ها و کادرهای مستطیل شکل نماد بعد مادی و جداول منحنی سمبل بعد معنوی به خصوص منحنی بسته دایره شکل اشاره به اصل توحید دارد و مرکز دایره نشانه یگانگی خداوند است.

اوج هنر تذهیب را می‌توان در کتاب آرائی های دوران تیموری و صفویه جستجو کرد. تذهیب مانند نقاشی دارای مکتب های خاصی است که از بین آنها مکتب سلجوقی، تیموری، صفوی و قاجاریه شهرت بیشتری دارد. در کل از این هنر میتوان هم بطور مستقل و هم با مینیاتور و گل و مرغ و خطوط خوشنویسی استفاده کرد. همچنین این هنر به طور مستقل در کاشیکاری، قلمزنی، منبت و خاتم... عرضه می شود.