سیری از دوران نوسنگی تا دوره معاصر در موزه باستان‌شناسی شهرکرد

در بین مراکز استان‌های ایران، «شهرکرد» دارای بیشترین ارتفاع از سطح دریاست. همین ویژگی سبب می‌‌شود شمار زیادی از گردشگران در ماه‌های گرم تابستان به این شهر سفر کنند و از دیدن جاذبه‌های طبیعی و تاریخی آن لذت ببرند. در شهرکرد موزه‌هایی برای پذیرایی از گردشگران و ارائه اطلاعاتی درباره تاریخ، فرهنگ و جامعه شهرکرد فعالیت می‌کند. «موزه باستان‌شناسی شهرکرد» یکی از این موزه‌هاست که در آن آثار و اشیایی مربوط به حدود هفت هزار سال سکونت انسان در این منطقه گرد آمده است.

موزه باستان‌شناسی شهرکرد در کجا قرار دارد؟
موزه در یک حمام قدیمی تاسیس شده است: «گرمابه پرهیزگار» که در سال 1947 میلادی (1326 خورشیدی) کار خود را آغاز کرد. مدتی پس از بهره‌برداری، در سال 1955 میلادی (1334 خورشیدی) حمام را وقف عام کردند... از نظر شکل معماری، با بناهای قاجاری (قرن نوزدهم) شباهت‌های فراوان دارد و می‌توان آن را یکی از آخرین بناهایی دانست که با چنین ساختاری بنا شده است. ستون‌های سنگی گرد که شیارهایی عمیق بر آن‌ها نقش بسته است، یک حوض سنگی چندضلعی در وسط و حوض‌هایی در سه طرف، کاشی‌های سفید و فیروزه‌ای در کف حمام و طاق‌نماهای متعدد از ویژگی‌های معماری داخلی گرمابه به شمار می‌رود.
این بنا به سبک حمام‌های قدیمی ایرانی، به شکل «خزینه‌ای» تاسیس شد. در این حمام‌ها آب گرم در یک مخزن در دسترس بود. زیربنای حمام 620 متر مربع است و در آن دو حمام کوچک و بزرگ به صورت چسبیده به هم ساخته شده است. حمام بزرگ در بخش جنوبی و حمام کوچک در بخش شمالی بنا قرار دارند. پس از مدتی در حمام کابین‌های جداگانه برای استحمام تعبیه و در هر کدام دوش جداگانه نصب شد، ولی نهایتا با گسترش امکانات و خدمات شهری و دسترسی همگانی به آب سالم و منابع انرژی مناسب، این حمام عمومی کارکرد خود را از دست داد و در نهایت در سال 1997 میلادی (1376 خورشیدی) به موزه باستان‌شناسی شهرکرد تبدیل شد. در جریان تبدیل حمام به موزه، در عملیاتی عمرانی که حدود شش سال به طول انجامید، الحاقاتی به بنا انجام شد و زیربنای آن به 1400 متر مربع افزایش یافت. تاریخ افتتاح موزه باستان‌شناسی شهرکرد به سال 2003 میلادی (1382 خورشیدی) باز می‌گردد. حمام پرهیزگار در خیابان ولیعصر شمالی شهرکرد قرار دارد و در سال 1998 میلادی در فهرست میراث ملی ایران ثبت شده است.

اشیا و بخش‌های موزه باستان‌شناسی شهرکرد
موزه در سه بخش «پیش از تاریخ»، «دوران تاریخی» و «دوره اسلامی» اشیای مختلف را در بخش‌های مختلف حمام بزرگ در معرض دید بازدیدکنندگان قرار داده است. در بخش پیش از تاریخ اشیایی سنگی و سفالی وجود دارد. قدمت قدیمی‌ترین شیء این بخش به دوران نوسنگی و هزاره هفتم یا هشتم پیش از میلاد نسبت داده می‌شود. این اثر در منطقه لردگان و گندمان کشف شده است. تیغه‌هایی سنگی با لبه صاف، تیغه‌هایی با دندانه‌های بزرگ اره‌ای، تیغه‌هایی به رنگ سیاه و سبز تیره از سنگ شیشه (ابسیدین) و چندین قطعه سنگ دیگر که به عنوان ابزارهای تهیه غذا مورد استفاده قرار می‌گرفت، دیگر اشیای مربوط به این قسمت موزه هستند. شماری از اشیای سفالی این قسمت همچون پیکرک‌های گلی با قدمتی بیش از هفت هزار سال، از گورگای‌تپه به دست آمده‌اند. این تپه باستانی در شهر کیان واقع است و به دوران نوسنگی تعلق دارد.
در بخش مربوط به آثار دوران تاریخی نیز اشیایی سفالی و فلزی دیده می‌شود که تنوع زیادی دارد. این بخش در شاه‌نشین حمام قابل بازدید است. از جمله اشیای قابل توجه این بخش، یک کاسه کوچک مفرغی است که به هزاره دوم پیش از میلاد تعلق دارد و در شهر لردگان کشف شده است. در بخش غربی حمام نیز آثار دوران اسلامی به نمایش درآمده است. در چوبی مسجد اتابکان شهرکرد، سفال‌ها و سکه‌های دوره‌های مختلف (از هزاره نخست پیش از میلاد و حکومت ساسانیان تا قرن نوزدهم میلادی و حکومت قاجاریه) و چندین سنگ قبر و سنگ‌نبشته دیگر اشیای به نمایش درآمده در موزه محسوب می‌شود. ساختمان مجاور حمام بزرگ در قالب یک نگارخانه، میزبان نمایشگاه‌های هنری است.