پل‌های قدیمی تبریز

پل‌های قدیمی تبریز

پل‌های قدیمی تبریز
رود باسمنج‌چای پس از ورود به تبریز به دو شاخه تقسیم می‌شود: شاخه شمالی که اسبه‌ریز نام دارد و شاخه جنوبی که قوری‌چای نامیده می‌شود. این دو بخش سپس در محله پل سنگی به یکدیگر می‌پیوندند و «مهرانه‌رود» را شکل می‌دهند. مهرانه‌رود با عبور از شهر تبریز، نشاط و زندگی به آن می‌بخشد. این رود از شرق به غرب جاری است و تبریز را به دو نیمه شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند. مهرانه‌رود در انتهای مسیر خود به آجی‌چای ملحق می‌‌شود.
در چند دهه اخیر، این رود، آب پایدار ندارد و فقط در فصل بارندگی آب در آن جاری است، با این وجود طرح‌هایی برای جاری شدن دائمی آب بر بستر این رود در دست اجراست. بر روی رودهای تبریز، پل‌هایی قدیمی احداث شده تا ارتباط دو سوی شهر با یکدیگر را تسهیل کند. برخی از این پل‌ها از نظر تاریخی، ارزشمند هستند و جزء میراث فرهنگی شهر به شمار می‌روند.

پل آجی‌چای

بر روی آجی‌چای در دوره صفویه (قرن شانزدهم میلادی) یک پل قدیمی با 105 متر طول ساخته شده است. پل در دوره قاجاریه، زمانی که عباس‌میرزا، ولیعهد ایران، در این شهر سکونت داشت، مرمت شد. پل 16 دهنه و پهنایی بالغ بر پنج متر دارد. پل آجی‌چای در سال 1999 میلادی (1378 خورشیدی) در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

پل قاری

پل قاری یک پل سنگی است. در زبان ترکی «قاری» به معنی «پیرزن» است. گفته می‌شود بانی پل، پیرزنی بود که هزینه سفر حج خود را برای ساخت آن اختصاص داد تا رفت و آمد مردم به دو سوی مهرانه‌رود تسهیل شود. در برخی منابع از این پل به عنوان «پل چراغ» نیز نام برده شده است. دلیل این نام‌گذاری این است که نخستین تیرهای چراغ برق تبریز در دوره قاجار روی این پل نصب شد.
موقعیت جغرافیایی‌ پل در میانه شهر تبریز، آن را به یکی از نمادهای این شهر تبدیل کرده است. پل قاری محلات قدیمی ششگلان و شتربان را به بازار بزرگ شهر متصل می‌کند. پل 100 متر طول و پنج متر عرض دارد. هشت دهانه قوسی (تاق) پل با ساختاری آجری، در کنار پایه‌ها و نرده‌های سنگی آن تناسبی چشم‌نواز به وجود می‌آورد. در دوره پهلوی پلی کم‌عرض در غرب پل قدیمی ساخته شد تا برای عبور عابران پیاده استفاده شود. پل قاری در سال 2000 میلادی (1379 خورشیدی) در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

پل حاجی عظیم

این پل بر روی مهرانه‌رود واقع شده است. تاریخ ساخت پل به دوره پهلوی (قرن بیستم) باز می‌گردد. پل حاجی عظیم به عنوان یکی از پل‌های قدیمی تبریز در سال 2006 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

پل سنگی

پل سنگی از جمله پل‌های قدیمی تبریز است که در محله «ششگلان»، در محل پیوستن اسبه‌ریز و قوری‌چای قرار دارد. پل سنگی در شمال شرقی بافت قدیمی شهر تبریز و در میانه تبریز امروز واقع شده است. بر پایه پل، سنگ‌نبشته‌ای نصب شده که روی آن تاریخ 1363 هجری قمری (1944 میلادی) دیده می‌شود. البته بنای اولیه پل قدیمی‌تر است و این سنگ‌نبشته تاریخ بازسازی پل را نشان می‌دهد. پل سنگی در دوران مبارزات مردم تبریز در نهضت مشروطه (قرن نوزدهم) محل تقابل مشروطه‌خواهان و نیروهای سلطنتی بود.
مصالح اصلی ساخت پل -همان طور که از نامش بر می‌آید- سنگ است، هر چند در قسمت‌های داخلی پنج تاق پل، آجر به کار رفته است. پل 44 متر طول و 680 سانتی‌متر عرض دارد. استفاده از ملات ساروج که در معماری قدیمی ایرانی جایگاهی ویژه دارد، یکی از عوامل استحکام پل به شمار می‌رود. این سازه در سال 2015 میلادی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. در سال‌های اخیر نورپردازی‌هایی روی پل سنگی صورت گرفته که تماشای آن را در شب‌ بسیار لذت‌بخش می‌کند. 
خانه پروین اعتصامی، یکی از بزرگ‌ترین شاعران زن معاصر ایران در نزدیکی پل سنگی قرار دارد. همچنین مسجدی به همین نام (پل سنگی) در کنار پل قرار دارد که قدمت آن نیز به دوره قاجاریه بر می‌گردد. ستون‌های مسجد سنگی است و در ساخت دیوارهای آن از آجر استفاده شده است.

پل بیلانکوه
پل تمام‌سنگی بیلانکوه در دوره قاجاریه روی اسبه‌ریز ساخته شده است. در گذشته باغ‌های زیادی پیرامون این پل وجود داشت که امروز سه اصله درخت تناور و کهنسال در جوار آن، یادگار همان باغ‌ها به شمار می‌رود. پل بیلانکوه در سال 2005 میلادی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
نام پل‌های قدیمی تبریز
کشور ایران
ناحیهآذربایجان شرقی
شهرتبریز
نوعتاریخی
ثبتبدون ثبت
متن خود را وارد کرده و Enter را فشار دهید

تغییر اندازه فونت:

تغییر فاصله کلمات:

تغییر ارتفاع خط:

نوع ماوس را تغییر دهید: