معرق کاری

معرق کاری هنر موزاییک است. یعنی هنرمند با قراردادن تکه‌های چوب که با توجه به جنس آن رنگ‌های گوناگون دارد، یا مواد دیگر در کنار یکدیگر دست به خلق یک اثر هنری ارزشمند می زند. معرق کاری با مواد گوناگونی از جمله چوب و سنگ انجام می‌شود اما شناخته شده ترین نوع آن معرق چوب است. این هنر در شهر هایی نظیر اصفهان، یزد، کاشان و تبریز رونق دارد.

معرق کاشی قبل از معرق چوب رواج داشته است. از آثار معرق کاری شده نیز می‌توان همین نتیجه را گرفت اما دوام کوتاه مدت چوب نیز می‌تواند دلیل ناپیدایی آثار هنر چوبی قدیمی باشد. تاریخچه این هنر را می‌توان بر اساس تاریخ تکوینی روایت کرد. از اولین آثار موجودی که از هنر معرق در آن استفاده شده است گنبد سرخ در شهر مراغه است که در دوره ایلخانان بنا شده است. در این گنبد از ساختارهای ابتدایی معرق کاشی استفاده شده که جلوه بصری بسیار زیبایی دارد.

معرق کاشی در دوران سلجوقی یعنی در قرن ۴ هجری رونق زیادی پیدا کرد. این هنر در دوران صفویه در اردبیل به اوج خود رسید که بعدها با انتقال پایتخت به اصفهان مرکز این هنر نیز اصفهان شد. کاشی کاری‌های مسجد شیخ صفی الدین اردبیلی نیز به سبک معرق انجام شده است. امروزه نیز این هنر از رونق نسبتا خوبی بر خوردار است و هنرجویان زیادی به دنبال آموختن آن هستن. از این هنر در تزئینات داخلی ساختمان و یا حتی به عنوان تابلو های دیوار کوب استفاده می‌شود.

معرق روی چوب هنری است که کلمه معرق به آن گره خورده است. این هنر به گفته محققان بعد از معرق کاشی رواج یافته است اما همانگونه که گفتیم به دلیل آنکه طول عمر چوب کمتر از کاشی یا فلز است نمونه های قدیمی از آن موجود نمی‌باشد. از قدیمی ترین آثار معرق روی چوب شانه‌ای‌ست که در کاوش های شهر سوخته یافت شده است و بر سطح چوبی این شانه طرح‌ها و نقوش ایرانی وجود دارد. عمر این شانه را به پنج هزار سال پیش از میلاد تخمین زده‌اند. این هنر در دوران مغول‌ها رواج یافت و در دوران صفویه به اوج خود رسید.