همان‌گونه که خداوند در دنیا نعمت‌های فراوانی به انسان بخشیده است، یکی از نعمت‌های الهی برخورداری از فرزند است. فرزندان در اسلام به عنوان امانت و نشانه الهی دیده می‌شوند. و والدین درباره ایشان مسؤلیت‌هایی چون انتخاب نام نیکو، تربیت و آموختن و البته حفظ سلامت ایشان را دارند. حتی یکی از وظایف والدین کمک به فرزندان برای گرفتن همسر مناسب در بزرگسالی است. و البته در صورتی که فرزند فقیر باشد و پدر به لحاظ مالی توان داشته باشد، وظیفه دارد هزینه‌های متعارف فرزندش را تأمین کند.

مراقبت از فرزند بنا به دستورات اسلامی از قبل از ازدواج هم شروع می‌شود آنجا که توصیه شده است در انتخاب همسرتان که مادر فرزند آینده شماست دقت کنید. این مراقبت در دوران کودکی و شیرخواری تا بزرگسالی ادامه می‌یابد و هر زمان به تناسب نیاز فرزند شکل ویژه‌ای به خود می‌گیرد و اسلام برای مراحل مختلف توصیه‌هایی کرده است. در سخنی از پیامبر اسلام، ایشان از والدین خواسته است با توجه به خلقیات و آزادی عملی که کودک در هفت سال اول زندگی نیاز دارد و می‌خواهد دنیای اطراف را کشف کند و امور را یاد بگیرد، همانند یک پادشاه این آزادی عمل در اختیار او باشد اما در هفت سال دوم که رشدهای نخستین رخ داده است و او آماده شنیدن از دیگران است، به او امر و نهی شده، آداب و امور لازم را به او بیاموزند، اما در هفت‌سال سوم که سن استقلال‌خواهی و آماده‌شدن برای مسؤلیت‌پذیری است، هم مانند یک وزیر با او مشورت کنند و هم بار برخی مسؤلیت‌های خانواده را بر دوش او نهند تا آماده ورود به جامعه گردد.

برای دوران کودکی بسیار توصیه به محبت و حتی بوسیدن فراوان فرزندان شده است و برای هر بوسه درجاتی از بهشت وعده داده شده، بلکه گرامی‌داشتن و شأن بخشیدن به فرزندان و حتی جا بازکردن برای ایشان در جلسات خواسته شده است، درمقابل وقتی پیامبر شنیدند فردی می‌گوید من ده فرزند دارم و هرگز هیچ‌یک از آن‌ها را نبوسیده‌ام، خشمگین شدند و فرمودند که هر کس رحم نکند، بر او رحم نخواهد شد و افزودند هر کس بر خردسالان ما مهر نورزد و بزرگسالان ما را احترام نکند از ما نیست. این احترام و تکریم فرزندان با انتخاب نام زیبا و مناسب برای ایشان باید آغاز شود.

برای مادران به خاطر زایمان فرزندان و نیز شیردهی پاداش‌های فراوان الهی ذکر شده است حتی درباره مادری که زایمان کرده، گفته شده که گناهان پیشین او به واسطه سختی زایمان بخشیده می‌شود یا برای هربار شیردهی همین آمرزش بزرگ وعده داده شده است.

والدین موظف‌اند ضمن آن‌که فرزندان را برای ایفای نقش و مسؤلیت آماده می‌کنند آنان را با آموزه‌های اسلامی آشنا کنند و به‌ویژه بر آموزش قرآن به فرزندان تأکید شده است. البته آموزش‌ها نباید به سخت‌گیری منجر شود چنان‌که پیامبر اسلام در جایی فرمودند که خدا رحمت کند کسی را که فرزندش را به نیکی یاری کند و وقتی از ایشان پرسیده شد چگونه فرزندش را یاری کند فرمودند آنچه را در توان اوست از وی بپذیرد و از آنچه برایش دشوار است درگذرد.

در اسلام وجود فرزند فراوان مطلوب دانسته شده است و البته در این هنگام توصیه شده است افراد بین فرزندان به مساوات برخورد کنند آن‌گونه که اگر یکی را بوسید، دیگران را هم ببوسد و اگر برای یکی هدیه‌ای برد برای دیگران نیز چنین کند. با این تذکر که اگر انسان خواست فرزندانی را هدیه افزون‌تر دهد یا اکرام و احوالپرسی را از ایشان آغاز کند، تأکید شده است که این کار را نسبت به فرزندان دختر انجام دهد و دختران را مقدم نماید.

در تعابیر دینی، فرزند پسر یک عطیه اختصاصی خدا به پدر و مادرش و فرزند دختر یک عطیه عمومی‌تر خوانده شده است زیرا پسران نام خانواده را ادامه می‌دهند و دختران در خانواده‌های دیگر به واسطه همسرانشان، موجب تداوم نسل و اثرگذاری می‌شوند.

اسلام با این همه توجه به فرزندان، فرزندان را سبب آزمایش پدران و مادران می‌خواند و اگر فرزندی نیکو و صالح نباشد او را در آخرت ملحق به پدر و مادر نیکوکارش نمی‌کند اما اگر اندک صلاحیتی در او مانده باشد گرچه دچار لغزش‌هایی باشد این لغزش‌ها را به طریقی خواهد زدود و سرانجام این فرزندان ملحق به والدین نیکوکار و با ایمان خود خواهند شد. دلیل این امر آن است که خدای متعال هر مسیر و کار نیکویی را که در دنیا همچنان تداوم داشته باشد، ولو آنکه انسان مرده باشد، به او ملحق خواهد کرد و اثر اعمال باقیمانده از مرده باید به او برسد و فرزند نیکو هم چنین است.

در میدان قیامت البته که هنگامه‌ای سخت و سهمگین و آغاز جهان دیگر است هرکسی به فکر خویش و اعمال خویش است و حتی اقوام و نزدیکان از یکدیگر و پدر و مادر از فرزندان می‌گریزند و به عکس.