آب‌انبارهای گراش، جلوه‌های نبوغ ایرانیان برای ذخیره آب
آب‌انبارهای گراش، جلوه‌های نبوغ ایرانیان برای ذخیره آب
از آن جا که ایران سرزمینی خشک و کم‌آب محسوب میشود، از گذشته‌های بسیار دور فناوری‌هایی برای انتقال و ذخیره آب در آن شکل گرفته است. ساخت آب‌انبارها که «برکه» نیز نامیده میشود، یکی از همین فناوری‌هاست که اصلی‌ترین محل ذخیره آب در فصول پرباران برای استفاده در فصول کم‌باران به شمار می‌رفت. اکثر این آب‌انبارها از آب رودهای فصلی، قنات‌ها یا چشمه‌ها پر می‌شدند. در چند دهه اخیر با گسترش شهر‌نشینی و در دسترس قرار گرفتن آب لوله‌کشی، توجه به آب‌انبارها کم شده، با این وجود آب‌انبارهای گراش به عنوان یکی از کامل‌ترین آب‌انبارهای ایران، هنوز هم کاربرد دارد و به عنوان منبعی برای تامین آب مورد نیاز اهالی به شمار می‌رود.
آب‌انبارها معمولا در هر اقلیم، معماری خاصی به خود می‌گرفت و ممکن بود چهارگوش، مدور یا دارای مخازن پلکانی باشد. گراش یکی از شهرهای جنوبی ایران است. آب‌انبارهای گراش به خاطر اقلیم گرم و مرطوب آن، معمولا برای جمع‌آوری آب‌های حاصل از بارش باران کاربرد دارد. به دلیل آن که آب زیرزمینی در این منطقه شور یا تلخ است و استفاده از آن برای آشامیدن ممکن نیست، آب‌انبارها در قدیم جایگاه ویژه‌ای در زندگی اهالی داشته‌اند.
هفت‌برکه گراش
این مجموعه در میانه شهر گراش قرار دارد و شامل هفت آب‌انبار از دوره‌های تاریخی مختلف است. این آب‌انبارها در زمان‌های مختلفی ساخته شده‌اند و اندازه آن‌ها با هم تفاوت دارد. همه این آب‌انبارها در مسیر یک رودخانه فصلی به نام بزئرد قرار دارند و در فصل اوج بارش، با جریان یافتن این رود، از آب پر می‌‌شوند. از میان این هفت آب‌انبار، پنج حلقه دارای سقف‌های گنبدی‌شکل و دو حلقه بدون سقف هستند. بزرگ‌ترین آب‌انبار این مجموعه، به «برکه حاج ابوالحسن» معروف است که فردی به همین نام، هزینه‌های ساخت آن را پرداخت کرده است. نام هفت‌برکه گراش در سال 1976 میلادی (1355 خورشیدی) در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
برکه چهارطاق
برکه چهارطاق یکی دیگر از آب‌انبارهای گراش است که آن را در زبان محلی «برکه چارتاخ» نیز می‌نامند. نامیدن این آب‌انبار به این نام، به خاطر وجود چهار طاق در جلوی دهانه شرقی آن است که از این نظر، آن را با دیگر آب‌انبارهای گراش متفاوت می‌کند. محل ساخت این آب‌انبار، در خارج از شهر گراش و در نزدیکی مزرعه‌ای موسوم به «باغ موسی» است. با وجود آن که سال ساخت بنا به دلیل از بین رفتن کتیبه آن دقیقا مشخص نیست، ولی احتمالا در اواخر قرن نوزدهم بنا شده است. مصالح به کار رفته در این آب‌انبار سنگ، گچ و ساروج است.
پنج‌برکه گراش
همان طور که از نام این مجموعه بر می‌آید، پنج آب‌انبار در آن وجود دارد. قدمت این مجموعه از آب‌انبارهای گراش به دوره‌های قاجار و پهلوی (قرن هجدهم تا بیستم) بر می‌گردد. سنگ و گچ اصلی‌ترین مصالح به کار رفته در این آب‌انبارهاست، ولی پوششی از ساروج آن را فرا گرفته تا منافذ خروج آب را سد کند.
آب‌انبارهای سعیدا
این مجموعه از آب‌انبارهای گراش در روستای فداغ شهرستان گراش قرار دارد. این روستا با بیش از شش هزار نفر جمعیت، یکی از بزرگ‌ترین روستاهای استان فارس به شمار می‌رود. قدمت این مجموعه آب‌انبارها هم به دوره قاجار بر می‌گردد، ولی برخی اهالی محلی معتقدند این مجموعه در دوره افشاریه (قرن هجدهم میلادی) ساخته شده است.
برکه کل
این آب‌انبار را بزرگ‌ترین آب‌انبار ایران می‌دانند که حجمی بالغ بر 13 میلیون لیتر آب را در خود جای می‌دهد. آب‌انبار سقفی داشته که مدت‌ها پیش فرو ریخته است، برخی علت فرو ریختن این سقف را رعایت نشدن اصول مهندسی در ارتباط با پژواک صدا یا فروریختن آب باران می‌دانند. با وجود آن که ساخت و سازهای صورت‌گرفته در اطراف این آب‌انبار، آب‌راهه‌های آن را سد کرده، هنوز هم پس از باریدن باران، آب به درون آب‌انبار سرازیر میشود و ذخیره‌ای برای استفاده در فصول کم‌باران به دست می‌آید.
برکه حاج اسدالله
ساخت این آب‌انبار در سال 1869 میلادی به پایان رسیده است. سازنده این آب‌انبار و برکه کل، فردی به نام «حاج اسدالله» بوده است. پس از برکه کل، برکه حاج اسدالله بزرگ‌ترین آب‌انبار گراش محسوب میشود. این بنا شش دهنه و دو مجرای ورودی و یک مجرای خروجی آب دارد. برای ساخت مجراها و ورودی‌ها از سنگ و ساروج استفاده شده است.
| نام | آب‌انبارهای گراش، جلوه‌های نبوغ ایرانیان برای ذخیره آب |
| کشور | ایران |
| ناحیه | فارس |
| شهر | گراش |
| نوع | تاریخی |
| ثبت | ملی |
جاذبه‌های گردشگری و اماکن
Choose blindless
کوری سرخ کوری سبز کوری آبی قرمز به سختی دیده می شود سبز به سختی دیده می شود آبی به سختی دیده می شود تک رنگ تک رنگ خاصتغییر اندازه فونت:
تغییر فاصله کلمات:
تغییر ارتفاع خط:
نوع ماوس را تغییر دهید: