حاجی‌آباد زرین، روستایی در مرز کویر و کوهستان

با وجود آن که در دنیای مدرن شهرها مراکز اصلی زیست بشری به شمار می‌آیند، بسیاری از روستاها مبدا فرهنگ‌هایی غنی و برخوردار از پیشینه‌ای کهن هستند. روستاها پیوند محکمی با گذشته بشر دارند و هویت آن‌ها با ریشه دانش و تجربیات بشری گره خورده است. در ایران نیز روستاهای زیادی واجد چنین اوصافی هستند. این روستاها علاوه بر فراهم آوردن امکان تجربه‌ای از زندگی اصیل انسانی، ظرفیت‌های زیادی برای تبادل فرهنگی دارند. در کشور چهارفصل ایران روستاهایی با طبیعت بکر و آب و هوایی دل‌انگیز و سالم وجود دارند که مردم مهمان‌نواز آن‌ها با خوراکی‌ها و غذاهای مخصوص و سنتی خود به استقبال گردشگران می‌آیند. در تمام اقلیم‌های ایران می‌توان مثال‌های زیادی از چنین روستاهایی بیان کرد، حتی در استانی کویری همچون یزد. در این استان چندین روستا، از جمله «حاجی‌آباد» را می‌توان به کسانی که به طبیعت علاقه دارند پیشنهاد داد.

حاجی‌آباد، جاذبه‌ها و ویژگی‌ها
چند مسجد و حسینیه معروف و قلعه‌ای قدیمی که از تاریخ کهن روستا حکایت دارد، مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی روستا محسوب می‌شوند. این جاذبه‌ها در چند دهه اخیر به دلیل عدم رسیدگی و دخل و تصرف‌هایی که صورت گرفته است، تا حدی وجه تاریخی خود را از دست داده‌اند، با این حال چشم‌اندازها و جاذبه‌های طبیعی روستا می‌تواند برای هر گردشگری جذاب و دل‌انگیز باشد.

جاذبه‌های طبیعی
آن چه روستای حاجی‌آباد را از دیگر روستاهای منطقه منفک می‌کند، تنوع چشم‌اندازهای طبیعی و اقلیمی آن است. در اطراف روستا غارهای زیادی وجود دارد که برخی از آن‌ها محلی برای لانه‌سازی پرندگان به شمار می‌آید. دهنه لشکر، رودشتی، میش‌کوهی و تاریکو اسامی مهم‌ترین غارهای اطراف روستای حاجی‌آباد است. این روستا در حاشیه کویر قرار دارد و بوته‌های در هم پیچیده تاغ و قیچ که شب‌هنگام حالتی رعب‌آور دارند و وزش باد در میان شاخه‌های محکم آن‌ها صدایی شبیه زوزه گرگ به وجود می‌آورد، پوشش گیاهی بخشی از مناطق اطراف روستا را تشکیل می‌دهند. تپه‌های ماسه‌ای و شن‌های روان که با هر باد جابجا می‌شوند و شکل پستی و بلندی‌های زمین را تغییر می‌دهند، مناظری است که دیدن آن‌ها جز در مناطقی همچون حاجی‌آباد میسر نیست. از این رو می‌توان حاجی‌آباد را با اطمینان خاطر به کسانی که به کویرنوردی علاقمندند معرفی کرد.
از نظر ساختار زمین‌شناسی، تغییر در گسل‌ها و مسیل‌ها و دگرگونی‌های مربوط به دوره‌های زمین‌شناسی به راحتی ئر حاجی‌آباد زرین قابل تشخیص است. به همین دلیل حاجی‌آباد از نظر ژئوتوریسم هم ظرفیت‌های قابل توجهی در خود دارد. همچنین قرار گرفتن حاجی‌آباد در منطقه‌ای که کویر و کوهپایه را به هم پیوند می‌دهد، آن را به زیستگاهی برای برخی حیوانات از جمله بز کوهی، قوچ، میش، کل، جبیر، یوزپلنگ، گربه وحشی، سیاه‌گوش، سگ‌مار، افعی، کورمار، شاهین، کبک و عقاب تبدیل کرده است. تا چند سال پیش گورخر (ایرانی) نیز در این منطقه زندگی می‌کرد، ولی چند سالی هست که اثری از این گونه مشاهده نشده است. کوه‌های اطراف روستا موجب شکل‌گیری یک خرده‌اقلیم و هدایت آب‌های سطحی به سوی روستا شده‌اند که به رونق بیشتر کشاورزی منجر شده است. در حاجی‌آباد نخلستان‌هایی هم وجود دارد که پیدایش آن به صدها سال پیش باز می‌گردد. وجود چنین نخلستان‌هایی از نظام آبیاری غنی مردم این خطه خبر می‌دهد. مردم روستا به صورت سنتی از الیاف نخل برای تولید برخی محصولاتی نظیر کلاه، جارو و زنبیل استفاده می‌کنند. این نخلستان‌ها را می‌توان مرز روستا با کویر دانست. دو‌شاخ، غول، گربه، دهانه لشکر و علی‌کوچولو نام‌هایی است که مردم محلی بر قله‌ها و ارتفاعات شاخص اطراف روستا نهاده‌اند. مطالعات نشان می‌دهد در این کوه‌ها معادنی از باریت، بنتونیت، مس و فلورین وجود دارد. همچنین در دامنه این کوه‌ها گیاهان دارویی به وفور می‌رویند.

حاجی‌آباد زرین در کجا قرار دارد؟
روستای حاجی‌آباد در دهستان زرین و بخش خرانق شهرستان اردکان واقع است. فاصله روستا از شهر اردکان 140 کیلومتر است. شرایط جغرافیایی این روستا به گونه‌ای است که جاذبه‌های گوناگون طبیعی، از کوه و غار گرفته تا نمکزار، تپه‌های ماسه‌ای، بوته‌زار و زمین‌های باتلاقی را می‌توان در آن مشاهده کرد.