موزه شهرداری تبریز، بازدیدی از تاریخ «شهر اولین‌ها»

تبریز یکی از شهرهای پیش‌روی ایران به شمار می‌آید و بسیاری از نهادها و پدیده‌ها، برای نخستین بار در این شهر ظهور پیدا کرده است. یکی از این پدیده‌ها، «موزه شهرداری تبریز» است که به عنوان نخستین موزه مربوط به شهرداری‌های ایران در ساختمانی که به «برج شهرداری» یا «برج ساعت» شهرت دارد، واقع شده است. عمارت شهرداری در میدان شهرداری یا میدان ساعت، در مرکزی‌ترین نقطه شهر و در منطقه‌ای تاریخی قرار دارد.

تاریخچه موزه شهرداری تبریز

در سال 1935 میلادی (1314 خورشیدی) طرح ساخت ساختمانی جدید برای شهرداری تبریز عملیاتی شد. برای این کار گورستانی مخروبه به نام «نوبر» را که در مرکز شهر قرار داشت انتخاب کردند. ساخت این بنا، زیر نظر مهندسان آلمانی انجام شد و شش سال به طول انجامید. در نهایت یکی از مهم‌ترین ساختمان‌های اداری تبریز به بهره‌برداری رسید. این ساختمان امروز هم محل برگزاری جلسات مهم مسئولان شهری است، ولی بخش‌های زیادی از آن تغییر کاربری پیدا کرده و به موزه تبدیل شده است؛ از جمله زیر زمین این کاخ که به عنوان موزه شهرداری تبریز شناخته می‌شود.

این موزه در سال 2007 میلادی (1386 خورشیدی) تاسیس شد. زیربنای اختصاص‌یافته به موزه شهرداری تبریز نزدیک 800 متر مربع است. موزه نه تنها آثار و اشیای مربوط به شهرداری تبریز را به نمایش گذاشته، بلکه جلوه‌های بی‌نظیری از فرهنگ و تاریخ این شهر را نیز در معرض دید عموم قرار می‌دهد.

بخش‌های موزه شهرداری تبریز

برای بهره‌مندی بهتر بازدیدکنندگان، چندین تالار مختلف در موزه شهرداری تبریز تعبیه شده که به نمایش هدایای مقامات و شخصیت‌ها به شهرداران تبریز، ظروف چینی، سفرنامه‌های مربوط به تبریز و مهم‌ترین محصولات این شهر اختصاص دارد. برخی از مهم‌ترین تالارهای موزه شهرداری تبریز عبارتند از:

تالار دوربین‌های قدیمی

نخستین بار دوربین‌های فیلمبرداری و عکاسی، از تبریز به ایران وارد شدند. در این تالار نمونه‌های مختلفی از دوربین‌ها به نمایش گذاشته شده است. بیشتر اشیای این بخش از موزه را یکی از مجموعه‌داران و عکاسان تبریزی به آن اهدا کرده است.

تالار فرش

فرش تبریز آوازه‌ای جهانی دارد. این بافته پر نقش و نگار، از گذشته‌های دور سندی از هویت و فرهنگ ایران بوده است. در تالار فرش، مجموعه‌ای بی‌نظیر و نفیس از فرش‌ها و تابلوفرش‌های نفیس گرد آمده است. قدمت برخی از این آثار به بیش از 80 سال می‌رسد.

بزرگ‌ترین فرش ایران با مساحت 111 متر مربع، دو تخته فرش بسیار نفیس که در سال‌های 1923 و 1941 میلادی (1312 و 1320 خورشیدی) بافته شده‌اند و به «خواهران دو قلو» شهرت دارند، در کنار 12 تخته فرش که هر کدام با مراحل ساخت شهرداری تبریز ارتباط دارند، در این تالار در معرض دید عموم قرار دارد.

تالار اسناد

بازدید از این تالار، نمونه‌های کم‌نظیری از اسناد تاریخی مربوط به شهرداری تبریز را پیش روی شما قرار خواهد داد! در این تالار کتاب‌ها، نسخه‌های خطی و نامه‌های رسمی زیادی نگهداری می‌شود که هر کدام بیانگر بخشی از تاریخ و فعالیت‌های شهرداری تبریز هستند.

تالار صدا

یکی از جذاب‌ترین قسمت‌های موزه شهرداری تبریز، محلی است که مجموعه شخصی یکی از هنرمندان تبریزی در آن به نمایش درآمده است. در این بخش، انواع سازهای کلاسیک، ملی و محلی در کنار رادیو، تلویزیون و تلفن‌های قدیمی در معرض دید قرار دارد.

تالار شهدا

تهاجم صدام به ایران، جنگی هشت ساله را به وجود آورد که در آن، ایران با افتخارآفرینی و فداکاری جوانان خود موفق شد هجوم همه‌جانبه دشمن را دفع کند. در این تالار مدارک، تصاویر و دست‌نوشته‌هایی از شهدای تبریزی وجود دارد.

تالار حکمت

در تاریخ تبریز چهره‌های علمی و مذهبی فراوانی ظهور پیدا کرده‌اند. علامه امینی، علامه طباطبایی و علامه جعفری، سه تن از علمای دینی نام‌آور شهر تبریز هستند که این تالار برای معرفی آنان به وجود آمده است.

تالار صنعت چاپ

نخستین چاپخانه ایران در تبریز به وجود آمده است. به همین مناسبت تالاری در موزه شهرداری تبریز برای معرفی تاریخ صنعت چاپ در ایران تاسیس شده تا نقش تبریز در پیشرفت این صنعت را نمایش دهد.

تالار اطفائیه

نخستین مرکز آتش‌نشانی ایران نیز در تبریز ساخته شده است، بنابراین بی‌دلیل نیست که در موزه شهرداری تبریز، تالاری برای نمایش نخستین ابزارها و ماشین‌آلات اطفای حریق در ایران، به وجود آید.