رمضان در یزد، آیین‌های ویژه سبک زندگی اسلامی
رمضان در یزد، آیین‌های ویژه سبک زندگی اسلامی
ماه رمضان در زندگی مسلمانان جهان جایگاهی ویژه دارد. در سراسر جهان اسلام، مسلمانان در این ماه روزه می‌گیرند و آیین‌های خاصی را به جا می‌آورند. رمضان در یزد به عنوان یکی از شهرهای تاریخی و مذهبی ایران نیز جایگاه ویژه‌ای در زندگی مردم دارد. در طول تاریخ آیین‌های خاصی در میان مردم یزد شکل گرفته که ماه رمضان این منطقه را از نظر فرهنگی بسیار غنی و جالب توجه کرده است.
استقبال از رمضان در یزد
مردم ایران در آستانه ماه رمضان، غبار از مساجد می‌روبند و خانه‌تکانی می‌کنند. یزدی‌ها هم همین رسوم را دارند اما آنچه استقبال از رمضان را در میان آن‌ها متفاوت می‌کند، برپایی آیین «کلوخ‌اندازون» است. معروف‌ترین خوراک در روز کلوخ‌اندازون، آش «شولی» است اما طبخ خوراک‌های دیگری مانند آش خمیر، آش کشک، حلوای برنج، شله زرد و فالوده یزدی نیز در این روز مرسوم است. علت این نام‌گذاری در رسمی ریشه داشت که در گذشته‌ها انجام می‌شد. مردم در پایان این روز، به نشانه شادی و تفریح، کلوخ‌های ریزی به یکدیگر پرتاب می‌کردند؛ از این رو، این آیین به کلوخ‌اندازون مشهور است.
یکی از آیین‌های استقبال از رمضان در یزد، رویت ماه شب اول است. در این آیین مردم با حضور در پشت‌بام منازل و مساجد، ماه شب اول رمضان را جستجو می‌کنند. امروز با وجود وسایل ارتباطی و دانش پیشرفته رصدی، این کار مانند گذشته رواج ندارد. در گذشته اگر هوا ابری بود یا ماه در شهر دیده نمی‌شد، مردم قاصدی را به روستاها و شهرهای نزدیک می‌فرستادند تا از نتیجه رصد آنان مطلع شوند.
چراغ ملاکاظم
در ماه رمضان مسلمانان باید از وقت اذان صبح تا وقت اذان مغرب، از خوردن و آشامیدن دست بکشند. در گذشته که وسایل ارتباط جمعی در میان مردم وجود نداشت، افرادی به نام «موذن» وظیفه اطلاع‌رسانی اذان به مردم را بر عهده داشتند. بدین ترتیب یکی دو ساعت مانده به اذان صبح، چراغی را روی نقاط مرتفع و گلدسته مساجد روشن می‌کردند تا مردم با دیدن نور آن از نزدیکی اذان مطلع شوند. در هنگام فرا رسیدن وقت اذان نیز این چراغ خاموش می‌شد. یکی از مشهورترین چراغ‌های یزد، «چراغ ملاکاظم»، خادم مسجد جامع کبیر یزد بود.
تعیین وقت اذان مغرب هم به شیوه‌ای جالب انجام می‌شد: مردم اعتقاد داشتند موقع غروب خورشید، هر گاه نور به قدری زایل شده باشد که با نگاه به دیوار کاه‌گلی امکان تشخیص کاه از گل وجود نداشته باشد، وقت اذان مغرب و افطار فرا رسیده است.
سحرخوانی
گاهی چند نفر از اهالی محله با حرکت در کوچه‌ها و خواندن برخی اشعار و کوبیدن در منازل، مردم را از فرا رسیدن سحر مطلع می‌کردند و آنان را به بیداری و خوردن وعده سحری فرا می‌خواندند. برخی سحرخوان‌ها با اطلاع از وضعیت کواکب و مقایسه محل قرار گرفتن آن‌ها، وقت سحر را تشخیص می‌دادند. برخی خانواده‌ها نیز با آگاهی از این که خروس‌ها در سه وقت شب به آواز خواندن می‌پردازند، خواندن خروس را به عنوان بهترین نشانه رسیدن سحر به شمار می‌آوردند.
ختم قرآن کریم
از جمله رسوم رمضان در یزد، برگزاری جلسات عمومی و قرائت قرآن کریم است. در این جلسات حاضران به نوبت چند صفحه از قرآن را می‌خوانند تا یک جزء از قرآن به پایان برسد. در نهایت در طول 30 شب ماه رمضان، 30 جزء قرآن به پایان می‌رسد و اصطلاحا یک «ختم قرآن» صورت می‌گیرد. مردم یزد معتقدند هر کس در شب پایانی قرائت قرآن، سوره توحید را بخواند در کارش گشایش پیش می‌آید و زندگی‌اش در سال پیش رو با خیر و برکت توام می‌شود.
نخل‌برداری
مردم یزد در ماه محرم به مناسبت شهادت امام حسین(ع)، پیشوای سوم شیعیان، با جابجا کردن یک سازه چوبی که آن را «نخل» (در زبان فارسی نخل معادل تابوت است) می‌نامند، مراسم نمادین تشییع جنازه آن بزرگوار را به جا می‌آورند. مشابه این مراسم در عزاداری روز 21 رمضان که مصادف با شهادت امیرالمومنین است نیز به جا آورده می‌شود.
روضه قنبر
زنان یزدی در شب‌های نوزدهم تا بیست و هفتم ماه رمضان، روضه‌ای به نام روضه قنبر را به مناسبت ضربت خوردن مولای متقیان حضرت علی(ع)- پیشوای اول شیعیان- به پا می‌کنند. زنان در این روضه‌ها به نیت برآورده شدن حاجت و رفع گرفتاری، نذری می‌دهند. آن‌ها این روضه را به قنبر، یکی از خدمتگزاران حضرت نسبت می‌دهند. در این مراسم فردی شبیه دراویش، با پوشیدن لباس و کلاه سفید، نقش قنبر را ایفا می‌کند و نمایشی را شبیه به تعزیه، به اجرا درمی‌آورد. زنان نیز با خواندن اشعار حزن‌آلود عزاداری می‌کنند.
مراسم عید فطر
عید فطر یکی از اعیاد بزرگ مسلمانان و مصادف با نخستین روز پس از پایان ماه رمضان است. در این روز مسلمانان برای خواندن نماز خاصی گرد هم می‌آیند. مردم یزد در روز عید فطر برای گرامیداشت یاد درگذشتگان خود، بر سر قبور آنان حاضر می‌شوند و با شیرینی و غذا از سایرین پذیرایی می‌کنند. دید و بازدید بزرگ‌ترها دیگر رسمی است که در عید فطر در میان یزدی‌ها رواج دارد.
| نام | رمضان در یزد، آیین‌های ویژه سبک زندگی اسلامی |
| کشور | ایران |
| ناحیه | یزد |
| شهر | یزد |
| نوع | دینی |
| ثبت | بدون ثبت |
آداب و رسوم
نوع کور رنگی را انتخاب کنید
کوری سرخ کوری سبز کوری آبی قرمز به سختی دیده می شود سبز به سختی دیده می شود آبی به سختی دیده می شود تک رنگ تک رنگ خاصتغییر اندازه فونت:
تغییر فاصله کلمات:
تغییر ارتفاع خط:
نوع ماوس را تغییر دهید: