جهرم و بازمانده‌های تاریخ 2500 ساله آن

جهرم یکی از شهرهای قدیمی استان فارس است که ساخت آن را به اردشیر یکم، پادشاه هخامنشی و پسر خشایارشا (سلطنت از 465 تا 424 پیش از میلاد) نسبت می‌دهند. فردوسی، شاعر بزرگ حماسه‌سرای ایران در جای‌جای شاهنامه، از جهرم نام برده است.

این شهر با حدود 150 هزار نفر جمعیت و نزدیک 30 کیلومتر مربع مساحت، به خاطر تاریخ کهن خود، آثار تاریخی فراوادی دارد.

قدمگاه جهرم

ساخته شدن این بنا روی تپه‌ای در جنوب جهرم، آن را به خوبی در معرض دید قرار داده است. کاوش‌های باستان‌شناسی نشان داده قدمت این بنا به دوره ساسانیان بر می‌گردد. اخیرا مرمت‌هایی روی این بنا صورت گرفته است.

قلعه جاماست حکیم

کارشناسان پیشینه ساخت قلعه جاماسب حکیم را به دوره ساسانیان بر می‌گردانند. این قلعه در روستای کراده بخش خفر و در نزدیکی روستایی به نام گاره قرار دارد. از آن جا که آرامگاه فردی به نام جاماسب حکیم در این قلعه قرار دارد، این بنا را به نام وی‌ می‌خوانند. ساختمان آرامگاه به شکل مکعب ساخته شده و روی تپه‌ای کوتاه قرار دارد. استفاده از سنگ‌های تراش‌خورده بدون ملات، تشابه زیادی بین این قلعه با کعبه زرتشت به وجود آورده است.

چهارطاقی آتشکده

در مسیر قطب‌آباد جهرم به زاهدشهر فسا، بنایی که قدمت آن به دوره ساسانی باز می‌گردد، روی یک تپه به چشم می‌آید. این چهارطاقی به جز سقف گنبدی آن، با وجود گذشت قرن‌ها ساختار خود را حفظ کرده است.

چهارطاقی زاغ

قدمت این بنا به دوره اسلامی بر می‌گردد. این چهارطاقی در روستای زاغ بخش سیمکان جهرم قرار گرفته و در سال 2003 به عنوان اثر ملی ثبت شده است.

قلعه گبری جهرم

این قلعه را می‌توان تنها بازمانده سکونت زرتشتیان در جهرم در دوره اسلامی دانست. زرتشتیان پس از ورود اسلام به ایران (قرن هفتم میلادی)، این قلعه را به وجود آوردند و از آن به عنوان محلی برای سکونت و انجام مراسم دینی استفاده کردند.

درون قلعه چاهی به قطر دهانه دو متر، حوضچه تصفیه آب، سه برکه، یک سنگ آسیاب ناتمام و چند علامت کنده‌کاری‌شده به چشم می‌خورد.

تل قلعه

این بنا از دوره اسلامی به جا مانده و در روستای آب‌گرم جهرم واقع است. تل قلعه در سال 2004 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بقعه شیخ خلیفه

این اثر در روستای جزه قرار دارد و بنای آن به قرن سیزدهم میلادی بر می‌گردد. ساختمان بلند و آجری آن با سبک معماری شبیه کاخ سروستان، بسیار دیدنی است. سر در ورودی این بقعه 19 متر ارتفاع دارد و گنبدی آجری با تزئیناتی زیبا، بر بالای بنا خودنمایی می‌کند.

مسجد و مدرسه خان

این اثر در غرب شهر جهرم قرار دارد. ساخت این مدرسه به فردی به نام «حاج محمدحسن خان» نسبت داده می‌شود. گل، آجر، سنگ و گچ، عمده مصالح به کار رفته در این بنا به شمار می‌آید.

در این مدرسه 20 حجره به وجود آمده که دو حجره بخش شمالی آن، از بقیه حجره‌ها بزرگ‌تر است. این مدرسه برای تعلیم علوم دینی کاربرد داشته است. در کنار آن مسجدی آجری ساخته شده که بر اساس کتیبه موجود در بنا، به دوره شاه سلیمان دوم صفوی (سلطنت از 1749 تا 1750 میلادی) مربوط می‌شود. در این کتیبه بانی ساخت مسجد «حاجی سلیمان‌بیگ ذوالقدر جهرمی» معرفی شده است. حیاط، سر در، فضای ورودی، چند راهرو، گنبدخانه و ایوان، قسمت‌های مختلف این بناست. مسجد و مدرسه خان در سال 1974 میلادی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

پل گچی اسفل

این پل در دوره صفویه (قرن هفدهم میلادی) و به دست «خواجه عبدالصمد دوزه‌ای سیمکانی» بر روی رودخانه سیمکان و از سنگ و ساروج ساخته شده است. محل ساخت این پل روستای اسفل جهرم است.

مسجد جامع جهرم

این مسجد جامع از دوره صفویه به جا مانده است. البته به جز شبستان جنوبی این مسجد، بقیه قسمت‌های ساختمان جدیدتر هستند.

کاروانسرای مخک

دو کاروانسرا در فاصله‌ای اندک از یکدیگر، در 30 کیلومتری جاده جهرم شیراز قرار گرفته‌اند. مجموع زیربنای این دو کاروانسرا نزدیک 1600 متر مربع است. یکی از این دو کاروانسرا در دوره صفویان و دیگری در دوره قاجار (قرن نوزدهم) بنا شده و برای استراحت کاروان‌هایی که از این مسیر عبور می‌کردند، کاربرد داشته است.

دروازه پیر شیب

در گذشته هر کدام از شهرها برای محافظت از خود، دیوارها و دروازه‌هایی داشته‌اند. دروازه پیر شیب نیز یکی از دروازه‌های قدیمی جهرم است که با گسترش شهر، در حال حاضر در درون آن واقع شده است. دروازه دالانی با سقفی گنبدی‌شکل دارد که با مقرنس‌کاری تزئین شده است.

اطلاعات

نام	جهرم و بازمانده‌های تاریخ 2500 ساله آن
کشور	ایران
ناحیه	فارس
شهر	جهرم
نوع	تاریخی
ثبت	بدون ثبت