مجارشین، روستایی دیدنی و تاریخی در دل کوه‌های آذربایجان شرقی

بسیاری گردشگران به دنبال مقصدی هستند که علاوه بر برخورداری از آثار تاریخی، جاذبه‌های طبیعی مناسبی نیز داشته باشد و محیطی آرام را در اختیار آنان قرار دهد. شاید در نگاه اول، پیدا کردن چنین مقصدی، چندان آسان به نظر نرسد، ولی در ایران، مناطق فراوانی وجود دارند که همه این ویژگی‌ها را با هم دارند. روستای تاریخی مجارشین، یکی از همین مناطق است که هم از نظر جغرافیایی و هم از نظر تاریخی، ارزشمند است.

روستای مجارشین در کجا قرار دارد؟

روستای مجارشین در شهرستان اسکو استان آذربایجان شرقی و در دامنه کوه «یکه سورا» واقع شده است. این روستا از شهر اسکو 30 کیلومتر و از شهر آذرشهر، 20 کیلومتر فاصله دارد. بافت کوهستانی روستا، آب و هوای آن در تابستان را بسیار مطبوع کرده است. مراتع سرسبز و وسیع آن، در کنار کوه‌های بلند اطراف روستا، مناظری بکر و بی‌نظیر به وجود آورده است. چشمه‌های جوشان و درختان گردو، سیب، زردآلو، بادام، سرو، صنوبر و تبریزی، به وفور در این روستا مشاهده می‌شود. علاوه بر این گیاهانی دارویی همچون کاکوتی، خاکشیر، بولاغ اوتی، مرزن و مرزه نیز در اطراف روستا می‌روید.

مجارشین در محل تلاقی جاده‌های اسکو به گنبرف و آذرشهر به گنبرف قرار دارد و این موقعیت، آن را نسبت به روستاهای مجاور برتری بخشیده است. مساحت تقریبی روستا 160 هزار متر مربع و ارتفاع آن از سطح دریا 2050 متر است. کوه یکه سورا 2170 متر ارتفاع دارد، ولی کوه اوریان با 2850 متر، بلندترین نقطه نزدیک روستا به شمار می‌آید.

ریشه نام و تاریخچه مجارشین

به نظر می‌رسد نام «مجارشین» از نام «میرزانشین» گرفته شده باشد. در گذشته به کسانی که سواد خواندن و نوشتن داشتند، میرزا می‌گفتند و اطلاق این نام به روستا، احتمالا به معنای برخورداری مردمان روستا از سواد خواندن و نوشتن بوده است. علاوه بر این ممکن است روستا، محلی بوده باشد برای اقامت بزرگان یا شاهزادگان. بررسی‌ها نشان می‌دهد نظام ارباب و رعیتی مرسوم در گذشته‌های ایران، در این روستا مرسوم نبوده است و روستاییان، مالک زمین‌های خود بوده‌اند. روستا به خاطر قرار گرفتن در محیطی کوهستانی، ساختاری پلکانی دارد، به طوری که سقف خانه‌ها، حیاط خانه‌ای دیگر است.

در حال حاضر جمعیت این روستا بیش از هزار نفر است و مردم آن عمدتا به کشاورزی مشغولند. گردو، گل محمدی، گندم، جو، یونجه، نخود، سیب‌زمینی و بیدمشک، از جمله محصولات کشاورزی روستا به شمار می‌رود. در فصل زمستان که هوا به شدت سرد است و امکان کشاورزی و دامپروری وجود ندارد، مردم روستا به فعالیت‌هایی همچون قالی‌بافی گرایش پیدا می‌کنند.

پیشینه و دیدنی‌های مجارشین

یکی از قدیمی‌ترین آثار مربوط به سکونت انسانی در روستا، سه خانه صخره‌ای دست‌کند در ارتفاعات آن است. برخی معتقدند این خانه‌ها که در هر کدام اتاق‌هایی با طاقچه‌هایی کوچک تعبیه شده، چند هزار سال قدمت دارند. مردم محلی این خانه‌ها را «بوشلار» می‌نامند که به معنای «خانه‌ خالی» است.

در روستا گورستانی تاریخی وجود دارد که سنگ قبرهایی چندصدساله در آن دیده می‌شود. روی این سنگ قبرها، نوشته‌هایی به زبان عربی وجود دارد که نشان می‌دهد حداقل در دوره‌ای، این زبان در روستا مورد توجه بوده است. با توجه به نوشته‌ها و نحوه دفن اموات در این گورستان، باید آن را به دوره اسلامی مربوط دانست. در مجارشین مسجدی صخره‌ای نیز قابل مشاهده است. این مسجد در سال 2007 میلادی (1385 خورشیدی) در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

به جز این دیدنی‌ها، در مجارشین چشمه‌های آب معدنی زیادی هم وجود دارد که مهیر چشمه، آغ بولاغ، رستم‌چشمه و قویی‌چشمه معروف‌ترین آن‌ها به شمار می‌روند. عبور رودخانه گنبرچای از نزدیکی روستا، لذت طبیعت‌گردی در اطراف آن را دو چندان می‌کند. سد مجارشین نیز به عنوان یک سد مخزنی با ارتفاع تاج 18 متر، هر ساله گردشگران زیاد را به خود جذب می‌کند. دریاچه پشت این سد نزدیک 150 هزار متر مکعب آب در خود دارد و حوزه سد، مساحتی نزدیک پنج کیلومتر مربع را در بر می‌گیرد. از آب این سد برای تامین آب اراضی پایین‌دست استفاده می‌شود. با توجه به این که سالانه بین 600 تا 700 میلی‌متر باران در این منطقه می‌بارد، کنترل سیلاب‌های فصلی، مهم‌ترین کارکرد سد به شمار می‌آید.