آشنایی با نی‌ریز، شهری کهن در شاه‌راه ارتباطی جنوب ایران
آشنایی با نی‌ریز، شهری کهن در شاه‌راه ارتباطی جنوب ایران
نی‌ریز به خاطر قدمت و جغرافیای خود، یکی از شهرهای مهم جنوب ایران است.
ریشه نام نی‌ریز
به عقیده برخی کارشناسان، این شهر به خاطر وجود معادن آهن و رواج صنعت اسلحه‌سازی، نی‌ریز به معنی «محل ساخته‌شدن نیزه» نامیده شده است. البته برخی دیگر این نام را به وجود نیزارهای فراوان در این منطقه و در اطراف دریاچه بختگان مربوط می‌دانند.
نظریه دیگری درباره نام نی‌ریز وجود دارد که آن را متشکل از «نی» به معنای شهر و «ریز» به معنای رود یا آب می‌داند. بدین ترتیب این نام معادل «شهر رود» یا «شهر آب» خواهد بود.
تاریخچه نی‌ریز
با وجود آن که برخی پیشینه نی‌ریز را به دوره مادها (678 تا 549 پیش از میلاد) مربوط می‌دانند، شواهدی در این باره وجود ندارد. دورترین آثاری که در آن نشانه‌هایی از نی‌ریز دیده می‌شود، الواح گلی یافت‌شده در تخت جمشید است. کارشناسان معتقدند نی‌ریز امروزی در زمان داریوش کبیر (522 تا 486 پیش از میلاد) از شهرهای بزرگ و پرجمعیت فارس محسوب می‌شد. آن طور که از یکی از کتیبه‌های تخت‌جمشید بر می‌آید، این منطقه در آن زمان محل ساخت سلاح بوده و تا 700 کارگاه ساخت نیزه، شمشیر و زره در آن وجود داشته است.
به نظر می‌رسد نی‌ریز در طول حیات خود چهار بار ویران شده و شهری که در حال حاضر وجود دارد، چهارمین شهری است که اهالی نی‌ریز برای سکونت خود به وجود آورده‌اند.
در منابع تاریخی که از دوره اسلامی به جا مانده، نام نی‌ریز مشاهده می‌شود، این واقعیت از اهمیت این شهر در این قرون حکایت دارد. همزمان با اواخر قرن شانزدهم میلادی، در نی‌ریز بیمارستان و مدرسه پزشکی وجود داشته است. در طول چند قرن اخیر، نی‌ریز چند بار مورد غارت قرار گرفته و محل نزاع حاکمان محلی بوده است.
جغرافیای نی‌ریز
شهر نی‌ریز با حدود 50 هزار نفر جمعیت، مرکز شهرستان نی‌ریز، یکی از شهرستان‌های استان فارس به حساب می‌آید. این شهرستان با سه استان ایران، هرمزگان، کرمان و یزد، مرز مشترک دارد. شهرستان نی‌ریز با مساحت 10.650 کیلومتر مربع، در شرق استان فارس قرار دارد. متوسط ارتفاع این شهرستان از سطح دریا 1595 متر است. نی‌ریز آب و هوای نسبتا معتدلی دارد.
جاذبه‌های تاریخی نی‌ریز
مسجد جامع کبیر
این مسجد به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مساجد ایران شناخته می‌شود که ساخت آن به قرن دهم میلادی بر می‌گردد. محراب قدیمی مسجد با گچ‌بری‌های زیبایی تزئین شده و ایوان طولانی و دیدنی آن، مهم‌ترین بخش بنا به شمار می‌رود. در ایوان کوچک این مسجد یک درخت ارس قرار دارد که اهالی محلی عمر آن را بیش از هزار سال می‌دانند.
تل قلعه بدرآباد
این تپه تاریخی که در روستای ده‌چاه نی‌ریز قرار دارد، از دوره پس از اسلام به جا مانده و در سال 2002 میلادی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
قلعه اس‌پی‌آر
این قلعه به دوره‌های پس از اسلام تعلق دارد و این نام عحیب، از زمانی که گروهی از نیروهای انگلیسی که در دسته اس‌پی‌آر عضویت داشتند در آن استقرار یافتند، روی آن گذاشته شده است. این قلعه در مسیر کرمان، یزد، بندرعباس، شیراز و اصفهان قرار دارد و از این نظر صاحب موقعیتی راهبردی است. سنگ، خاک و ساروج، مصالح اصلی ساخت این قلعه به شمار می‌رود.
قلعه اس‌پی‌آر در سال 2001 میلادی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
کاروانسرای نی‌ریز
به دلیل موقعیت جغرافیایی نی‌ریز، کاروان‌های زیادی از آن عبور می‌کردند، از این رو کاروانسرایی در آن تاسیس شده که هنوز هم برپاست و مردم محلی آن را با نام «کاروانسرای سروی» می‌شناسند. در کنار این کاروانسرا حمامی نیز به سبک حمام گنجعلی‌خان کرمان ساخته شده که با نام «حمام حاج محمدحسن» شناخته می‌شود.
مقبره استاد حمد نی‌ریزی
احمد بن شمس‌الدین محمد نی‌ریزی یا میرزا احمد نی‌ریزی که به «سلطانی» ملقب بود، از بزرگ‌ترین خوشنویسان خط نسخ به شمار می‌رود. وی در اواخر دوره صفویان (قرن هجدهم) زندگی می‌کرد و شیوه‌ای خاص از خط نسخ را به وجود آورد که بعدا از سوی خوشنویسان مورد استقبال قرار گرفت و به «نسخ ایرانی» شهرت یافت.
جاذبه‌های طبیعی نی‌ریز
منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور
این منطقه از سال 1972 میلادی به وجود آمده و زیستگاه گونه‌های مختلف پرندگان، مهره‌داران و گربه‌سانان است. خشک‌سالی‌های پی‌درپی و از بین رفتن منابع آبی منطقه، تهدیدات بسیار زیادی برای گیاهان و جانوران منطقه به وجود آورده است.
آبشار تارم
یکی از آبشارهای فصلی نی‌ریز که در پنج کیلومتری این شهر قرار دارد، آبشار تارم است. این آبشار 115 متر ارتفاع دارد و یکی از مرتفع‌ترین آبشارهای ایران به شمار می‌رود. آبشار در فصول پر باران جریان پیدا می‌کند و پس از عبور از میان درختان انجیر، به محلی به نام «گورآب» می‌ریزد.
چشمه پلنگان
فاصله این منطقه دیدنی با نی‌ریز، 20 کیلومتر است. این چشمه به عنوان یکی از تفرج‌گاه‌های اصلی نی‌ریز شمرده می‌شود و آب آن برای آبیاری باغ‌های انجیر، انار و بادام که در اطراف شهر قرار دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
| نام | آشنایی با نی‌ریز، شهری کهن در شاه‌راه ارتباطی جنوب ایران |
| کشور | ایران |
| ناحیه | فارس |
| شهر | نی ریز |
| نوع | تاریخی |
| ثبت | بدون ثبت |
جاذبه‌های گردشگری و اماکن
Choose blindless
کوری سرخ کوری سبز کوری آبی قرمز به سختی دیده می شود سبز به سختی دیده می شود آبی به سختی دیده می شود تک رنگ تک رنگ خاصتغییر اندازه فونت:
تغییر فاصله کلمات:
تغییر ارتفاع خط:
نوع ماوس را تغییر دهید: