ابوالحسن صبا، نام جاودانه موسیقی ایرانی
ابوالحسن صبا، نام جاودانه موسیقی ایرانی
فرهنگ‌ها حاصل زیست جمعی انسان‌ها در طول قرن‌ها هستند و نمی‌توان شکل‌گیری آن را به فردی خاص یا حتی نسلی خاص نسبت داد. با این حال در طول حیات فرهنگ‌ها، هستند کسانی که همچون ستاره‌ای درخشان مسیرهایی نو را گشوده‌اند و چهره‌هایی شاخص و اثرگذار شمرده می‌شوند. در فرهنگ ایرانی نیز می‌توان از چنین افرادی نام برد که در عرصه‌های مختلف، از شعر و ادبیات گرفته تا صنایع دستی و هنر و آموزش اثرگذار بوده‌اند، ولی اگر به سراغ موسیقی ایرانی برویم، نام «ابوالحسن صبا» از جمله نام‌هایی است که به اقرار تمام آشنایان به این عرصه، چون خورشیدی درخشان، هدایت‌گر و روشنی‌بخش است.
زندگی و خدمات ابوالحسن صبا
ابوالحسن در سال 1902 میلادی (1281 خورشیدی) متولد شد. پدر او «کمال‌السلطنه» و مادرش «آمنه رئیس» نام داشتند. خاندان صبا به خاطر پیشینه‌ای که در هنر و ادبیات داشتند، مشهور بودند. در این خاندان سه «ملک‌الشعرا» حضور دارند. این لقب به شاعرانی اعطا می‌شود که نسبت به شاعران عصر خود برجسته‌تر و هنرمندتر هستند. «محمودخان صبا»، پدربزرگ ابوالحسن یکی از اعضای این خاندان است که ضمن کسب عنوان «ملک‌الشعرا»، در مینیاتور هم یدی طولا داشته است. کمال‌السلطنه با این پیشینه خانوادگی، منزلش را به یکی از محافل هنری و موسیقایی تهران تبدیل کرده بود.
ابوالحسن که از اوان کودکی با بزرگ‌ترین هنرمندان و موسیقی‌دانان عصر خود ارتباط داشت، در حدود سه سالگی نخستین درس‌های خود در موسیقی را فراگرفت و در شش سالگی توانست سه‌تار بنوازد. صبا از 12 سالگی به صورت رسمی به آموختن کمانچه، از سازهای زهی ایرانی مشغول شد و دو سال بعد تمرین ویولون را شروع کرد. همزمان به آموختن ضرب و تنبک و سنتور پرداخت و فراگیری تار و سه‌تار را تکمیل کرد. صبا در همین دوره در تئوری موسیقی نیز آموزش دید و نوازندگی به شیوه کلاسیک را نیز آموخت. در سال 1922 میلادی (1301 خورشیدی) تحصیلات خود را به پایان رساند و در مدرسه موسیقی ملی مشغول به تدریس شد. صبا در 1932 میلادی (1311 خورشیدی) با یکی از شاگردانش به نام «منتخب اسفندیاری» ازدواج کرد. حاصل این ازدواج سه دختر بود. استاد صبا در 1957 میلادی (1336 خورشیدی) به دیدار حق شتافت و در آرامستان ظهیرالدوله در شمال تهران به خاک سپرده شد.
تاثیر ابوالحسن صبا در موسیقی ایرانی
در اوایل قرن بیستم، زمانی که کشورهای اروپایی پا به عرصه مدرنیته گذاشته بودند، جریاناتی در ایران شکل گرفته بود که در مقابل غرب دچار خودباختگی شده بود. این جریانات حفظ هنرهای سنتی از جمله موسیقی را چندان نمی‌پسندید و آن را مترادف کهنه‌پرستی و واپس‌گرایی می‌دانست. در این شرایط استاد ابوالحسن‌خان صبا به عنوان یکی از شاخص‌ترین شاگردان «علینقی‌خان وزیری» موفق شد جریان اصیل موسیقی ایرانی را ادامه دهد و آن را بالنده‌تر کند. سال‌های فعالیت صبا را دوران طلایی موسیقی ایرانی می‌دانند. وی در فن ساخت ساز نیز دستی داشت. ابوالحسن صبا در نواختن ویولن بی‌همتا بود ولی در نواختن سازهای دیگر نیز استاد بود.
سیری در زندگی ابوالحسن صبا نشان می‌دهد وی عمرش را صرف آموختن موسیقی ایرانی و ارتقای آن کرده است، به طوری که امروز آموختن موسیقی ایرانی بدون طی مراحل و مقدماتی که از سوی صبا تعیین و تدوین شده، ممکن نیست. صبا در طول عمر خود قطعاتی را تنظیم کرد که جزء آثار زبده موسیقی ایرانی است. ردیف موسیقی صبا یکی از یادگارهای جالب توجه او به شمار می‌رود.
وی در دوره‌ای که در رشت به عنوان مدیر مدرسه موسیقی آن شهر فعالیت کرد، با تحقیق درباره موسیقی شمال ایران گنجینه‌ای ارزشمند از آهنگ‌های آن خطه را گرد آورد و بدین ترتیب به عنوان یکی از کسانی مطرح شد که در حفظ میراث موسیقی نواحی ایران کوشیده‌اند. این کار صبا بخشی از تلاش‌های وی برای گردآوری نواها و موسیقی‌هایی بود که تا آن زمان به ثبت نرسیده بود. به عقیده کارشناسان نواختن و شنیدن این قطعات هنرمند و شنونده را به عمق فرهنگ ایرانی رهنمون می‌کند. آشنایی کامل صبا با موسیقی غربی، یکی از دلایلی بود که وی را در رسیدن به چنین موفقیتی یاری رساند. او از میان موسیقی‌دانان غربی، بیش از به بتهوون علاقمند بود و مجسمه او را در اتاق خود نگه می‌داشت.
ثبت جهانی نام ابوالحسن صبا
نام ابوالحسن صبا به مناسبت صدمین سال تولد وی در سال 2002 میلادی (1381 خورشیدی) در فهرست مشاهیر علم و ادب یونسکو ثبت شد.
| نام | ابوالحسن صبا، نام جاودانه موسیقی ایرانی |
| کشور | ایران |
| زمان تولید | 1281 |
| آثار | ردیف موسیقی ابوالحسن صبا |
| Yard period | معاصر |
| نوع | هنری |
مشاهیر
Choose blindless
کوری سرخ کوری سبز کوری آبی قرمز به سختی دیده می شود سبز به سختی دیده می شود آبی به سختی دیده می شود تک رنگ تک رنگ خاصتغییر اندازه فونت:
تغییر فاصله کلمات:
تغییر ارتفاع خط:
نوع ماوس را تغییر دهید: