کارخانه چرم‌سازی تبریز، کارخانه‌ای که تبدیل به دانشگاه شد
کارخانه چرم‌سازی تبریز، کارخانه‌ای که تبدیل به دانشگاه شد
تبریز یکی از مهم‌ترین شهرهای صنعتی ایران به شمار می‌آید. این شهر در به کار گیری روش‌های مدرن تولید برخی محصولات، خصوصا محصولات چرمی، در ایران پیشتاز بوده و کارخانه‌های قدیمی آن، یکی از مهم‌ترین مقاصد برای گردشگری صنعتی به شمار می‌آید. امروزه کارخانه‌های قدیمی این شهر، همچون کارخانه چرم‌سازی تبریز، مانند گذشته فعالیتی در زمینه تولید ندارند، ولی می‌توانند علاقمندان را با شکل و شیوه تولید محصولات مختلف آشنا کنند.
تاریخچه و ویژگی‌های چرم تبریز
تبریز یکی از مهم‌ترین مراکز تولید چرم و ساخت محصولات چرمی در ایران است. از گذشته‌های دور، چرم تبریز شهرتی ویژه داشت و به خاطر دوام و کیفیتش، بسیار مرغوب بود. برخی اسناد تاریخی نشان می‌دهد در ایران، چرم‌سازی از زمان حمله مغول (قرن سیزدهم میلادی) پررونق بوده است. در آن زمان نیز تبریز به عنوان یکی از شهرهای سرآمد در تولید این محصول شناخته می‌شد.
چرم تبریز به مرور زمان، جایگاه خود را حفظ کرد و توانست در کشورهای اطراف طرفداران زیادی پیدا کند. تبریز در دوره‌ای به یکی از بزرگ‌ترین بازارهای محصولات چرمی جهان تبدیل شده بود. تاسیس نخستین کارخانه چرم‌سازی ایران در تبریز در سال 1929 میلادی (1308 خورشیدی) نشان‌دهنده اهمیت این محصول در نزد صنعتگران این شهر است. بعدها کارخانه‌های دیگری نیز برای تولید چرم و محصولات چرمی در این شهر تاسیس شد، از جمله کارخانه چرم خسروی که امروز به عنوان «کارخانه چرم‌سازی تبریز» شناخته می‌شود. در دهه‌های بعد، تبریز پیشتازی خود در صنعت چرم ایران را حفظ کرد و در حال حاضر نیز 40 درصد از کفش چرم ایران را تولید می‌کند.
امروزه روش‌های سنتی تولید محصولات چرمی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، با این حال در تبریز، هنوز هم برخی کارگاه‌ها با استفاده از روش‌های سنتی مشغول به کار هستند و محصولاتی تولید می‌کنند که از نظر انعطاف، دوام و راحتی بی‌همتا هستند. استفاده از پوست دام‌های منطقه آذربایجان که در محیطی فاقد آلودگی و آب و هوایی مطلوب رشد می‌کنند، یکی از دلایل مرغوبیت چرم تبریز است.
تاریخچه کارخانه چرم‌سازی تبریز
شاید بتوان کارخانه چرم‌سازی تبریز را یکی از قدیمی‌ترین کارخانه‌های مدرن این شهر به شمار آورد. این کارخانه با عنوان «کارخانه چرم خسروی»، همزمان با کارخانه کبریت‌سازی ممتاز و کارخانه پشمینه، تاسیس شد. از نظر قدمت، این کارخانه پس از دو کارخانه چرم میهن و چرم ایران تاسیس شده است.
تاریخ بهره‌برداری کارخانه به 1932 میلادی (1311 خورشیدی) باز می‌گردد. در آن زمان به دلیل همزمانی با جنگ جهانی دوم، این کارخانه به جز چرم، پوتین نظامی و کفش اسب‌سواری نیز تولید می‌کرد. کیفیت تولیدات این کارخانه به اندازه‌ای بود که بخشی از آن به صادرات اختصاص داشت.
روند فعالیت کارخانه تا سال 1968 میلادی (1347 خورشیدی) ادامه پیدا کرد، ولی در سال‌های بعد، به دلیل تحولاتی که رخ داد، سهامداران دچار زیان شدند و کارخانه با تعطیلی مواجه شد. در نهایت حکومت وقت مدیریت کارخانه را بر عهده گرفت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی (1979 میلادی) این کارخانه به عنوان بخشی از صنایع ملی ایران اداره می‌شد. بعدها به دلیل گسترش بافت شهری تبریز، این کارخانه در میان خانه‌های مسکونی قرار گرفت و از سال 1987 میلادی (1366 خورشیدی) تخلیه شد تا ادامه کار آن، در یکی از شهرک‌های صنعتی تبریز دنبال شود.
نهایتا ساختمان کارخانه چرم‌سازی تبریز به دانشگاه هنر اسلامی تبریز اهدا و عملیاتی برای مرمت این کارخانه در سال 1997 میلادی (1376 خورشیدی) و تبدیل آن به مجموعه‌ای دانشگاهی آغاز شد. در جریان این عملیات، ساختمان‌های فرسوده کارخانه به سالن آمفی‌تئاتر، ساختمان اداری، مجموعه ورزشی، غذاخوری و کتابخانه تبدیل شدند. بخشی از تجهیزات کارخانه شامل توربین و ژنراتورهای برق نیز بازسازی شدند تا به عنوان آثار صنعتی به نمایش گذاشته شوند.
ویژگی‌ها و معماری کارخانه چرم‌سازی تبریز
این کارخانه، مجموعه‌ای به زیربنای 36 هزار متر مربع و متشکل از هشت باب ساختمان است. از میان آن‌ها، چهار باب در سه طبقه و بقیه در یک طبقه بنا شده‌اند. دو دودکش مرتفع این کارخانه، از دور قابل تشخیص است. از نظر ساختار و منظر، تاثیر سبک معماری آلمانی در ساخت این بنا مشهود است.
ثبت ملی کارخانه چرم‌سازی تبریز
مجموعه کارخانه چرم‌سازی تبریز در سال 2000 میلادی (1379 خورشیدی) با عنوان «ساختمان‌های کارخانه چرم خسروی» در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
| نام | کارخانه چرم‌سازی تبریز، کارخانه‌ای که تبدیل به دانشگاه شد |
| کشور | ایران |
| ناحیه | آذربایجان شرقی |
| شهر | تبریز |
| نوع | تاریخی |
| ثبت | ملی |
جاذبه‌های گردشگری و اماکن
نوع کور رنگی را انتخاب کنید
کوری سرخ کوری سبز کوری آبی قرمز به سختی دیده می شود سبز به سختی دیده می شود آبی به سختی دیده می شود تک رنگ تک رنگ خاصتغییر اندازه فونت:
تغییر فاصله کلمات:
تغییر ارتفاع خط:
نوع ماوس را تغییر دهید: