محله مقصودیه تبریز، با اصالت و خاطره‌انگیز

در دوره‌ معاصر که عصر جولان مدرنیته محسوب می‌شود و شکل و ظاهر همه شهرها تا حد زیادی به هم شبیه شده، محله‌های قدیمی شهرهای تاریخی، نماد هویت آن‌ها هستند. معمولا در این شهرها، چند محله که اصالت خود را حفظ کرده‌اند، برجسته‌تر از سایر محلات هستند و فضایی را به وجود می‌آورند که گردشگران با حضور در آن، حال و هوای روزگار گذشته را درک کنند. در شهر تبریز که یکی از شهرهای تاریخی ایران محسوب می‌شود، محله مقصودیه یکی از محلات قدیمی است که با داشتن آثار تاریخی متعدد، هر ساله پذیرای گردشگرانی فراوان است.

ویژگی‌ها و تاریخچه محله مقصودیه

محله مقصودیه در زمان حکومت آق‌قویونلوها تاسیس شده است. نام محله برگرفته از نام «مقصودبیگ»، پسر اوزون حسن، سلطان آق‌قویونلوهاست. ابونصر اوزون حسن آق‌قویونلو (اوزون حسن به معنای «حسن دراز» یا «حسن بلند» است) یکی از سلاطین مقتدر سلسله آق‌قویونلوها بود که بر بخش‌هایی از ایران، عراق، شرق آناتولی، ارمنستان و جمهوری آذربایجان حکومت کرد و امپراتوری خود را بنیان نهاد، ولی این امپراتوری مدتی دراز عمر نکرد. اوزون حسن سلطنت خود را در سال 1453 میلادی (832 خورشیدی) به مرکزیت دیاربکر عراق آغاز کرد و در سال 1471 میلادی (850 خورشیدی) تبریز را پایتخت خود قرار داد. وی در ششم ژانویه 1478 میلادی (16 دی 856 خورشیدی) درگذشت. محله مقصودیه در زمان پایتختی تبریز در حکومت آق‌قویونلوها بنا شد.

با وجود آن که با گسترش شهرنشینی، محلات قدیمی شهر تبریز آسیب فراوان دیده‌اند، محله مقصودیه ظاهر خود را حفظ کرده و هنوز به شکل قدیم به حیات خود ادامه می‌دهد.

خانه‌های تاریخی محله مقصودیه تبریز

محله مقصودیه خانه‌های تاریخی زیادی دارد. برخی از این خانه‌ها در جریان رویدادهای تاریخی شهر تبریز، مانند نهضت مشروطه، کانون رهبری بوده‌اند.

خانه گنجه‌ای‌زاده

این خانه به فردی به نام «رضا گنجه‌ای‌زاده» تعلق داشت و یکی از بزرگ‌ترین خانه‌های تبریز محسوب می‌شد. این خانه در سال 2002 میلادی (1381 خورشیدی) به عنوان اثر ملی ایران به ثبت رسیده است. یکی از ویژگی‌های مهم این خانه، وجود دو بخش مختلف در آن با سبک‌های معماری قاجاریه (قرن نوزدهم) و پهلوی (قرن بیستم) است.

خانه سلماسی

این خانه نیز در زمان حکومت قاجاریه بنا شده و امروز، به عنوان «موزه سنجش تبریز» شناخته می‌شود. وجود تذهیب در کمد اتاق‌ها و شومینه و گچ‌بری‌های سقف، زیبایی دل‌انگیزی به این بنا بخشیده است. این اثر در سال 1997 میلادی (1376 خورشیدی) در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

خانه استاد شهریار

محمد حسین بهجت تبریزی که در اشعار خود «شهریار» تخلص می‌کرد، یکی از شاعران ایرانی پرآوازه معاصر است. خانه‌ای که وی روزگاری در آن سکونت داشت در میانه قرن بیستم ساخته شده و امروز به عنوان موزه استاد شهریار، حاوی کتاب‌ها، دستخط و یادبودهایی است که از وی به جا مانده است. این خانه در سال 2008 میلادی (1386 خورشیدی) در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

خانه بهنام

ساخت این بنا به اواخر زندیه و اوایل قاجاریه (قرن هجدهم میلادی) باز می‌گردد. این بنا به عنوان بخشی از مدرسه معماری دانشگاه هنر تبریز به شمار می‌آید.

خانه حیدرزاده

با وجود آن که سندی تاریخی درباره زمان ساخت این بنا وجود ندارد، کارشناسان با توجه به معماری و نوع مصالح به کار رفته، آن را به اواخر قرن نوزدهم منسوب می‌کنند.

خانه قدکی

تاریخ ساخت این بنا مشابه خانه بهنام است و مانند این خانه، به دانشگاه هنر تبریز اختصاص یافته است.

خانه نیکدل

این خانه تاریخی به فردی به نام «سید ابراهیم نیکدل» تعلق داشت. وی به واردات لوازم خانگی به ایران اشتغال داشت و این خانه را در دوره قاجاریه، بنا کرد.

محله مقصودیه تبریز در کجا قرار دارد؟

اگر به شهر تبریز سفر کنید، یافتن محله مقصودیه کار دشواری نخواهد بود. این محله جزء شناخته‌شده‌ترین محلات شهر است و کاخ شهرداری تبریز، در آن قرار دارد. در محله مقصودیه پیاده‌راهی به وجود آمده که با توجه به معماری سنتی خانه‌های اطراف و استفاده از پنج هزار متر مربع سنگ‌فرش، یادآور حال و هوای تبریز در قرن نوزدهم میلادی است.

اطلاعات

نام	محله مقصودیه تبریز، با اصالت و خاطره‌انگیز
کشور	ایران
ناحیه	آذربایجان شرقی
شهر	تبریز
نوع	تاریخی
ثبت	بدون ثبت