مسجد مشیر، زیبایی غیرقابل توصیف بنا در کنار قدیمی‌ترین ساعت شیراز
مسجد مشیر، زیبایی غیرقابل توصیف بنا در کنار قدیمی‌ترین ساعت شیراز
میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک که در میانه قرن نوزدهم، حاکم ولایت فارس بود، مسجدی در شیراز بنا کرد که به «مسجد مشیر» معروف شد. این بنای زیبا در محله قدیمی «سنگ سیاه» شیراز و در کنار بازارچه ارامنه ساخته شده است.
تاریخچه مسجد مشیر شیراز
این مسجد در میان سال‌های 1848 تا 1857 میلادی ساخته شد. می‌توان این مسجد را به عنوان یکی از شاهکارهای معماری عصر قاجار به حساب آورد. زیبایی معماری این مسجد، چشمان هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند. کارشناسان این مسجد را از نظر استحکام بنا، پس از مسجد وکیل سرآمد می‌دانند.
معماری مسجد مشیر شیراز
در این مسجد چند شبستان و چند حجره دو طبقه ساخته شده است. حجره‌ها در گذشته میزبان طلبه‌های علوم دینی بودند. در گوشه و کنار این مسجد ظروفی از دوره قاجار نگهداری می‌شود. به گفته برخی مردم محلی، این ظروف در قدیم در برگزاری مراسم عزاداری ماه‌های محرم و صفر، برای پذیرایی از عزاداران مورد استفاده قرار می‌گرفت.
ورودی و حیاط
ورودی مسجد در شرق آن قرار دارد. این ورودی به سمت بازار ارامنه باز می‌شود. هر کس به مسجد وارد می‌شد، در همان ورودی با یک دو راهی مواجه بود که یکی به سمت قسمت مردانه و دیگری به سمت قسمت زنانه می‌رود. در همان ابتدا، چای‌خانه قرار دارد که در آن جا از افراد تازه‌وارد، پذیرایی می‌شد.
حیاط زیبای مسجد از همان لحظه ورود قابل مشاهده است. در میان این حیاط حوضی بزرگ به شکل مستطیل و به اضلاع 25 و 10 متر، از جنس سنگ ساخته‌اند. در گذشته این حوض بزرگ از آبی که مردم به عنوان خیرات تعیین می‌کردند، پر می‌شد.
شبستان و مناره‌ها
ستون‌های سنگی حجاری‌شده و تزئینات زیبای مسجد، به آن شکوهی وصف‌ناشدنی بخشیده است. شبستانی کوچک در قسمت شمالی مسجد قرار دارد که با کاشی‌های رنگارنگ و مقرنس‌های چشم‌نواز، تزئین شده است. بر فراز این شبستان دو مناره ساخته‌اند که کاشی‌کاری آن بسیار دیدنی است. شبستان شمالی مسجد را به خاطر کوچک بودنش، «مقصوره» نیز می‌گویند. در میانه این شبستان چاه آبی قرار دارد که در روزهای گرم تابستان، هوای محوطه را خنک می‌کرد. البته این شبستان یک شبستان زمستانه است که در سرمای شدید با روشن کردن یکی دو منقل زغال، به خوبی گرم می‌شد. در این شبستان هیچ پنجره‌ای وجود ندارد و تنها دو در کوچک در انتهای راهرو، برای عبور و مرور نمازگزاران تعبیه شده است. شبستان شمالی از کف مسجد 60 سانتی‌متر بالاتر است. این شیوه ساخت بنا، به حفظ بیشتر گرمای محیط کمک می‌کند.
به جز شبستان شمالی، دو شبستان دیگر در مسجد مشیر ساخته شده است:
• شبستان غربی به عنوان بزرگ‌ترین شبستان مسجد، در تابستان‌ها مورد استفاده بود و در شرق آن یک ایوان بزرگ وجود داشت تا از تابش خورشید به درون آن جلوگیری کند. سقف شبستان غربی دو لایه است. چنین ساختاری موجب می‌شود گرمای خورشید در هنگام ظهر به داخل شبستان وارد نشود. طاق و گنبد این شبستان روی 10 ستون سنگی یکپارچه قرار دارد که به زیبایی تراش خورده‌اند.
