موزه قرآن و کتابت تبریز، نمایشگاهی از خدمت هنر به باورهای دینی
موزه قرآن و کتابت تبریز، نمایشگاهی از خدمت هنر به باورهای دینی
پس از ورود اسلام به ایران، هنرمندان ایرانی پیشینه و تجربه هنری خود را به کار گرفتند و آن را به خدمت باورها و اعتقادات‌شان درآوردند. حاصل این کار، خلق آثار هنری بی‌بدیل و زیبایی شد که هنوز به عنوان مظاهر هنر اسلامی تحسین هر بیننده‌ای را بر می‌انگیزد. از جمله هنرها و فنونی که پس از اسلام در ایران رشد کرد، کتابت بود. تقدس و والامرتبگی قرآن سبب شد هنرمندان ایرانی در طول قرن‌ها بیشترین تلاش خود را برای پیاده کردن هنر خود بر آن به کار گیرند. بدن ترتیب کتابت آیات قرآنی با به‌کارگیری فنونی همچون خطاطی و کاشی‌کاری، به هنر ایرانی رنگ و بویی دیگر بخشید. در تبریز موزه‌ای با عنوان «موزه قرآن و کتابت» به وجود آمده تا در آن، قرآن‌های قدیمی و آثار حاصل از هنر کتابت به نمایش درآید. قرآن‌های نفیس و قدیمی بیشترین اشیای به نمایش گذاشته‌شده در این موزه هستند.
موزه قرآن و کتابت تبریز در کجا قرار دارد؟
موزه قرآن و کتابت تبریز در مسجد صاحب‌الامر این شهر قرار دارد. این مسجد که آن را با نام مسجد شاه تهماسب صفوی نیز می‌شناسند، از مساجد قدیمی تبریز به شمار می‌آید. گچ‌کاری‌ها، تزئینات و معماری این مسجد بسیار زیبا و چشم‌نواز است. مسجد بنایی آجری، یک گنبد و دو مناره دارد. سر در رفیع مسجد با مقرنس‌های گچی تزئین شده‌اند. از نظر ظاهری تفاوت‌هایی در گنبد و مناره‌های گنبد با دیگر مساجد دیده می‌شود.
مسجد صاحب‌الامر در مناطق مرکزی تبریز، بر کرانه مهرانه‌رود واقع شده و بنای آن به شاه تهماسب (سلطنت از 1514 تا 1567 میلادی) منسوب است. گفته می‌شود این مسجد، در ابتدا به عنوان مسجد سلطنتی در اختیار شاه تهماسب بوده است.
بر اساس شواهد تاریخی پس از حمله سپاهیان عثمانی به ایران، این مسجد به صورت کامل ویران و در دوره شاه سلطان حسین (سلطنت از 1668 تا 1726 میلادی)، آخرین شاه صفوی، بازسازی شد. بعدها زمین‌لرزه ویرانگر 1779 میلادی (1193 هجری قمری) خرابی‌های فراوانی بر مسجد وارد کرد، ولی حدود هفتاد سال بعد، مجددا مرمت شد. در حال حاضر فقط دو تاق مرمرین از بنای اولیه مسجد باقی مانده است. در کنار یکی از تاق‌ها کتیبه‌ای مرمری و بر بالای تاق دیگر، آیات سوره جن دیده می‌شود. این مسجد در سال 2001 میلادی (1380 خورشیدی) در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
ویژگی‌ها و اشیای موزه قرآن و کتابت تبریز
تاسیس موزه قرآن و کتابت تبریز به سال 2001 میلادی (1380 خورشیدی) باز می‌گردد. در این موزه 190 جلد از قرآن‌های قدیمی و دستنویس به نمایش گذاشته شده است. کوچک‌ترین قرآن طلاکاری‌شده ایران با ابعاد شش در چهار سانتیمتر و یک برگه قرآن دستنویس که به «قرآن امام رضا» شهرت دارد، از جمله جالب‌ترین قرآن‌های موجود در این موزه هستند. قرآن امام رضا روی پوست آهو نگاشته شده و به قرن سوم هجری (قرن نهم و دهم میلادی) مربوط است. یک قرآن بسیار نفیس با خط نسخ متعلق به دوره تیموری (قرن چهاردهم تا شانزدهم میلادی) نیز در موزه نگهداری می‌شود. آثاری از بزرگ‌ترین خطاطان تاریخ ایران از جمله میرعماد حسنی، ملا عبدالباقی تبریزی ، میرزا طاهر خوش‌نویس، محمد حسین تبریزی، علیرضا عباسی، علاءالدین بیک تبریزی، درویش عبدالمجید و میرزا محمد شفیع تبریزی در این موزه قابل مشاهده است.
به جز قرآن، اشیای مرتبط با فن کتابت نیز در موزه وجود دارد، از جمله قلم‌دان‌های منقوش، پلاک‌های فلزی، دوات‌دان فلزی (مربوط به دوره قاجاریه/ قرن نوزدهم میلادی)، یک کاسه برنجی مزین به آیات قرآن (مربوط به سال 1110 هجری قمری/ 1698 میلادی) و ظروف چینی و سفالی منقش به آیات قرآنی. در گذشته پزشکان در مراسم سوگند یا قاضیان در هنگام قضاوت، پیراهنی مخصوص از جنس کتان بر تن می‌کردند که به «پیراهن قسم» شهرت داشت و روی آن آیاتی از قرآن نوشته شده بود. در موزه قرآن و کتابت تبریز یک پیراهن قسم مربوط به قرن سیزدهم یا چهاردهم هجری قمری (قرن نوزدهم میلادی) وجود دارد که آیاتی به خط نسخ روی آن نقش بسته است. یک لوح سنگی به خط عیلامی مربوط به حکومت عیلامیان (هزاره سوم پیش از میلاد) و تکه‌های سنگ مرمر باقیمانده از بنای اولیه مسجد، دیگر اشیای جالب توجه موزه به شمار می‌روند.
| نام | موزه قرآن و کتابت تبریز، نمایشگاهی از خدمت هنر به باورهای دینی |
| کشور | ایران |
| ناحیه | آذربایجان شرقی |
| شهر | تبریز |
| نوع | هنری |
موزه‌ها
نوع کور رنگی را انتخاب کنید
کوری سرخ کوری سبز کوری آبی قرمز به سختی دیده می شود سبز به سختی دیده می شود آبی به سختی دیده می شود تک رنگ تک رنگ خاصتغییر اندازه فونت:
تغییر فاصله کلمات:
تغییر ارتفاع خط:
نوع ماوس را تغییر دهید: