بوشهر، بندر مهم و تاریخی ایران

خلیج فارس امروزه به عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق جهان در تولید و صادرات نفت و گاز به شمار می‌آید. این خلیج زیبا در طول تاریخ نقشی مهم در تجارت و اقتصاد ایران ایفا می‌کرد، به طوری که از دوران باستان، بندرگاه‌هایی در آن دایر شد. «بوشهر» یکی از همین بندرهاست که امروزه نیز یکی از بزرگ‌ترین شهرهای ساحلی ایران شمرده می‌شود.

جمعیت، اقتصاد و جغرافیای بوشهر
شهر بوشهر را می‌توان یک شبه‌جزیره به شمار آورد. این شهر با بیش از 220 هزار نفر جمعیت، مرکز استان بوشهر است، استانی که از شمال، غرب و جنوب به خلیج فارس محدود می‌شود و صیادی، کشتی‌سازی و تجارت عمده مشاغل آن محسوب می‌شود. علاوه بر موقعیت جغرافیایی، آن چه به این استان اهمیت مضاعف بخشیده، وجود ذخایر بزرگ نفت و گاز در میدان‌های پارس جنوبی و شمالی است. همچنین یک نیروگاه هسته‌ای در استان ساخته شده است. به خاطر این ویژگی‌ها، بوشهر را پایتخت انرژی ایران نیز لقب داده‌اند. در استان دو منطقه ویژه اقتصادی مشغول فعالیت هستند: منطقه ویژه اقتصادی بندر بوشهر و منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس.
ارتفاع شهر بوشهر از سطح دریا نزدیک 18 متر است. از نظر اقلیمی، بوشهر را جزء مناطق گرم و نیمه‌بیابانی دسته‌بندی می‌کنند. رطوبت دائمی موجود در هوای شرجی بوشهر، موجب می‌شود دمای این شهر در زمستان و تابستان با کاهش و افزایش بیش از اندازه روبرو نشود. موقعیت ویژه اقتصادی بوشهر سبب شده زیرساخت‌های خوبی در آن به وجود آید. این زیرساخت‌ها سفر به این شهر را تسهیل کرده است. فرودگاه بوشهر که یک فرودگاه بین‌المللی به شمار می‌آید، یکی از سه فرودگاه قدیمی ایران است و به صورت مرتب پروازهایی از آن به کشورهای مختلف حاشیه خلیج فارس صورت می‌گیرد. این فرودگاه در سال 1919 میلادی (1298 خورشیدی) تاسیس شده است. سفر هوایی از تهران تا بوشهر نزدیک 90 دقیقه طول می‌کشد. در حال حاضر بندر بوشهر با هفت اسکله که جمعا بیش از 1100 متر طول دارند، می‌تواند از کشتی‌های مختلف تجاری، تفریحی و مسافری پذیرایی کند. این بندر از قابلیت بارگیری کشتی‌های 15 هزار تنی نیز برخوردار است و می‌تواند سالانه بیش از سه میلیون تن کالا را جابجا کند. از میان اسکله‌های بوشهر، اسکله والفجر مخصوص جابجایی مسافران است.

تاریخچه بوشهر
قدمت بوشهر را پنج هزار سال تخمین زده‌اند. جالب این که تقریبا در تمام این دوران، بوشهر اهمیت خود را به عنوان یک شهر راهبردی و حیاتی حفظ کرده است. قدیمی‌ترین آثاری که در کاوش‌های باستان‌شناسی به دست آمده، به دوره عیلامیان (هزاره سوم پیش از میلاد) مربوط است ولی از قرار معلوم این شهر در دوره اردشیر بابکان (224 تا 242 میلادی) گسترش یافت. به همین دلیل در برخی منابع تاریخی از بوشهر به عنوان «رام اردشیر» و «بخت اردشیر» نام بده‌اند. با این حال بنای بوشهر نوین را به 1735 میلادی (1114 خورشیدی) نسبت می‌دهند، زمانی که «ابومهیری» از خاندان آل مذکور بر شهر حکمرانی می‌کرد. در دوره قاجاریه (قرن نوزدهم میلادی) بوشهر اصلی‌ترین بندر ایران بود. گفته می‌شود در این دوره 20 کشور در این شهر صاحب کنسولگری بوده‌اند.


 تصویری از بندر بوشهر- دهه 1970 میلادی/ 1350 خورشیدی

سابقه تاریخی بوشهر سبب شده این شهر از فرهنگی غنی و جاذبه‌هایی پر تعداد برخوردار باشد. بوشهر را نخستین شهر ایران می‌دانند که چاپخانه سنگی، صنعت برق، یخ‌سازی و تلگراف به آن وارد شده است. ریشهر (قدیمی‌ترین محله بوشهر)، آب‌انبار قوام، عمارت‌ها و خانه‌های تاریخی ملک بوشهر، گلشن، کوتی، قاضی، امیریه و دهدشتی، مدارس سعادت، بازار تاریخی، گلستان و گلشن و عمارت کلاه‌فرنگی از جمله آثار تاریخی بوشهر محسوب می‌شوند. بافت تاریخی شهر بوشهر که به دوره افشاریه (قرن هجدهم) مربوط می‌شود، در شمالی‌ترین بخش بوشهر واقع شده و به ثبت ملی درآمده است. گنبد نمکی، گورستان سیراف، گور دختر، گورستان شغاب، دژ برازجان، قلعه خورموج، کلیسای ارامنه، غار چهل خانه و اسکله جفره دیگر دیدنی‌هایی است که در صورت سفر به بوشهر می‌توان از آن بازدید کرد.
در این شهر چندین موزه نیز برپاست که سرآمد آن‌ها موزه منطقه‌ای خلیج فارس محسوب می‌شود. این موزه بزرگ‌ترین موزه جنوب ایران به شمار می‌آید. موزه رئیسعلی دلواری نیز با 2500 متر مربع مساحت، علاوه بر ارائه اطلاعاتی درباره تاریخچه شهر بوشهر، اسنادی را در مورد اشغالگری انگلیسی‌ها در این شهر به نمایش گذاشته است. در موزه دریانوردی خلیج فارس نیز کشتی‌ها، نقشه‌های دریایی، تجهیزات و اطلاعات مرتبط با صنایع دریایی در معرض بازدید قرار دارد. در سواحل گردشگری بوشهر اماکن رفاهی و خدماتی متعددی وجود دارد. بهترین گزینه برای گذران ساعتی در ساحل و تماشای زیبایی‌های خلیج فارس، در کافه‌های ساحلی شهر در دسترس خواهد بود.