• شبستان جنوبی که وجود پنجره‌های متعدد، از ویژگی‌های آن است. این بخش ساختمان در بهار و فصول معتدل مورد استفاده قرار می‌گرفت. در سقف شبستان جنوبی نیز پنجره‌هایی دیده می‌شود که وظیفه اصلی آن تهویه هوا و کمک به تامین روشنایی محیط است.
ایوان‌ها
ایوان‌های مسجد که در شمال، شرق و غرب آن مشاهده می‌شود، بسیار زیبا و خلاقانه ساخته شده است. ایوان شمالی به «طاق چهارکاسه» یا «طاق مروارید» مشهور است و تزئینات آن یکی از شاهکارهای معماری ایرانی است. یک ساعت تاریخی در این قسمت بنا قرار دارد که قدیمی‌ترین ساعت شیراز محسوب می‌شود. این ساعت در انگلیس ساخته شده و هر 15 دقیقه یک‌بار، یک تک‌زنگ و راس هر ساعت، به تعداد عدد ساعت، زنگ می‌زند. در گذشته که شیراز وسعت چندانی نداشت، صدای این ساعت در بیشتر نقاط شنیده می‌شد و جنبه اطلاع‌رسانی داشت. گفته می‌شود در ابتدا عددهای روی ساعت انگلیسی بود ولی میرزا مشیر آن را با اعداد فارسی جایگزین کرد.
در پیشانی ایوان شمالی کتیبه‌ای دیده می‌شود که چند آیه قرآن و تاریخ 1270 هجری قمری (1891 میلادی) روی آن ثبت شده است.
ایوان غربی و شرقی، قرینه یکدیگرند. ایوان شرقی به ورودی مسجد راه دارد، ولی ایوان غربی محل ورود به شبستان غربی است. در جنوب ایوان غربی محرابی کاشی‌کاری‌شده قرار دارد که کتیبه‌ای حاوی تاریخ 1289 هجری قمری (1910 میلادی) بالای آن نصب شده است.
محراب
کاشی‌کاری محراب مسجد مشیر نیز بی‌نظیر است. درون این محراب سنگ مرمری به چشم می‌خورد که سوره توحید با خط نسخ، روی آن نوشته شده است.
طبقه دوم
در بناهای ایرانی بخش‌هایی با تزئینات بیشتر، به عنوان محل استقرار افراد خاص و مهمانان ویژه به وجود می‌آمد که به آن «شاه‌نشین» می‌گفتند. در مسجد مشیر پلکان‌هایی در چند نقطه تعبیه شده که به طبقه دوم می‌رسد و تا پشت بام مسجد امتداد دارد. در بخش‌هایی از طبقه دوم مسجد اتاق‌هایی ساخته شده که به هم راه دارند. نورگیرهای این اتاق‌ها در سقف قرار دارد و با شیشه پوشانده شده است.
ثبت ملی مسجد مشیر شیراز
این مسجد در سال 1972 میلادی (1351 خورشیدی) در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
| نام | مسجد مشیر، زیبایی غیرقابل توصیف بنا در کنار قدیمی‌ترین ساعت شیراز |
| کشور | ایران |
| ناحیه | فارس |
| شهر | شیراز |
| نوع | تاریخی,دینی |
| ثبت | ملی |
جاذبه‌های گردشگری و اماکن
Choose blindless
کوری سرخ کوری سبز کوری آبی قرمز به سختی دیده می شود سبز به سختی دیده می شود آبی به سختی دیده می شود تک رنگ تک رنگ خاصتغییر اندازه فونت:
تغییر فاصله کلمات:
تغییر ارتفاع خط:
نوع ماوس را تغییر دهید: