میبد، شهر صنعتی و تاریخی مهم استان یزد

میبد شهری کویری، با آب و هوایی گرم و خشک است که در استان یزد و در قسمت شمال غربی شهر یزد قرار گرفته است. این شهر به عنوان یکی از شهرهای مهم اقتصادی و صنعتی استان شناخته می‌شود. بر اساس شواهد به دست آمده، قدمت شهر میبد به دوره ساسانیان (224 تا 651 م) بر می‌گردد. وجود برخی از قدیمی‌ترین و کهن‌ترین آثار تاریخی و باستانی ایران، اهمیت این شهر را بسیار بالا برده است.

جغرافیا و اقتصاد میبد

در شرق میبد، دشت‌های همواری قرار دارد و غرب این شهر، به ارتفاعات و مناطق کوهپایه‌ای محدود می‌شود. در اطراف شهر میبد زمین‌هایی برای کشاورزی وجود دارد که برای کاشت محصولات زراعی و باغی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ارتفاع شهر میبد از سطح دریا 1234 متر و متوسط بارندگی در آن 51.4 میلی‌متر است. مثل بیشتر شهرهای کویری، میبد نیز برای تامین آب مورد نیاز خود به قنات وابسته است. قنات‌ها منبع اصلی تامین آب مورد نیاز مزارع میبد به شمار می‌روند. در حال حاضر میبد به خاطر صنایع کاشی و سرامیک خود زبانزد است و محصولاتی را به سراسر جهان صادر می‌کند. 25 درصد از نیاز داخلی ایران به کاشی و سرامیک، در میبد تامین می‌شود. میبد دومین شهر مهم تجاری و صنعتی استان یزد محسوب می‌شود.

قنات، شاهرگ حیاتی تامین آب شهر میبد است

تاریخچه شهر میبد

نخستین نشانه‌های یکجانشینی، در نزدیکی رودخانه‌های قدیمی این شهر که امروز شهرهایی همچون فیروزآباد، مهرجرد، بیده و بارجین در آن جا قرار دارد، دیده شده است. می‌توان تاریخ شکل‌گیری میبد را به عهد ساسانیان مربوط دانست، ولی در نارین قلعه این شهر، آجرهایی پیدا شده که به نظر به دوره مادها (600 سال پیش از میلاد) مربوط است.

جاذبه‌های گردشگری میبد

قدمت میبد، غنای آثار تاریخی آن را بسیار بالا برده است. اگر دوستدار بازدید از آثاری از دوره‌های مختلف تاریخی هستید، میبد مقصدی است که می‌تواند شما را به هدف‌تان برساند.

نارین قلعه میبد

این بنا که با استفاده از خشت‌هایی محکم ساخته شده، به دوران پیش از اسلام بر می‌گردد. نارین قلعه در حال حاضر در داخل شهر میبد و روی تپه‌ای مرتفع قرار گرفته است. برخی کارشناسان قدمت این اثر تاریخی را به پنج هزار سال پیش می‌رسانند. به اعتقاد آنان در طول دوره‌های مختلف، این قلعه محل زندگی مردم بوده و ساخت و سازهایی در آن انجام شده است.

بخشی از نارین قلعه میبد، قدیمی‌ترین اثر تاریخی موجود در این شهر

برج کبوترخانه میبد

در گذشته برج‌هایی در نقاط مختلف شهرها ساخته می‌شد. این برج‌ها لانه‌هایی بزرگ برای کبوترها به شمار می‌رفت و هدف از ساخت آن، استفاده از کود کبوترها برای مصارف کشاورزی و صنعتی بود. حفره‌های متعددی داخل دیوار‌های برج به وجود آمده که هر کدام، لانه‌ای برای یک پرنده بوده است. معماری داخلی این برج، توازن و تقارنی زیبا و چشم‌نواز دارد.

نمای داخلی برج کبوترخانه میبد

قلعه مهرجرد، مسجد جامع فیروزآباد، مسجد جامع میبد، کاروانسرای شاه‌عباسی و موزه زیلو و سفال که در داخل آن قرار دارد، دیگر آثار تاریخی و دیدنی شهر میبد به شمار می‌رود.

میراث فرهنگی ناملموس میبد

در میان آثار فرهنگی ناملموس میبد، دو اثر از برجستگی و اهمیت بیشتری برخوردار است:

1. مراسم «شاه‌حسن و شاه‌حسین» که هر شب در دهه اول محرم انجام می‌شود. این مراسم به عنوان میراث ناملموس میبد به ثبت رسیده است.

2. نخل‌گردانی میبد که در روز عاشورا برگزار می‌شود و همانند بسیاری دیگر از شهرهای استان یزد، قدمت بالایی دارد.

صنایع دستی میبد

میبد از گذشته در سفال‌گری، خراطی و کاربافی (دوختن شال، حوله، بقچه و سفره) مشهور بوده است، ولی مشهورترین صنایع دستی این شهر، زیلو است. میبد به عنوان شهر جهانی زیلو لقب گرفته و موزه‌ای برای نمایش قدیمی‌ترین زیلوهای موجود در این شهر ایجاد شده است.

از سنت‌های نیکوی مردم میبد، وقف زیلو بوده است. بسیاری از زیلوبافان میبدی، بخشی از دست‌باف‌های خود را به اماکن مقدس اهدا می‌کردند. زیلوهای میبد معمولا در رنگ‌های آبی و سفید و با طرح‌هایی ساده و چشم‌نواز بافته می‌شوند.

یکی از نمونه‌های قدیمی و زیبای زیلو که در میبد وجود دارد، به سال 808 هجری قمری (1405 میلادی) مربوط است.