روستای قلات، بهشتی کوچک در نزدیکی شیراز

در میان جاذبه‌های طبیعی استان فارس، روستای قلات یکی از مقاصد نمونه است که به خاطر آب و هوای دلپذیر و دیدنی‌های جذابش، شهرت ویژه‌ای پیدا کرده است. مسیر سنگفرش، خانه‌های پلکانی، درختان سرسبز و طبیعت بی‌نظیر، چشمه‌های جاری و دره‌های عمیق، همگی در محیط روستا در دسترس است و می‌تواند خاطراتی بی‌نظیر و به‌یادماندنی برای گردشگران بر جای بگذارد.

روستای قلات در کجا قرار دارد؟

قلات، روستایی ییلاقی در بخش مرکزی شهرستان شیراز است که در 36 کیلومتری شمال غرب شهر شیراز واقع شده است و با تهران 940 کیلومتر فاصله دارد.

برای رسیدن به روستا باید در جاده شیراز به سپیدان (اردکان)، 25 کیلومتر به پیش بروید. در همان حوالی تابلویی وجود دارد که مسیر روستای قلات را نشان می‌دهد.

این روستای کوهستانی در ارتفاع 2065 متری از سطح دریا قرار گرفته است و به خاطر بافت پلکانی منازل خود، در سال 2019 م. به عنوان نخستین بافت روستایی، تاریخی و طبیعی استان فارس در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسید.

روستا در دامنه کوهی به نام قلات قرار دارد. کوه از سه جهت روستا را در بر گرفته و تنها مسیر دسترسی به آن، از جنوب روستاست.

ویژگی‌های روستای قلات

جاری بودن رودخانه قره آغاج که از قله‌ای به نام «تاسک» سرچشمه می‌گیرد، روستای قلات را زیبایی ویژه‌ای بخشیده است. روستا از دو بخش بافت قدیم و بافت جدید تشکیل شده است. در ابتدای ورود به قلات، با بافت جدید روبرو خواهید شد. بافت قدیم و خیابان قزل‌ارسلان، پشت بافت جدید قرار دارد.

به دلیل بافت کوهستانی قلات، خانه‌های آن به صورت پلکانی روی هم ساخته شده، به شکلی که حیاط هر خانه، پشت‌بام خانه پایینی است. خانه‌های روستا عمدتا یک طبقه‌اند، ولی در میان آن‌ها منازلی دو طبقه نیز به چشم می‌خورد.

عمده مصالح به کار رفته در ساخت منازل بافت قدیم روستا، سنگ، خشت، گل، گچ و چوب است، در حالی که خانه‌های بافت جدید با سنگ، سیمان، آهن و آجر ساخته شده است. در بافت جدید خانه‌های چند طبقه هم مشاهده می‌شود.

نمایی از بافت قدیمی روستای قلات

نهرهای جاری در کوچه‌های پر پیچ و خم روستا و گل‌های خودرو در کنار این نهرها، لذت پیاده‌روی در کوچه‌های روستا را بی‌نهایت می‌کند. بومادران، گل ختمی، پر سیاوشان، ریواس، کنگر، آویشن کوهی، پونه، مرزه، بادام کوهی، کاکوتی، گاوزبان و جاشیر از جمله گیاهانی است که در سطح روستا به وفور روییده است.

جغرافیا و تاریخچه روستای قلات شیراز

در گذشته قلات به خاطر ویژگی‌های منحصر به فردش، تفرجگاهی برای پادشاهان بوده است. روستای قلات بیش از هفت هزار نفر جمعیت دارد. گویش مردم این روستا بازمانده‌ای از فارسی میانه جنوب غربی است و به گویش لری شباهت دارد. مردم روستا در مناسبت‌ها لباس‌های قشقایی به تن می‌کنند که از نسب آنان حکایت دارد. کشاورزی و باغداری، در کنار دامداری، مهم‌ترین پیشه مردم روستای قلات به شمار می‌رود. روستای قلات را می‌توان یکی از قطب‌های تولید گیوه در استان فارس دانست.

دیدنی‌های روستای قلات

در قلات جاذبه‌های طبیعی و تاریخی زیادی وجود دارد که حضور در آن را برای گردشگران، به یک سفر کامل و پربار تبدیل می‌کند.

جاذبه‌های تاریخی روستای قلات

قلعه قلات یا قلعه قزل ارسلان، به عنوان اثری شناخته می‌شود که به قرن 12 میلادی و دوره اتابکان فارس مربوط است. این قلعه بالای قله قرار دارد.

قلعه قلات

کلیسایی نیز در قلات قرار دارد که با ساختمانی سنگی، در اوایل قرن بیستم بنا شده است. موزه‌ای نیز در قلات به وجود آمده که در واقع یک خانه‌موزه خصوصی است. این خانه‌موزه توسط یکی از جوانان روستا تاسیس شده و در آن سکه و اشیایی قدیمی نگهداری می‌شود.

کلیسای روستای قلات شیراز

حمامی قدیمی نیز در روستای قلات وجود دارد که به عقیده اهالی روستا، سعدی، شاعر بلندآوازه ایران در قرن سیزدهم میلادی، در آن حضور یافته است. در بافت قدیم مسجدی با قدمت 250 سال وجود دارد که به شیوه تک‌مناره ساخته شده است.

جاذبه‌های طبیعی روستای قلات

در دامنه کوه سرخ، سه آبشار زیبا وجود دارد که می‌توان به آسانی به دو آبشار، دسترسی پیدا کرد. آبشاری که از دو تای دیگر کوچک‌تر است، دو کیلومتر از بافت قدیمی قلات فاصله دارد. به غیر از آن، تفرجگاهی در کنار رودخانه «شب شتری» قرار دارد.

آداب و رسوم روستای قلات

یکی از مهم‌ترین آیین‌های روستای قلات، خواندن آوازی به نام «واشنگ» است که در عروسی‌ها خوانده می‌شود و به «واسونک» شباهت دارد. بازی سنتی روستا ترکه‌بازی یا چوب‌بازی است.

ثبت ملی روستای قلات

روستای قلات در سال 2019 میلادی (1398 خورشیدی) به عنوان نخستین بافت طبیعی- روستایی استان فارس در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

اطلاعات

نام	روستای قلات، بهشتی کوچک در نزدیکی شیراز
کشور	ایران
ناحیه	فارس
شهر	شیراز
نوع	تاریخی
ثبت	بدون ثبت