حمام نوبر تبریز، تلفیقی چشم‌نواز از اشکال هندسی در طراحی داخلی
حمام نوبر تبریز، تلفیقی چشم‌نواز از اشکال هندسی در طراحی داخلی
حمام نوبر تبریز در یکی از محلات میانه شهر و روبه‌روی کاخ شهرداری تبریز قرار دارد.
حمام و کاربردهای اجتماعی آن
حمام یا گرمابه محلی برای شستشوی بدن محسوب می‌شود که نخستین نمونه‌های آن در ایران باستان دیده شده است. این مرکز خدمات بهداشتی بعدها در دیگر کشورها نیز گسترش پیدا کرد و در شمال آفریقا، امپراتوری عثمانی و جنوب اروپا، حمام‌هایی عمومی ساخته شد.
حمام‌ها معمولا به دلیل هزینه بالای تامین آب و انرژی، به صورت عمومی خدمات ارائه می‌کردند، هر چند برخی خانواده‌های متمول در منزل خود حمام‌هایی اختصاصی می‌ساختند. گرمابه‌ها هر روز در نوبت‌های جداگانه به ارائه خدمات به خانم‌ها و آقایان می‌پرداختند. گاهی نیز حمام‌های دو قلو ساخته می‌شد که قسمت‌های مورد استفاده خانم‌ها و آقایان در آن جدا بود.
بعدها با گسترش خدمات شهری و ارزان‌تر شدن ساخت حمام‌های خانگی، گرمابه‌های عمومی از رونق افتادند و امروزه، به عنوان آثار تاریخی به شمار می‌آیند.
در ایران در گرمابه‌ها سنت‌های مخصوصی به اجرا در می‌آمد که معمولا به مراسم عروسی ارتباط داشت. البته گرمابه تنها برای استحمام مورد استفاده قرار نمی‌گرفت، بلکه برای برخی افراد، مکانی تفریحی نیز به شمار می‌آمد و عده‌ای با حضور در آن، با خوردن تنقلات و نوشیدن نوشیدنی‌های گرم به گفتگو می‌پرداختند. امروزه گرمابه‌های زیادی در ایران به موزه (عمدتا موزه‌های مردم‌شناسی) تبدیل شده‌اند و محلی برای نمایش سنت‌ها و رسوم مردم محلی هستند.
معماری و ویژگی‌های حمام نوبر تبریز
استفاده از اشکال هندسی مختلف، یکی از ویژگی‌های حمام نوبر به شمار می‌آید. ترکیب این اشکال، معماری داخلی حمام را بسیار چشم‌نواز و ویژه کرده است. این حمام همچون بسیاری از حمام‌های ساخته‌شده در ایران، در کنار یک کاروانسرا ساخته شده بود.
سبک معماری حمام نوبر تبریز شبیه دیگر حمام‌های تاریخی ایران است و سربینه (رختکن) و گرمخانه (محل شستشو) دو جزء اصلی آن را تشکیل می‌دهند. سربینه این حمام، فضایی هشت‌ضلعی با هشت ستون است. سقف گنبدی‌شکل حمام روی این هشت ستون سوار شده و در میان هر ستون، یک طاق به وجود آمده است. در میانه سربینه، یک حوض هشت‌ضلعی ساخته شده که با ساختار کلی این قسمت از بنا تناسب دارد. سربینه دو ورودی دارد: اولی از در اصلی که پس از دالانی دراز به سربینه ختم می‌شود. درازای غیر عادی این دالان به آن خاطر است که گرمای داخل حمام، به راحتی به بیرون نشت نکند. حفظ گرما خصوصا برای شهری همچون تبریز که فصل سرما در آن سخت و طولانی است، اهمیت فراوان دارد. با توجه به این که در گذشته تهیه مواد سوختی و گرم کردن محیط بزرگی همچون حمام دشوار بوده، تدابیر زیادی برای محافظت از این گرمای ارزشمند به کار رفته است... دومین ورودی سربینه، از مسیری پلکانی می‌گذرد. در انتهای این پلکان، یک قهوه‌خانه و مغازه نیز ساخته شده است.
گرمخانه حمام هم سقفی گنبدی‌شکل دارد و طاق‌هایی در آن به چشم می‌خورد. بر خلاف سربینه، این فضا ساختار مربعی‌شکل و چهار ستونی دارد. این ستون‌ها گرد نیستند و به صورت هشت‌وجهی، متناسب با هم ساخته شده‌اند.
چند چهارپایه سنگی در حمام مشاهده می‌شود که محل نشستن، استراحت و تعویض لباس‌ها بوده است. حمام نوبر تبریز با ترکیب آجر و کاشی و کتیبه‌های مصور زیبای خود، جلوه‌ای جذاب و چشم‌نواز دارد.
تاریخچه حمام نوبر تبریز
مدارک و نقشه‌های موجود نشان می‌دهد حمام نوبر تبریز حدود 150 سال پیش، در دوره سلسله قاجاریه ساخته شده است. فردی به نام «بالاکاظم» که از اهالی شهر قره‌آغاج بوده، معماری حمام را بر عهده داشته است. در ساخت این حمام از آجر استفاده شده است. همچنین در جرزها و سقف‌ها از گچ و در ستون‌ها، کف حمام و ازاره‌ها سنگ تراش‌خورده به کار رفته است.
حمام در طول حیات خود چند بار مورد مرمت قرار گرفته است. این مرمت‌ها سبب شده علی‌رغم شرایط آب و هوایی منطقه و رطوبت زیاد، این حمام هنوز هم پا بر جا بماند. حمام نوبر تبریز مدتی به عنوان سفره‌خانه تغییر کاربری داد و به عنوان بزرگ‌ترین سفره‌خانه تبریز، میزبان مراسم نقالی و پرده‌خوانی بود. این مراسم گاهی در پشت بام حمام به اجرا در می‌آمد.
ثبت ملی حمام نوبر تبریز
این اثر تاریخی در سال 1999 میلادی (1378 خورشیدی) در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
| نام | حمام نوبر تبریز، تلفیقی چشم‌نواز از اشکال هندسی در طراحی داخلی |
| کشور | ایران |
| ناحیه | آذربایجان شرقی |
| شهر | تبریز |
| نوع | تاریخی |
| ثبت | ملی |
جاذبه‌های گردشگری و اماکن
 در جنوب میدان نقش جهان واقع است_crop.jpg)
Choose blindless
کوری سرخ کوری سبز کوری آبی قرمز به سختی دیده می شود سبز به سختی دیده می شود آبی به سختی دیده می شود تک رنگ تک رنگ خاصتغییر اندازه فونت:
تغییر فاصله کلمات:
تغییر ارتفاع خط:
نوع ماوس را تغییر دهید: